آیا سیاست آنکارا نسبت به سوریه تغییر کرده است؟

تحولات این روزهای منطقه و به ویژه روند جاری اوضاع در سوریه، حکایت از آن دارد که بازیگران منطقه ای دخیل در این کشور، بیش از گذشته نسبت به واقعیات میدانی سوریه آگاهی پیدا می کنند. در این میان، شاید تغییر لحن مقامات ترکیه بیش از گذشته محسوس باشد؛ تغییر لحنی که تازه ترین اظهارات عبدالله گل، رئیس جمهور ترکیه نیز کم و بیش آن را تأیید می کند.

به گزارش «تابناک»، عبدالله گل، رئیس جمهور ترکیه در مصاحبه با روزنامه «حریت» به بیان دیدگاه های خود درباره روند جاری اوضاع در سوریه پرداخته و اذعان کرده که دولت سوریه اکنون توانسته موقعیت بر تر در این کشور از آن خود کند؛ البته وی این موقعیت را به واسطه حمایت های ایران از دولت دمشق دانسته است.

وی با اشاره به منافع بازیگران بین المللی در سوریه اظهار داشت : «برای ایران، سوریه مسأله مرگ و زندگی است. برای ما، جنبه های انسانی موضوع اهمیت دارد. برای روسیه، موضوع دسترسی به آب های آزاد و پایگاه های نظامی مطرح است».

وی در عین حال به انتقاد از دولت های غربی پرداخته که به بیان وی، لحن سرسختانه آن ها در عرصه عمل نمود پیدا نکرده است.

این اظهارات گل در حالی مطرح می شود که دو سال پیش و در اوج درگیری های سوریه، مقامات ترکیه ضمن حملات لفظی شدید علیه دولت سوریه، مدعی به سر رسیدن عمر این دولت بودند. در ادامه، گل ضمن ابراز ناامیدی از روند جاری اوضاع در سوریه ـ و به عبارتی، محقق نشدن اهداف ترکیه در این کشور ـ مهم ترین نکته در اوضاع کنونی برای ترکیه را حفظ امنیت خود و جلوگیری از تهدید منافع خویش به واسطه سوریه عنوان کرده است.

وی در این زمینه گفته است: «جنبه بعدی که لازم است ما بر آن تمرکز کنیم، تهدیدات و ریسک هایی است که در شرایط جدید پدید آمده و متوجه ترکیه می شود؛ گروه های بسیاری در این شرایط نامطمئن ظهور کرده اند».

گل افزود : «موضوع، نبرد رژیم سوریه و مخالفان نیست. گروه های بسیاری در میان مخالفان هستند که بین خودشان درگیری هاییاست... شما نمی دانید این موضوع، شما را به چه سمتی خواهد کشاند. این گونه شرایط، تحریک آمیز بوده و سبب ایجاد افراط گرایی و تندروی خواهد شد».

رئیس جمهور ترکیه ضمن بیان اینکه نگاه استراتژیک منطقه ای کشورش نسبت به تهدیدات موجود، با چهار یا پنج سال پیش تفاوت اساسی کرده، گفته است: «بزرگ ترین تهدید در آن زمان، «پ. ک. ک» بود. امروز، ما گروه های زیادی را در این فضا می بینیم. همه باید امروز محتاط تر باشیم. می خواهم بگویم که شرایط در مرزهای جنوبی ما دشوار تر شده است».

وی در ادامه از احتمال نیاز به مداخله نیروهای نظامی ترکیه برای مبارزه با این گروه ها و تهدیدات منشعب از آن ها سخن گفته است.

گل به اختلافات موجود میان ایران و ترکیه بر سر سوریه نیز اشاره کرده، ولی گفته دو کشور باید درباره سوریه با یکدیگر همکاری کنند.

وی در این زمینه خاطرنشان کرده است: «این بسیار رضایت بخش است که دوره جدیدی در موضوع هسته ای ایران آغاز شده است... شاید این تحولات، راه را برای فعال شدن ایران در سوریه باز کند! آغاز چنین دیالوگی با ایران، احتمال حل موضوع از طریق سیاسی را افزایش داده است. من و حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، درباره ضرورت اقدام مشترک درباره سوریه با هم گفت و گو کردیم. ما وزرای خارجه خود را برای این موضوع مأمور نمودیم».

وی افزود : «بی گمان فرصت جدیدی به وجود آمده که نیازمند تلاش مشترک است. هر کس که نگران منطقه خود باشد، کار مثبتی در این زمینه انجام می دهد. اگر ترکیه و ایران در موضوع سوریه به یکدیگر نزدیک باشند و اگر آن ها بتوانند وارد یک همکاری صمیمانه شوند، آنگاه ما می توانیم پیشنهادهایی به جامعه جهانی بدهیم که البته جدی گرفته خواهد شد. ما می توانیم غرب را به حرکت واداریم و آن ها هم طرف دیگر (مخالفان سوری) را در این راستا به حرکت وادار کنند».

رئیس جمهور ترکیه ضمن رد این ادعا که ترکیه از گروه های افراط گرا در سوریه حمایت می کند، گفته، این اتهامات از سوی کشورهایی مطرح می شود که خود حامی افراط گرایان هستند و برای اینکه از مسئولیت خود در این زمینه فرار کرده و فرافکنی کنند، به ترکیه اتهام می زنند.

به هر حال، همان گونه که اشاره شد، اظهارات عبدالله گل را می توان در چهارچوب کلی موضع گیری های اخیر مقامات ترکیه و نشانه ای از تغییر رویکرد این کشور در قبال سوریه قلمداد کرد؛ تغییر رویکردی که بی گمان بیش از هر چیز، ناشی از آشکار شدن ماهیت واقعی تحولات در سوریه و خطرات ناشی از اوضاع این کشور برای کل منطقه است.