جزئیات طرح جدید تحریم ایران و تناقضات آشکار آن با موافقت‌نامه ژنو

سه تن از سناتورهای مجلس سنای آمریکا که دو تن آن ها دمکرات هستند، پیش نویس طرح تحریمی را علیه ایران آغاز کرده اند که به باور منتقدان، منجر به نقض مفاد موافقت نامه ماه گذشته ایران و ۵ + ۱ در ژنو خواهد شد. این طرح آن گونه که گفته می شود، قرار است پس از تعطیلات سال نو در کنگره آمریکا مطرح شود.

به گزارش «تابناک»، این طرح تحریمی قرار است از سوی سناتور «رابرت منندز» دموکرات، رئیس کمیته سیاست خارجی مجلس سنا از ایالت نیوجرسی، به همراه چاک شومر و مارک کرک، دو تن از مدافعان سر سخت افزایش تحریم علیه ایران در سنای آمریکا طرح شود که در واقع نادیده گرفتن و سرپیچی از درخواست دولت اوباما برای تعلیق هر گونه طرح و مصوبه برای افزایش تحریم ها علیه ایران و زیر سؤال بردن مفاد موافقت نامه ژنو، تا زمانی است که بتوان به سمت یک موافقت نامه نهایی حرکت کرد.

بنا بر آنچه از متن منتشر شده این لایحه ـ که با نام «قانون ایران بدون سلاح هسته ای سال ۲۰۱۳» به دست می آید ـ تحریم های جدید علیه ایران در روزهای پایانی سال میلادی جاری در سنای آمریکا مطرح نخواهد شد، بلکه به احتمال بسیار قوی، طرح آن در کنگره به پس از بازگشت نمایندگان کنگره از تعطیلات (ششم ژانویه ۲۰۱۴) موکول خواهد شد.

مفاد این طرح تحریمی بر این اساس است که موارد زیر را به تحریم های کنونی ایران خواهد افزود:

ـ توسعه و افزایش گستره تحریم های کنونی علیه ایران

ـ توسعه و گسترش تحریم ها علیه بخش انرژی ایران و شامل کردن تجارت و صادرات پتروشیمی کشور

ـ هدف قرار دادن بخش کشتیرانی و معادن ایران

نکته جالب در این طرح آن است که به دولت اوباما اجازه می دهد تا هنگامی که ایران در حال مذاکره با گروه ۵ + ۱ است و با تصدیق ماهیانه اینکه ایران به تعهدات خود در قالب مفاد موافقت نامه ژنو پایبند است و در مسیر دستیابی به یک توافق نهایی گام بر می دارد و همچنین رعایت شرایط دیگر از جمله عدم حمایت و اقدام در راستای تقویت تروریسم علیه ایالات متحده، اجرای این تحریم های جدید را معلق کند.

اما موارد مندرج در این طرح جدید که بنا بر اهداف محافظه کاران کنگره آمریکا و تحت تأثیر لابی «آیپک» تدوین شده، شرایط را برای رسیدن به یک توافق نهایی میان ایران و ۵ + ۱ بسیار مشکل کرده است.

یکی از این شرایط که در متن طرح آشکارا آمده این است که دولت اوباما تنها در صورتی می تواند اقدام به تعلیق و توقف اجرای تحریم های جدید علیه ایران کند که ایران هرگونه فعالیت غنی سازی اورانیوم را متوقف کرده باشد، حتی پس از رسیدن به یک توافق نهایی با ایران.

در متن لایحه آمده است که دولت نمی تواند تحریم ها تعلیق کند، مگر آنکه ایالات متحده و متحدانش به توافق نهایی معتبر با ایران دست یابند که منجر به برچیده شدن زیرساخت های غیر قانونی هسته ای ایران از جمله تأسیسات و امکانات غنی سازی و تولید دوباره شود.

همچنین اشاره شده که کنگره می تواند با تصویب طرح «اقدام مشترک رد لایحه» مانع از توقف تحریم ها علیه ایران از سوی دولت اوباما شود.

یکی از نکات جالب توجه در متن طرح تدوین شده این است که در آن به صراحت اشاره شده که اگر اسرائیل اقدام به حمله نظامی مشروع برای دفاع از خود در برابر برنامه هسته ای ایران کرد، ایالات متحده باید در کنار این رژیم قرار بگیرد و بر پایه قوانین رسمی این کشور و مسئولیت های تعیین شده برای کنگره در قانون اساسی، اقدام به، به کار گیری ابزار های نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی به اسرائیل برای دفاع از قلمرو، مردم و موجودیتش کند.

این جملات در متن طرح، یادآور سخنانی است که چندی پیش یکی دیگر از سناتورهای ضد ایرانی سنا، یعنی لیندسی گراهام، آن ها را بازگو می کرد؛ کسی که در نهایت موفق شد مصوبه تحریمی تدوین شده خود را در ماه آوریل و با حمایت لابی آیپک در سنا به تصویب برساند.

این در حالی است که گفته می شود، تصویب این طرح در سنا ناقض مفاد موافقت نامه «طرح اقدام مشترک» در ژنو است. در مفاد موافقت نامه به صراحت ذکر شده که دولت ایالات متحده با اختیارات رئیس جمهوری و کنگره، مانع از تصویب هرگونه تحریم جدید مرتبط با برنامه هسته ای ایران خواهد بود.

در همین راستا بود که دولت اوباما، تلاش بسیاری برای جلوگیری از طرح مصوبات جدید تحریمی علیه ایران در کنگره آمریکا کرد. پیش از این شایعاتی در این باب مطرح بود که طرح این متن جدید برای تحریم ایران تا پایان زمان موافقت نامه موقت بین ایران و ۵ + ۱ یعنی شش ماه دیگر به تأخیر افتاده که مانع از تصویب تحریم جدید حین برگزاری مذاکرات بود.

«کالین کال» یکی از مقامات ارشد پنتاگون در امور خاورمیانه در این باره بر این باور است: بر پایه قانون، این طرح در صورت تصویب ناقض موافقت نامه خواهد بود، زیرا منجر به اجرای تحریم های جدید علیه ایران می شود، مگر آنکه بلافاصله دولت اقدام به تعلیق آن ها کند. هیچ شکی نیست که این طرح ناقض روح موافقت نامه است و در صورت تصویب، به مخالفان توافق با غرب در ایران این امکان را می دهد که با فشار، هرگونه پیشرفت بعدی را در مذاکرات از مسیر منحرف کنند.

از سویی، باید گفت که این طرح جدید، کاملا در مقابل تلاش های کاخ سفید برای رسیدن به یک توافق نهایی با ایران است که بر اساس آن ایران می تواند به غنی سازی اورانیوم ادامه دهد.

بنا بر مفاد موافقت نامه ژنو، توافق نهایی و جامع شامل برنامه غنی سازی خواهد بود که به شکل مشترک تعریف شده است.

پیش از این اوباما به صراحت اذعان کرده بود: اگر گزینه ای بود که به آمریکا اجازه می داد ایران را از داشتن هرگونه برنامه غنی سازی هسته ای محروم کند و منجر به برچیده شدن همه پیچ و مهره های تأسیسات غنی سازی ایران شود، این گزینه را به کار می برد، ولی این گزینه موجود نیست!