نتانیاهو مرد جنگ نیست

دیپلماسی ایرانی: امسال سومین سالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، نویسنده و روزنامه نگار مشهور لبنانی را که ماحصل سفر هر ساله وی به امریکا است، با هماهنگی او ترجمه و منتشر می کند. یادداشت هایی که در پی دیدارهای او با مقام های امریکایی در واشنگتن و نمایندگی های جامعه جهانی در نیویورک نوشته شده اند و به دلیل به روز بودن آنها اهمیت خاصی دارند. همانند همیشه نعوم نامی از مصاحبه کننده نمی آورد اگر چه سمت او را ذکر می کند، و به رویه همیشگی اش مصاحبه اش بیش از آن که مصاحبه باشد، گفت وگو و بحثی خواندنی است.

نعوم در مقدمه امسال یادداشت های خود آورده است: در طول 15 سال شاید هم بیشتری که هر سال در ماه مارس به واشنگتن سفر می کنم و نزدیک به پنج هفته ای را که هر سال در آن جا می گذرانم، به اداره های مختلف امریکایی و مراکز پژوهشی متنوع و صاحب نامی که ارتباطات بسیاری با سیاست خارجی و داخلی امریکا دارند، سر زده ام. امسال نیز به عادت هر ساله نزد همه آنها رفتم و به نیویورک که بعضی ها به آن لقب جهان داده اند، نیز سر زدم. با مقام های عالی رتبه نهادهای بین المللی چه اعضای سازمان ملل، چه دیپلمات های کشورهای مختلف و چه پژوهشگران مشهور مراکز پژوهشی فعال در ایالات متحده نیز دیدار کردم و همانند همیشه با برخی از چهره های ذی نفوذ در نهادهای امریکایی و حتی صهیونیستی هم دیدار کردم و به گفت وگو نشستم. در سلسله جدید از یادداشت هایم درباره شرق و غرب جهان عرب و همچنین تحولات خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس، همچنین ایران اسلامی و ترکیه به طور مفصل خواهید خواند. البته افغانستان و پاکستان و کشوری که به تازگی تهدیدی برای امنیت ملی امریکا شده، یعنی کره شمالی نیز از قلم نینداخته ام. درگیری های فلسطینی – اسرائیلی را نیز فراموش نکرده ام.

در زیر بیست و نهمین بخش از سلسله نوشته های جدید سرکیس نعوم را می خوانید:

پژوهشگر یهودی امریکایی و موسس مرکز مطالعات خارج از واشنگتن و منتقد نتانیاهو و راست اسرائیلی و کسی که به طور جدی به فکر تشکیل دو کشور مستقل است، در پاسخ به این سوال که اوباما در دور دومش چه می تواند بکند؟ و آیا می تواند اصلا کاری انجام دهد؟ گفت: «این امیدواری وجود داشت که اوبامای اول (اوبامای دور اول ریاست جمهوری اش) نگاه خود را به عنوان راه حل تحمیل کند. اما این کار را نکرد و نمی کند. کاری هست که می تواند به عنوان راه حل دنبال کند، برای این که او تنها کسی است که به مصلحت فلسطینیان اعتقاد دارد اما این مساله مصحلت اسرائیل را در طولانی مدت تهدید می کند. و آن انحلال حکومت خودگردان فلسطینی است و این که فلسطینی ها به گونه ای رفتار کنند که گویی خود شهروندانی در اسرائیل هستند که برای رسیدن به حقوقشان تلاش می کنند و اسرائیل با آنها به عنوان شهروندان درجه دو برخورد می کند. اسرائیل نمی تواند شهروندی آنها را نفی کند برای این که کرانه باختری را جزئی از سرزمین خود می داند. فلسطینی ها دهه ها جنگیدند، دستاوردهایی هم به دست آوردند، همچنین سرکوب هم شدند، الآن وقت آن است که در سایه وضعیت بین المللی موجود و اوضاع سخت منطقه ای راه متفاوتی در پیش بگیرند. لازم است که راه حل تشکیل دو کشور و توافقات سابق را فراموش کنند. این راه حل چیزی برای آنها به ارمغان نیاورده است. بنا به مواضعی که به فلسطینی ها پیشنهاد شده اسرائیل دولت تبعیض و نژاد پرستی شده است و در جامعه جهانی مثل افریقای جنوبی در یک دهه پیش منزوی خواهد شد. امروز اگر فلسطینی ها به حقوقشان می رسند یا حتی اگر هم نرسند، یهودیت دولت اسرائیل به دلیل برتری دموگرافیک فلسطینی ها باز هم مورد تهدید است. آیا نتانیاهو حاضر است که یهودیت دولت اسرائیلی را با اعتراف به حق فلسطینی ها برای تشکیل کشور مستقل و کمک به تشکیل آن به قمار بگذارد؟ قطعا نمی تواند و جراتش را هم ندارد که از یهودیت دولتش دست بکشد.»

این پژوهشگر یهودی امریکایی در ادامه می گوید: «بارها به کرانه باختری سفر کردم و موضوع را با محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان و دیگران مطرح کردم. به او گفتم: "تو باید موضعی نهایی اتخاذ کنی و به اسرائیل و امریکا بگویی شش ماه به شما فرصت می دهم که تصمیم به بازگشت به مذاکرات صلح بر اساس مرزهای 1967 را بگیرید. و وارد قضایای مرتبط با حل نهایی نمی شویم. فقط همین، از امریکا می خواهم که اسرائیل را برای موافقت با این کار قانع کند، یا این که خود از سرگیری مذاکرات را با موافقت اسرائیل از سر بگیرد. اگر حاصل نشد انحلال حکومت خودگردان فلسطینی را اعلام کنی." قطعا این فکر به ذهن عباس رسیده اما نه با قدرت، همچنین به فکر یاسر عبد ربه. و همچنین نزد دیگر رهبران حکومت خودگردان و جنبش فتح ولی نزد دیگران مطرح نیست. مصالحی وجود دارد. نزدیک به یک صد تا یک صد و پنجاه هزار کارمند فلسطینی نیاز به حقوق و کار دارند. به عباس گفتم که "شما خیلی قربانی دادید، و چاره ای ندارید که راه قربانیانتان را بروید اگر می خواهید که به حقوقتان برسید." به هر حال در کرانه باختری با نسلی برخورد کردم که اعتقادی به تشکیل دو دولت حتی به تساوی حقوق با اسرائیلی ها و کار جدی برای رسیدن به این توافق ندارند. لازم است که تحولی در سطح ملی و داخل جریان ها و سازمان های فلسطینی به وجود بیاید و این موضوع به طور جدی به بحث گذاشته شود.»

وی همچنین گفت: «اوباما در جریان دیدارش از کرانه باختری با مجموعه ای از این جوان ها در خارج از شهر بیت المقدس دیدار کرد. این دیدار اعلام نشد، اوباما همان حرف مشابه را شنید. اما با جوانانی که در اسرائیل دیدار کرد اوباما خود شخصا آنها را از دانشگاه اسرائیل انتخاب کرده بود، آنها "راست گرا" بودند. وقتی که درباره تشکیل دو دولت صحبت کرد، برایش دست زدند. قطعا در داخل امریکا این گونه برداشت شد که پایبندی از سوی امریکا برای رسیدن به این راه حل وجود دارد و نتانیاهو نیز او را تایید می کند. در حالی که این صحیح نیست.»

پرسیدم: نظرت درباره حماس چیست؟ آیا همانند سابق با یکی از رهبرانش دیدار کردی؟ جواب داد: «نه. آخرین بار یکی از آنها را تقریبا یک سال پیش دیدم. به وقتش با خالد مشعل نیز دیدار کردم. پیشنهاد مفصلم را با او در میان گذاشتم. جوابش معقول بود، اما حماس به عنوان یک حرکت مقاومت سیاسی و ملی نمی تواند کاری برای آن کند برای این که هر کاری در این زمینه به معنای خودکشی اوست. اما درباره تشکیل دو کشور، مشعل تاکید کرد که حماس عملیات نظامی خود را به محض توافق بر سر این راه حل و اجرای مستقیم آن متوقف خواهد کرد.»

پرسیدم: از جان کری، وزیر امور خارجه امریکا و نشست 7 یا 8 ساعتش با رئیس جمهور بشار اسد چه خبری داری؟ اطلاعات دقیقی به دست آوردیم که او ناامید برگشت. جواب داد: «چیزی از این موضوع نمی دانم.»

پرسیدم: «آیا فکر می کنی که اسرائیل به سوریه و لبنان حمله می کند؟» جواب داد: «اطلاعاتی ندارم. اما تحلیلم را می گویم، نتانیاهو نمی خواهد در حال حاضر درگیر جنگ شود. او الآن مشغول سلاح شیمیایی سوریه و امکان انبار کردن و عدم انتقالش به القاعده و جریان های شبیه آن و حزب الله است.»