کنگره سد بزرگ رهایی از بن بست هسته‌ای ایران

مقامات کاخ سفید که امیدوارند در مورد پایان بن بست هسته ای با ایران گفتگو کنند، با کنگره ای روبرو هستند که هیچ تمایلی به برداشتن تحریم ها ندارد.

 به گزارش فرارو به نقل از لس آنجلس تایمز، کاخ سفید در مذاکراتی که قرار است نیمه ماه اکتبر در ژنو ازسرگرفته شود، باید دو چالش مهم را ارزیابی کرده و مد نظر قرار دهد: چرب زبانی برای تهران که غنی سازی اورانیوم و دیگر فعالیت های هسته ای را متوقف کند و کسب حمایت از کنگره ای که در مورد لغو تحریم های ایران تردید دارد.

در دوره ای که کنگره تقریبا در مورد تمام مسائل موجود دچار دودستگی شده، تمایل به ضربه زدن به ایران تقریبا در کپیتال هیل (ساختمان کنگره) امری فراگیر است که محافظه کاران تی پارتی از جمله سناتور تد کروز و لیبرال هایی مانند نانسی پلوسی را متحد کرده است.

 از آنجایی که تنها کنگره می تواند تحریم هایی که بر ایران تحمیل کرده را به طور دائمی بردارد، اگر قانون گذاران باور داشته باشند که کاخ سفید در حال اعطای امتیازات زیادی به حسن روحانی، رئیس جمهوری عملگرای ایران و تندروهای این کشور است، می توانند هرگونه توافقی میان دو طرف را نابود کنند.

 اد رویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا و یکی از نویسندگان سخت ترین قانون تحریمی که مجلس نمایندگان تاکنون علیه ایران به تصویب رسانده می گوید: «ما اهرم های بسیاری داریم.»

اگر سنا لایحه ای را که مجلس نمایندگان در ماه جولای با 400 رای موافق و 20 رای مخالف به تصویب رسید را نهایی کند، آمریکا با اقدامات تنبیهی که برای خریداران در نظر می گیرد، میزان صادرات نفت ایران را نزدیک به صفر خواهد رساند. این لایحه همچنین گام بزرگی جهت سفت و سخت تر کردن مجموع تحریم تجاری ایران خواهد بود.

 رویس مشخص کرد که هیچ اعتمادی به پیشنهادهای آشتی جویانی که حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در سفر اخیر خود به نیویورک یا تماس تلفنی 15 دقیقه ای وی با باراک اوباما در 27 سپتامبر ندارد. رویس در این باره گفت: «بهترین امید آنها این است که مسائل را از طریق مذاکرات کش دهند و همزمان به فعالیت های هسته ای خود ادامه دهند.»

اوباما و روحانی هر دو خواستار امتناع از جنگ هستند و انگیزه مصالحه را دارند. دیپلمات ها می گویند یک توافق احتمالی به ایران امکان غنی سازی اورانیوم در سطوح پائین برای اهداف صلح آمیز تحت نظارت دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی، یا واردات سوخت هسته ای از روسیه یا دیگر کشورها را می دهد.

 برخی کارشناسان معتقدند رویکرد تهاجمی که در کپیتال هیل شکل گرفته از برخی جهات باعث ایجاد فضای پلیس خوب و پلیس بد میان کاخ سفید و کنگره می شود که اگر مذاکرات ژنو به مذاکرات بعدی بیانجامد، می تواند به اهرم بالقوه ای برای مقامات آمریکا تبدیل شود.

 مارک دوبویتز، رئیس بنیاد «دفاع از دموکراسی ها» و یکی از هواداران سرسخت تشدید تحریم ها علیه ایران معتقد است مذاکره کنندگان آمریکا می توانند به ایرانیان بگویند که اگر از برنامه هسته ای خود عقب نشینی نکنید «آن آدم های دیوانه در هیل ممکن است کاری صورت دهند.»

اما کنگره می تواند با تصویب تحریم های سخت تر گامی افراطی بردارد و تندروهای ایران را به خشم آورد و این گشایش جدید دیپلماتیک را به مخاطره بیاندازد. برای مثال برخی قانون گذاران متنفذ کنگره را ترغیب می کنند که اگر ایران امتیازات فوری از جنبه های مختلف و نه فقط توسعه هسته ای را پیشنهاد نکند، کنگره تحریم های بیشتری را به تصویب برساند.

مارک استیون کرک، سناتور ایالت ایلینوی می گوید: «تازمانیکه ایران به پیگیری توانمندی تسلیحات هسته ای ادامه دهد، موشک های بالستیک دور برد بسازد، از تروریسم در سراسر جهان حمایت کند و حقوق بشر را زیر پا بگذارد، سناتورها باید حداکثر فشار اقتصادی را به ایران وارد کنند تا فرصتی برای موفقیت دیپلماسی ایجاد شود.»

دولت آمریکا سعی داشته هر دو طرف را مد نظر قرار دهد. وندی شرمن، سومین مقام ارشد وزارت خارجی آمریکا روز پنج شنبه به کمیته روابط خارجی سنا گفت که تحریم ها «نباید به این زودی ها برداشته شوند.» اما وی در ادامه اضافه کرد که اگر ایران فعالیت های هسته ای خود را کاهش دهد، ممکن است دولت دیگر تعدیل های کوتاه مدت را به ایران پیشنهاد کند. شرمن گفت که مقامات به دنبال راه هایی هستند که ایران بتواند «اعتمادسازی» کند و زمان برای عملی شدن دیپلماسی فراهم شود.

اما بدون حمایت کنگره، گزینه های دیپلماتیک اوباما محدود خواهد بود. وی می تواند با استناد به نیازهای امنیت ملی آمریکا، تحریم هایی که از طریق دستور اجرایی اعمال شدند را متوقف کند و تحریم های اعمال شده توسط قانون را به طور موقت به حالت تعلیق درآورد. اما اگر وی به تعلیق تحریم ها بدون حمایت کنگره ادامه دهد، خطر بروز یک حمله شدید سیاسی را تقویت می کند.

پیش از آنکه قانون گذاران تحریم ها را به طور دائمی بردارند، اوباما به احتمال زیاد باید کنگره را متقاعد کند که ایران از الزامات شدید قانونی آمریکا به طور کامل پیروی می کند.

 کنگره نیز اهرم تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران را در اختیار دارد. تهران مایل است که بار دیگر به سیستم جهانی معاملات مالی (سوئیفت) بپیوندد تا بار دیگر جریان انتقال پول این کشور به سطح جهان آغاز شود.

اما حتی اگر ایران اجازه بازگشت به این سیستم را بیابد، شرکت های مالی ممکن است تا زمان کسب موافقت آمریکا، در معامله با ایران محتاط باشند. چراکه تحریم های به اصطلاح ثانویه ای که از سوی کنگره به تصویب رسیده، شرکت های خارجی که با ایران همکاری می کنند را از مبادله تجاری با شرکت های آمریکایی منع می کند.

به عقیده دوبویتز که از مشاوران اعمال تحریم ها به قانون گذاران بوده، معتقد است قوانین دور از دسترس تحریم های آمریکا نشان می دهند که کاخ سفید باید کنگره را به عنوان یک شریک جدی در این مسئله تلقی کند.

برخی کارشناسان می گویند مکانیزم سیاست آمریکا باعث می شود افزایش تحریم ها برای کنگره آسان و لغو آنها دشوار باشد. قانون گذارانی که به کاهش تحریم های اعمال شده بر یک دشمن دیرین رای داده اند ممکن است چندی بعد به دلیل ضعف در دفاع ملی مورد حمله قرار بگیرند.

جورج پرکوویچ، متخصص هسته ای در بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی می گوید: «رای به ادامه یا تشدید تحریم ها برای کنگره هزینه ای ندارد.»

از سال 2010 علیرغم هشدارهای کاخ سفید مبنی بر اینکه خشونت زیاد، گزینه های دیپلماتیک آمریکا را محدود می کند و باعث تضعیف همکاری با دولت های مهم اروپایی و آسیایی می شود، اکثریت دو حزبی در کنگره به تشدید روز افزون تحریم ها رای داده است.

اما ترکیب تحریم های آمریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا صادرات نفت ایران را به نصف رسانده و رابطه بخش مالی این کشور با بانکداری جهانی را متوقف کرده و تورم را افزایش داده است. روحانی اعلام کرده که هدف اصلی اش برداشتن تحریم ها در زودترین زمان ممکن است.

 مقامات دولت اوباما می گویند پیش از کاهش تحریم هایی که ایران را مجبور به مذاکره کرده، خواهان یک امتیازدهی واقعی از سوی ایران هستند. در مقابل، بسیاری از قانون گذاران آمریکا بیشتر با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل هم صدا هستند که نسبت به این مذاکرات آرام کننده به دولت هشدار می دهند.

 نتانیاهو پس از دیدار هفته گذشته با اوباما در کاخ سفید پیشنهاد کرد که تحریم ها تشدید شوند مگراینکه ایران با توقف همیشگی غنی سازی اورانیوم، انتقال اورانیوم غنی شده به خارج از کشور، تعطیلی تاسیسات زیرزمینی فردو و بستن تاسیسات راکتور اراک موافقت کند.