دو ماه سرنوشت ساز در پرونده هسته‌ای ایران

با روی کار آمدن یک رئیس جمهور جدید و اعتدالگرا در ایران، این کشور و آمریکا به تبادل سیگنال هایی در مورد امکان گشایش مذاکرات هسته ای پرداخته اند. دو ماه آینده برای یافتن مسیر صلح بسیار مهم خواهد بود.

 به گزارش فرارو به نقل از کریستین ساینس مانیتور، شاخه زیتون به عنوان نمادی برای صلح، اغلب با جوانه زدن، به سوی هدفش سوق می یابد. شاید سیگنال های نرم – یا جوانه هایی- که ایران و دولت اوباما در مورد تمایل دوباره برای مذاکرات مستقیم برای یکدیگر می فرستند نیز از همین منظر قضاوت می شوند.

بدون دستیابی به یک قرارداد صلح، هر دو کشور یک جنگ احتمالی یا یک مسابقه تسلیحات هسته ای در خاورمیانه را متصور است. بنابراین مهم است که دو طرف سیگنال های صلح را خیلی زود مد نظر قرار دهند.

تازه ترین موضع دیپلماتیک، مراسم تحلیف حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران بود. این روحانی تحصیل کرده در اسکاتلند اعضای اصلاح طلبی را برای کابینه خود انتخاب کرده است. روحانی برخلاف محمود احمدی نژاد، سلف وی، از روی «عقلانیت» و نه «افراطی گری» و از «تعامل سازنده با جهان» صحبت می کند. و برای نخستین بار جمهوری اسلامی از سران دیگر کشورها برای حضور در مراسم سوگند ریاست جمهوری این کشور استقبال کرد.

 در سوی دیگر کاخ سفید از انتخاب 14 ژوئن رئیس جمهوری روحانی برای کاهش اندک تحریم ها علیه ایران استفاده کرد. هفته گذشته نیز اشتیاق چندانی به لایحه مجلس نمایندگان که با اکثریت آرا تصویب شد، نداشت. و دولت اوباما با گفتن اینکه اگر ایران به طور جدی به تعهدات بین المللی خود در مورد برنامه هسته ای عمل کند، آمریکا «شریک مشتاق» آن خواهد بود، باب مذاکرات را اندکی گشود.

 با توجه به مخالف اسرائیل با هرگونه مذاکره ایران و آمریکا – و آمادگی آن برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران در صورت لزوم- باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا ممکن است برای رسیدن به توافق با روحانی محدودیت هایی را احساس کند. و روحانی نیز در داخل با محدودیت هایی از سوی حاکمیت روبرو است.

 هر دو دولت با محدودیت های زمانی نیز روبرو هستند. آمریکا می خواهد مانع دستیابی ایران به ظرفیت ساخت بمب که غرب مدعی است تا سال آینده ممکن می شود، شود. آمریکا نمی تواند با مذاکرات طولانی مدت به تهران اجازه دهد که زمان بخرد. و ایران باید مانع تشدید تحریم های اقتصادی و افزایش فشار بر مردم شود.

دو ماه آینده یک آزمایش مهم برای آن است که ببینیم آیا انتخاب روحانی به معنای آمادگی ایران برای شفافیت در مورد تاسیسات هسته ای خود و صدور مجوز بارزسی های نامحدود آژانس بین المللی انرژی اتمی است. در غیراین صورت اوباما در مخالفت با کنگره برای اعمال تحریم های شدیدتر، تحت فشار قرار خواهد گرفت.

در حال حاضر ایران از تورم 40 درصدی رنج می برد. نزدیک به یک سوم جوانان بیکار هستند. ایران پیش از این دومین تولیدکننده بزرگ در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بوده است. حال اما در جایگاه ششم قرار گرفته است. در حالیکه روحانی قول اصلاحات اقتصادی و اجتماعی می دهد، مشخص نیست که آیا بتواند کمبودهای روزانه و قیمت بالای ناشی از تحریم ها را ریشه کن کند.

انجام مذاکرات مستقیم نیازمند حرکت سریع دو طرف سوی اعتمادسازی است. گام بعدی نیازمند شفافیت هسته ای از سوی ایران و کاهش تحریم ها از سوی آمریکا است. برداشتن چنین گام هایی با وجود یک اصلاح طلب تازه انتخاب شده به عنوان رئیس جمهور در ایران و رئیس جمهوری که دوره پایانی تصدی خود را می گذراند در آمریکا، می تواند آسانتر باشد.

شاخه های زیتون بسته به فصل شکوفه می دهند و اغلب نیازمند توجهات زودهنگام هستند. شاید امروز همان فصل برای یک مصالحه ایرانی- آمریکایی باشد.