یمنی ها بدون سند ایران را متهم می کنند

دیپلماسی ایرانی: صنعا این روزها روزهای سخت و پربحثی را می گذراند. یمن در مرز تجزیه ایستاده و هر یک از جریان های سیاسی به دنبال سهم خواهی از کیک بزرگ قدرت هستند و دائما تهدید می کنند اگر سهمشان داده نشود، معادلات بازی را به هم می ریزند. در این میان کمیسیون های ۹گانه ای برای گفت وگوهای ملی تشکیل شده است تا در جریان مذاکرات، دائما گزارش هایی از آن چه در کشور می گذرد، ارائه دهند. بنا بر این است که در این گفت وگوها، گروه ها و جریان ها و همچنین شخصیت های یمنی به موضوعات و مسائل مطرح شده در کنفرانس گفت وگوهای ملی یمن برای حل مشکلات و چالش های پیش رو نظر دهند و نظرات نهایی در حقیقت تعیین کننده سرنوشت کشور باشد. در جریان برگزاری  این کنفرانس شش گروه یمنی اختلافات خود را کنار گذاشته اما درخصوص قضیه جنوب،صعده و ساختار و بنای دولت هنوز گروه های شرکت کننده با یکدیگر اختلاف نظر دارند و نتوانسته اند به دیدگاهی مشترک درباره این مسائل برسند. شاید بتوان گفت، تنها موضوع مطرح شده و قابل توجه در این کنفرانس شکل و ساختار دولت است که در واقع وحدت و یکپارچگی یمن را مورد بحث و مناقشه قرار می دهد چراکه هر شکل و ماهیتی غیر از این نمی تواند وحدت و یکپارچگی کشور را حفظ کند. از سوی دیگر مساله حوثی ها نیز موضوعی است که سبب نگرانی دولت یمن است و دائما ایران را به حمایت از این جماعت شیعی متهم می کنند. دیپلماسی ایرانی در گفت وگوی خود با سیدعلی اصغر قریشی، سفیر سابق ایران در یمن مسائل مطرح شده در گفت وگوهای ملی، اظهارات اعضای کمسیون ها و اتهام زنی علیه ایران را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

گفت وگوی ملی در یمن با ایجاد کمسیون های نه گانه انجام شده که هدف اصلی آنها پیدا کردن راه حلی برای مشکلات و چالش های امروزه یمن است. موضوعاتی که در این گفت وگوها مطرح شده در چه مواردی خلاصه می شود؟

مشکلات جنوب و راه حل های مربوط به آن است تا به راهکاری دست یابند تا آنچه در گذشته رخ داده دیگر تکرار نشود، مساله بعدی مساله صعده است، بعدی اوضاع داخلی یمن که مساله ملی است، همچنین مساله آوارگان جنگ ها و پناهندگان و استرداد آن چه از آنها غارت شده است، هچنین مساله مبارزه با تروریستم، مساله دیگر مساله مصالحه ملی و عدالت در دوره انتقال، موضوع دیگر ساختار دولت همانند انتخابات، قوه مجریه، قوه مقننه و نظام اداری است. همچنین بحث بر سر حکومت مطلوب، مساله ساختار ارتش و سازمان های امنیتی،  استقلال نهادهای خصوصی،  حقوق و آزادی ها همچون آزادی های مدنی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و مذهبی، حقوق ویژه زنان و کودکان،  توسعه همه جانبه و پایدار که شامل توسعه اقتصادی، فرهنگی و آموزشی، بهداشتی، سیاسی و اجتماعی و نقش دولت و بخش خصوصی در این توسعه نیز جریان دارد. مسائل اجتماعی که مختص جامعه یمن است همچون انتقام گیری هایی که میان قبائل وجود دارد و مساله اسلحه در یمن نیز بسیار مهم است، چراکه اکثر مردم یمن دارای اسلحه هستند. بحث بر سر جمعیت های مسلح خارج از قانون از مهمترین مسائل مورد بحث در این جلسات است. استفاده از برگ قات که مساله شایعی در این کشور است و بسیاری از یمنی ها آن را مصرف می کنند البته ماده مخدر نیست اما همانند ماده مخدر عمل می کند، نیز موضوعات مورد بحث است. مساله تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی و همچنین ضمانت اجرای حاصل این گفت وگوها، بدین معنا که اگر این گفت وگوها به مصوبه ای ختم شد چگونه ضمانت اجرایی برای آن پیش بینی شود، نیز از مسائلی است که در این جلسات بحث می شود. 9 کمیته و کارگروه تشکیل شده که یک کمیته نیز برای هماهنگی میان این 9 گروه تشکیل شده است.

این کرسی ها چگونه نقسیم شده اند؟

565 نماینده در این کنگره حضور دارند که :

1.       حزب کنگره و متحدان آن 112 کرسی

2.       حزب اسلام گرای الاصلاح که مربوط به جریان اسلام گرای یمن است. طیفی از اخوانی ها و سلفی ها در آن حضور دارند 50 کرسی

3.       حزب سوسیالیست 37 کرسی

4.       حزب ناصری 30 کرسی

5.       احزابی که در دولت بودند یعنی شاخه ای از حزب بعث و حزب حق 20 کرسی

6.       جنبش جنوب 85 کرسی

7.       حوثی ها 35 کرسی

8.       جوانان 40 کرسی

9.       زنان 40 کرسی

10.    جامعه مدنی یعنی NGO ها 40 کرسی

11.    گروه های دیگر 76

به نظر می رسد که این گروه ها اختلافات زیادی با یکدیگر دارند، این اختلاف ها بر سر چه موضوعاتی است و آیا ممکن است با وجود آن به توافقی دست پیدا کنند؟

بله اختلافات بیشماری دارند که بسیار عمقی و ریشه ای هستند، اما تمامی گروه ها در این گفت وگوها مشارکت دارند و حتی گروه حوثی ها که در صعده در 6  جنگ گذشته طرف حمله دولت یمن بودند نیز حضور دارند. به معنای دیگر با توجه به شرایط دو سال اخیر و تحولی که در یمن به وجود آمده و فردی چون علی عبدالله صالح کنار رفته است، آنها تلاش می کنند تا مشکلات داخلی را به نحوی حل کنند و از بحران هایی که بناست در آینده پیش آید جلوگیری کنند. به نظر می رسد با توجه به تحولات سوریه و مصر آنها نگران تکرار آن در یمن هستند، بنابراین قصد دارند پیش از آن که موضوع حاد شود پیش بینی هایی کرده و مشکلات را حل و فصل کنند.

صحبت از تشکیل دولت جدیدی شده است، هیات و ساختار این دولت چگونه خواهد بود؟

این ساختار محل بحث است. چند روز گذشته کمیته تبدیل قانونی اساسی از وزیر خارجه اسبق موریتانی که متخصص مسائل قانون اساسی است، دعوت کرده که وی در این خصوص سخنرانی داشته است. در نتیجه در حال حاضر در حال بحث و گفت وگو هستند که اصولا شکل یمن بر اساس وحدت چگونه باشد. بدین معنا که وحدتی باشد که دولت مرکزی باشد یا به صورت فدرالی اداره شود. باید منتظر نتیجه آن در دوماه آینده و پس از ماه مبارک رمضان باشیم که بناست گزارش کارگروه ها جمع بندی شده و نتیجه آن مشخص شود.

برخی از تحلیلگران صحبت از این می کنند که گفت وگوهای ملی یمن طرحی امریکایی است و به طور کلی نقش امریکا در رقم زدن سرنوشت یمن را جدی می دانند. شما این نقش را چگونه می دانید؟

امریکا قصد دارد دخالت کند و در گذشته نیز این دخالت ها وجود داشته است. اما با توجه به شناختی که من از مردم یمن دارم، آنها به شدت سیاسی بوده و در اکثر مسائل از خود نظر داشته و دخالت می کنند و مواضع ضدامریکایی هم در این کشور قوی است. بنابراین این گونه نیست که همه چیز در اختیار امریکا باشد و نظر مردم را شکل دهند. گرچه امریکا از زمان انفجار ناو کول علنی تر شده و حضور هواپیماهای بدون خلبان در یمن بسیار است و بمباران می کنند. حتی برخی می گفتند در جریان صعده حملاتی که علیه حوثی ها می شده گرچه هلیکوپتر دولت یمن بلند می شده اما بالاتر از آنها هواپیماهای امریکایی حمله می کردند. یعنی این گونه دخالت ها وجود دارد اما در خصوص گفت وگوهای ملی بعید است بتواند زیاد اعمال نفوذ کند چراکه این گروه ها گرد هم آمدند و در موارد مختلفی با یکدیگر بحث و گفت وگو می کنند.

هم اکنون جایگاه علی عبدالله صالح در ساختار سیاسی یمن چیست؟

علی عبدالله صالح هم اکنون جایی ندارد  و با توافق از این ساختار کاملا کنار رفته است. البته او که دوست دارد همچنان دخالت کند و اخیرا هم اظهاراتی کرده بود که به شدت مورد انتقاد منصور عبد ربه هادی، رئیس جمهور یمن قرار گرفته و پاسخ وی داده شده بود که در مسائل دخالت نکند. درست است که منصور هادی معاون علی عبدالله صالح بود اما هم اکنون شرایط عوض شده است. البته هادی فرد معتدل و قوی نبوده و در سایه عبدالله صالح معاونت می کرد.

همیشه یمنی ها ایران را متهم به دخالت کرده اند و اخیرا نیز باز هم صحبت از حمایت ایران از حوثی ها شده است. به نظر شما دلیل اصلی این اتهام ها چیست؟

در بیانیه ها این بار نیز چنین مساله ای را طرح کرده اند. در این بیانیه ها سه جریانی که در گفت وگوهای ملی مشارکت دارند یعنی جریان حزب کنگره که در گذشته حزب دولتی بود، حزب رشاد و حزب سوسیالیست در خصوص مساله صعده گزارش دادند و نظر خود را به کارگروه مربوط به صعده اعلام کرده اند. در دو بیانیه که بیشتر متمایل به دولت و جریان حاکم که مخالف حوثی ها هستند، آمده به شدت ابراز نگران شده و اعلام کرده اند که دولت هیچ حضوری در صعده ندارد و این منطقه تحت کنترل کامل حوثی هاست، بدین معنا که استانداری و بخش مقننه در اختیار حوثی هاست که آنها به شدت از این موضوع ناخشنودند. همچنین به دلیل آنکه صعده هم مرز با عربستان است تحلیل هایی هم می کنند که به عنوان مثال رقابت های منطقه ای میان ایران و عربستان نیز در این مساله نقش دارد. در حالی که طرح چنین موضوعاتی تنها اتهام است و هیچ دلیل متقنی برای آنها گفته نشده است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14