جرقه جنگ سرد زده شد

دیپلماسی ایرانی: ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، بیست و پنجم ماه جاری میلادی تاکید کرد که ادوارد اسنودن، کارمند سابق سازمان امنیت ملی امریکا که متهم به افشای اطلاعات سری است، همچنان در منطقه ترانزیت فرودگاه بین المللی «شیریمیتیوو» مسکو موجود است. رئیس جمهوری روسیه همچنین گفت: «مسکو به هیچ وجه قصد ندارد اسندون را تحویل ایالات متحده امریکا دهد برای این که توافق نامه ای با واشنگتن در این خصوص وجود دارد.» رئیس جمهوری روسیه این را هم اضافه کرد که اسنودن هیچ جرمی در سرزمین روسیه مرتکب نشده است و می تواند به هر کجا که می خواهد به عنوان مسافری که از منطقه «ترانزیت» عبور می کند، سفر کند. او همچنین نیاز به ویزای ورود به روسیه ندارد برای این که از مرزهای روسیه عبور نکرده است. وی اتهام هایی که بر سر اسنودن متوجه روسیه شده است را افترا دانست.

حقیقت این است که این حادثه بیش از هر چیز انسان را به یاد دوران جنگ سرد میان ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق می اندازد. همچنین به یاد سخنرانی مشهور پوتین در کنفرانس امنیتی مونیخ در ماه فوریه سال 2007 می افتیم. در این سخنرانی پوتین انتقادهای شدیدی را متوجه ایالات متحده امریکا و پیمان ناتو کرد و آنها را متهم کرد که می خواهند نظام تک قطبی در جهان ایجاد کنند و درصدد ایجاد ناآرامی و بی ثباتی در جهان هستند. از همان موقع گفته شد که جنگ سرد جدیدی میان روسیه و غرب آغاز شده است که دورانی تازه را در دوران دنیای دو قطبی رقم خواهد زد. این رویکرد با نشستن دیمیتری مدودوف به کرسی ریاست جمهوری روسیه، به رغم جنگ روسیه با گرجستان در سال 2008 که پوتین از منصب نخست وزیری آن را هدایت کرد، تا اندازه ای سرد شد. با بازگشت پوتین به کرملین در کسوت رئیس جمهوری جدید روسیه در سال 2012 می توان گفت که جنگ سرد جدیدی رقم خورده است که در مجموعه بحران های روابط میان روسیه با ایالات متحده امریکا قابل ارزیابی است. شاید بارزترین آنها در حوادث سوریه، عدم رسیدن به نتیجه ای توسط مسکو و واشنگتن در استقرار سپر دفاع موشکی و راه و روش ناتو در مناطق هم مرز با روسیه باشد. علاوه بر آن روسیه از انتقادهای غرب بر سر وضعیت دموکراسی و حقوق بشر آن نیز به شدت ناخرسند است.

این اعتقاد وجود دارد که روسیه پوتین به تدریج به سمت جنگ سرد جدیدی متمایل شده است. این رویکرد را در ایجاد پایگاه نظامی هوایی روسیه در شهر لیدای بلاروس نزدیک مرزهای بلاروس – لهستان و بلاروس – لیتوانی شاهدیم. یعنی جایی که نقطه تماس مستقیم با پیمان آتلانتیک شمالی محسوب می شود. روسیه با استناد به این پایگاه در نظر دارد که تحرکات دفاع هوایی پیمان آتلانتیک شمالی را زیر نظر بگیرد. کما این که تصمیم دارد چهار سامانه موشک های دفاع هوایی اس – 300 را در بلاروس تا سال 2014 به بهانه حمایت از حریم هوایی دو کشور مستقر کند. روس ها برای تبرئه خود از انجام این کار به جنگنده های امریکایی مستقر در پایگاه پیمان آتلانتیک شمالی در لیتوانی اشاره می کنند. پایگاهی که جنگنده های امریکایی ظرف 15 دقیقه می توانند به مسکو، پایتخت روسیه برسند. علاوه بر آن ایالات متحده تصمیم به نوسازی بمب های هسته ای خود در امریکا و اروپا گرفته که این مساله نیز روس ها را بیش از پیش آشفته کرده است.

از دیگر اتفاقاتی که از آن به آغاز جنگ سرد جدید روسیه با غرب یاد می شود، اطلاعاتی است که این روزها از مسکو به بیرون درز کرده است مبنی بر این که نیکوزیا و مسکو درصدد امضای توافق نامه ای در خصوص استقرار نیروهای هوایی روسیه در پایگاه هوایی اندریاس پاپانداریو در بندر پاووس قبرس هستند. لازم به یادآوری است که در حال حاضر ناوهای روسیه حق ورود به بندر قبرسی لیماسول برای سوخت گیری مجدد را دارند. قرار است این توافق نامه با سفر رسمی نیگوس اناستاسیادیس، رئیس جمهوری قبرس به مسکو به طور رسمی امضا شود و در حال حاضر در مرحله هماهنگی میان دو طرف به سر می برد. شکی نیست که استفاده از پایگاه هوایی قبرس این امکان را به روسیه می دهد که بتواند از امکانات گسترده خود در بخش شرقی دریای مدیترانه استفاده کند. در حال حاضر روسیه به جز بندر طرطوس در سوریه پایگاه دیگری در دریای مدیترانه در اختیار ندارد. پوتین گفته است که حضور نیروهای دریایی روسیه در آب های دریای مدیترانه برای مبارزه با تروریسم و راهزنی های دریایی است. اما کارشناسان معتقدند که این اقدام بیش از هر چیز به تحرکات جاری در سوریه مرتبط است.

از سوی دیگر اخباری به گوش می رسد مبنی بر این که پیمان آتلانتیک شمالی و روسیه قصد دارند در پاییز آینده هم زمان مانور نظامی برگزار کنند. ناتو قصد دارد در آن فصل مانور نظامی بزرگی با عنوان "استیدفست جاز" در کشورهای لیتوانی، لاتویا، استونی و لهستان برگزار کند که بزرگ ترین مانور نظامی ناتو در 10 سال اخیر محسوب می شود. به موازات آن نیروهای روسی و بلاروس نیز قصد دارند مانور نظامی مشترکی را با عنوان "غرب – 2013" انجام دهند.

نشست اخیر گروه 8 در ایرلند شمالی نشان داد که اختلاف ها میان مسکو و واشنگتن فقط محدود به موضوع سوریه نیست که باعث شده تا کنفرانس ژنو 2 به چالش بر بخورد بلکه درباره قضایای مختلف استراتژیک نیز دو طرف اختلاف نظر های سنگینی با یکدیگر دارند. نمونه آن را در رد طرح رئیس جمهوری امریکا، باراک اوباما، از سوی مسکو در کاهش تسلیحات هسته ای دیدیم. مبالغه نکرده ایم اگر بگوییم که روسیه درصدد تشکیل جبهه ای جدید در مواجه با جبهه امریکایی است، به رغم این که دیگر نبردی ایدئولوژیک میان نظام سرمایه داری و کمونیستی که در ابتدای دهه نود پایان یافت، وجود ندارد و نظام سرمایه داری سراسر دنیا را فرا گرفته است.

منبع: السفیر