طرح سلفی‌ها برای کویت

جریان سلفی در کویت این روزها در شرایط نابسامان سیاسی خود به سر می برد و حضور مقتدرانه شیعیان در پارلمان این کشور و تعامل شیعیان با دولت ، آنها را به شدت خشمگین ساخته است از این رو سلفی ها از هیچ تلاشی برای بحران آفرینی در این کشور برای انحلال پارلمان دست برنمی دارند.

به گزارش خبرگزاری فارس ، کشور شیخ نشین کویت که بر خلاف سایر کشورهای حوزه خلیج فارس از آزادی بیان و آزادی سیاسی قابل قبولی برخوردار است (چیزی که در دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس یا وجود ندارد یا این گونه آزادی ها بسیار محدود و کمرنگ است) کشوری است که آزادی مطبوعات و بیان دیدگاه ها و حتی مشارکت زنان در فرایند دموکراسی در آن وجود دارد و جریان های متعدد سیاسی و مذهبی و نیز اندیشه های مختلف دیگر این کشور را بستری مناسب برای ابراز وجود و رقابت با سایر جریانها موجود می دانند.

پس از فراگیر شدن نسبی بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه و باز شدن فضای سیاسی در کشورهای انقلابی و سایر کشورهای دیگر، خیزش و حضور پر رنگ جریان های متنوع اسلامی در عرصه سیاست را می توان به وضوح مشاهده کرد، حضوری که به دلیل حمایت های خارجی از جریان های تندرو خارج از چارچوب اسلام میانه رو، موج سورای بر فرایند بیداری اسلامی را ایجاد کرده شده و موجب خدشه وارد کردن به چهره واقعی اسلام شده است.

حضور پر رنگ جریان سلفی زیر سایه بیداری اسلامی خطر بزرگی است که کشورهای منطقه را تهدید می کند و روند منطقی مطالبات واقعی جریان های اسلامی میانه رو را با چالش های جدی روبرو می کند. در این مجال قصد داریم ضمن نگاهی مختصر به شرایط سیاسی شیعیان در کویت ، به رفتار سلفی های کویت بپردازیم که بهار عربی نقشی در احیای آنها نداشته است امَا سطح توقعات این جریان تندرو را در این کشور بالا برده و همواره برای دولت این شیخ نشین کوچک و شیعیان این کشور درد سرهایی را بوجود آورده و می آورد.

عملکرد سلفی ها در شرایط متفاوت

باید به این نکته اشاره کرد که سلفی های عربستان با سلفی های خارج از عربستان، از جمله کویت، مصر، سودان، الجزایر، یمن و تونس، تفاوت های جدّی دارند. سلفی های عربستان سعودی که اصالتاً اهل نجد هستند کاملاً وهابی شده اند و از روایت های «ابن حنبل» و «ابن جوزیه» پیروی می کنند و تندرو هستند. این ها دخالت در امور سیاسی را حرام، ورود به انتخابات پارلمانی را شِرک و نشستن روی صندلی پارلمانی را معصیبت الهی می دانند. در حالی که سلفی های خارج از عربستان تفاوت های جدّی با این ها دارند.

ذکر این نکته نیز لازم است ، وقتی سلفی ها وارد سیاست نمی شوند، معمولا با دیکتاتورها بعنوان " ولی امر " کنار می آیند. در مصر، عربستان و کشورهای دیگر این موضوع به خوبی قابل مشاهده است. وقتی هم که آن ها وارد سیاست و مبارزه می شوند، متأسفانه عملکردشان انحرافی است؛ یعنی هیچ وقت دیده نشده که آن ها علیه دشمن اصلی امت اسلامی حرکتی کنند.

در قیاس میان سلفی ها در کشورهای مختلف باید گفت که سلفی های کویت نسبت به سلفی های کشورهای منطقه پیشرو هستند و این موقعیت را به لطف آزادی نسبی و انتخاباتی که در کویت وجود دارد - و تا حدودی شرایط مناسب آزادی بیان و مطبوعات دراین کشور- به دست آورده اند.

ورود آن ها به پارلمان باعث رشد سیاسی آنها شده است و به این ترتیب آنها توانسته اند در منطقه خلیج فارس، خاورمیانه، عراق و منطقه جایی برای خودشان باز کنند. افزون بر این، با توجه به امکانات فراوانی که دولت سعودی در اختیار سلفی های کویت قرار داده است، قدرت نفوذ آن ها بسیار بالاست. آنها اولین گروهی بودند که از اعتراض های سوریه پشتیبانی کردند.

سلفی هایی که با آمریکا کاری ندارند

سلفی های کویت هیچ وقت در سخنرانی ها، مبارزه های انتخاباتی و به طور کلی ادبیات خود نسبت به رژیم صهیونیستی موضع گیری نمی کنند. در عوض در مبارزه های انتخاباتی و تبلیغاتشان به شکل گستاخانه ای علیه پیروان اهل بیت(علیهم السلام) و دیگر مذاهب فعالیت می کنند. آنها در واقع کاملاً برای اوضاع داخلی منطقه مشغولیت ایجاد می کنند و کاری به مسائل استراتژیک بین المللی، آمریکا وجنایت ها وتوطئه های ابرقدرت ها ندارد.

آنها اهمیتی نمی دهند که آمریکا علیه امَت عرب و اسلام چه نقشه هایی می کشد و چه جنایت هایی مرتکب می شود. نکته جالب اینجاست که خودشان آمریکا را وارد عراق می کنند و امکانات و پول کشورهایشان را در اختیار اشغالگران قرار می دهند و وقتی صدام سرنگون می شود، می گویند ایران مقصر اصلی ماجراست. در واقع هیچ حرفی ضد آمریکا، انگلیس، فرانسه و... نمی زنند. می گویند ایران بود که باعث سرنگونی دولت عراق و ورود آمریکا به منطقه شده است. یعنی واقعیت را به همین راحتی تحریف می کنند و از آن عبور می کنند. در حالی که مسائل مربوط به ایران و اهل بیت (علیهم السلام) را بزرگ نمایی می کنند و حاضراند جان و مال خودشان را در مقابل این مسائل فدا کنند.

سلفی ها چه در زمان حضور پر رنگ خود در پارلمان کویت و چه پس از تحریم انتخابات پارلمانی این کشور، درد سرهای زیادی را برای شیعیان کویت ایجاد کرده اند و همواره در راستای سیاست های شیعه هراسی سعی داشته و دارند شیعیان این کشور را مجری طرح ها و سیاست های ایران در این شیخ نشین کوچک مطرح کنند . آنها برای تحقق اهداف خود همیشه سطح مطالبات خود را در بالاترین حد نگه می دارند و از هیچ کوششی برای ایجاد چالش های متعدد پیش پای دولت و حتی امیر کویت دریغ نمی کنند تا به امتیازهای بیشتری برسند.

اسلامگرایان اعم از اخوان المسلمین و سلفی ها تاکنون مشکلات متعددی را برای دولت ایجاد کرده اند، در این میان دولت برای ایجاد توازن نسبی میان جریان های سیاسی کشور سعی کرده است که میدان بیشتری را برای شیعیان باز کند .

حضور کم سابقه شیعیان در پارلمان

با تغییر قانون انتخابات در کویت و مخالفت جریان سلفی با آن ، شیعیان این کشور با نزدیک کردن دیدگاه های خود به یکدیگر و ارائه لیست انتخاباتی واحد ( برخلاف دوره های گذشته ) از فرصت تحریم انتخابات از سوی جریان سلفی این کشور نهایت استفاده را بردند و موفق شدند 17 کرسی از مجموع 50 کرسی پارلمان را از آن خود کنند که به اعتقاد ناظران این پررنگ ترین و مهمترین حضور سیاسی شیعیان در تاریخ سیاسی کویت طی یک دهه اخیر محسوب می شود.

شیعیان با حضور مقتدرانه خود در پارلمان کویت و حمایت هوشمندانه خود از خاندان صباح که نزدیک به 250 سال حکومتداری در این کشور کوچک را در کارنامۀ خود دارد ، توانسته اند جایگاه واقعی خود را به دست بیاورند و آن را به رخ سایر رقبای خود بکشند که این موضوع باعث برانگیخته شدن خشم سلفی ها و سایر جریان های مخالف دولت شده است.

به رغم شفافیت بالا و حضور ناظران منطقه ای در انتخابات کویت، خاندان آل صباح همچنان در معرض مطالبات بی اندازۀ معارضین است و تحریم کنندگان انتخابات، مجلس جدید را نیز به رسمیت نمی شناسند. با این حال افزایش وزن سیاسی شیعیان در کویت-همسایۀ دیوار به دیوار ایران- آنهم در آستانۀ سومین سالگرد تحولات جهان عرب، جدای از همۀ تبعات داخلی می تواند خبر مهمی برای ایران باشد.

گروه های شیعی در کویت

در کویت شیعیان 30% جمعیت را تشکیل می دهند. اما شیعیان به گروههای مختلفی در سطح جامعۀ کویت تقسیم می شوند:

*بخشی از آنها به ایران نزدیک هستند و رسماً از امام و رهبری پیروی می کنند و در برخی از مساجد آنان رسماً تصاویر امام و رهبری را نصب کرده اند و ابائی ندارند از اینکه بگویند طرفدار ایران هستند و به صورت علنی از جمهوری اسلامی طرفداری می کنند.

*بخش دیگر گروهی هستند که به صورت علنی از ایران دفاع نمی کنند، اما در عین حال همۀ آنها با ایران به عنوان مرکز تشیع علائق خاصی دارند و در واقع شیعیانی که مخالف ایران باشند در کویت بسیار اندک اند، مگر برخی از نویسندگان و روشنفکران وابسته که سیاست های ایران را نمی پسندند.

از نظر جناح بندی سیاسی ، جناح های مختلفی در کویت فعالیت دارند؛ از جمله ائتلاف ملی-اسلامی که به ایران نزدیک هستند.

گروه دیگر طرفداران مرحوم سید محمد شیرازی هستند که قبلاً از مراجع تقلید بوده است و در بین شیعیان کویت جایگاه و نفوذ خوبی دارد. برخی دیگر نیز طرفداران مرحوم سیدمحمد فضل الله، از مراجع گذشته لبنان هستند.

دستۀ دیگر نیز گرایش سیاسی خاصی ندارند مانند مقلدان آیت الله سیستانی و یا شیعیان حساوی که اصالتا اهل احسا و قطیف عربستان هستند.

مخالفان و سلفی ها

مواضع مخالفان در کویت به خصوص سلفی ها مواضعی در راستای حل مشکلات معیشتی از قبیل ایجاد اشتغال برای جوانان ، پیگیری ارائه خدمات بیشتر از سوی دولت به مردم و سایر مطالبات دیگر نیست بلکه اولین هدفشان انحلال مجلس و ناکارآمد جلوه دادن دولت کنونی است تا با این اقدامات فضای سیاسی حاکم بر کویت را متشنج و ناپایدار ساخته و به این وسیله به اهداف از پیش تعیین شده خود دست پیدا کنند.

افرادی که هم اکنون جزء معترضان هستند شامل چند گروه می شوند:

*اول: اسلامگرایان هستند که بیشتر سلفی و اخوانی هستند.

*دوم: لیبرال هایی هستند که آنها نیز بر روی فساد دولت و ناکارآمدی آن تکیه می کنند.

*سوم: بخشی از نمایندگان که اصطلاحاً "نواب خدمات" لقب گرفته اند، یعنی نمایندگانی که اصولاً نه ایدئولوژی خاصی دارند و نه هدف سیاسی خاصی را دنبال می کنند. آنها کسانی هستند که در مجلس به اصطلاح "کارچاق کن" هستند و عموماً از قبیله ای که به آن تعلق دارند، دفاع می کنند و یا برای افراد قبیله خود کار پیدا می کنند و خدمات رفاهی و اجتماعی و امتیاز بیشتری برای قبیله متعلق به خود تامین می کنند.

نقش امیر کویت در توازن سیاسی

با توجه به نوع تفکر و گرایش های سیاسی و فکری مخالفین در کویت نباید نقش امیر این کشور در مهار اوضاع داخلی را نادیده گرفت . امیر کویت دیپلماتی برجسته و آشنا به مسائل داخلی و بین المللی است که 40 سال وزیر خارجه و چند سال هم نخست وزیر بوده است. از این رو سعی می کند که همیشه در داخل کشور توازن ایجاد کند؛ یعنی اگر زمانی احساس کنند که شیعیان قوت گرفته اند و ممکن است مشکلاتی برای حاکمیت ایجاد کنند، اهل سنت را تقویت می کند تا مشکلی برای دولت ایجاد نشود و متقابلا در شرایطی که سایر اسلام گرایان بخواهند ایجاد مشکل کنند، شیعیان را تقویت می کند.

با این حال و با نگاهی به آنچه که گذشت درمی یابیم جریان سلفی در کویت این روزها در شرایط نابسامان سیاسی خود به سر می برد و حضور مقتدرانه شیعیان در پارلمان این کشور و تعامل شیعیان با دولت ، آنها را به شدت خشمگین ساخته است از این رو سلفی ها از هیچ تلاشی برای بحران آفرینی در این کشور برای انحلال پارلمان دست برنمی دارند تا شیعیان را زمین زده و بار دیگر خود اکثریت پارلمان این کشور را در اختیار بگیرد.

سلفی های کویت مشتی از نمونه خروار هستند که این روزها شاهد رشد قارچ گونه آنها در منطقه و کشورهای شمال آفریقا هستیم ، جریان تندرویی که اهداف سازنده ای برای خدمت واقعی به اسلام ندارد بلکه به دنبال تسویه حساب های مذهبی و طائفی است و هیچ فایده و خیری را عاید امت اسلامی نمی کند.