روس‌ها یار جدید حزب الله

دیپلماسی ایرانی: سید حسن نصر الله، دبیر کل حزب الله لبنان ظرف 9 روز دو بار سخنرانی تلویزیونی کرد. هر دو سخنرانی در یک چارچوب سیاسی می گنجید. او برای این سخنرانی سه دلیل داشت، اول از همه اعلام سند دینی و توجیه ایدئولوژیک برای مواضع حزب الله بر سر آن چه در سوریه می گذرد. دلیل دوم با تحولات سیاسی لبنان و محیط پیرامونی آن مرتبط بود که سفر میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه به بیروت بین 26 تا 28 ماه گذشته که از تهران و دمشق به لبنان آمده بود در راس آن قرار داشت. سفری که بازگوکننده هماهنگی ای روسی – ایرانی – سوری – حزب اللهی بود و طرف روسی درباره همه تحولات منطقه ای و همه مواضع اتخاذ شده در قبال این محور جدید مذاکرات مفصلی را انجام داد.

آن چه در این میان اهمیت دارد، این است که به نظر می رسد مسئولیت رهبری لبنان در این معادله به حزب الله واگذار شده است. دو نشانه وجود دارد که این مساله را تایید می کند. اول از همه، پافشاری طرف روسی بر پایان دادن سفرش در عصر یکشنبه 28 آوریل تا به این ترتیب بتواند دیداری طولانی با نصرالله داشته باشد. نشانه دوم که منابع آگاه در بیروت به آن اشاره کردند، این بود که مسئولان ایرانی ای که بوگدانوف با آنها دیدار کرد هیچ چیزی درباره موضوع لبنان با او در میان نگذاشتند و فقط در این زمینه به بحث کلی پرداختند. آنها به صراحت به او گفتند که این پرونده به حزب الله واگذار شده است که در نهایت وی در دیدار مستقیمش با سید حسن نصرالله نیز به این حقیقت پی برد. منابع آگاه می گویند که سفر بوگدانوف به بیروت عموما حول این محور بود که وی به صراحت به نقش روسیه در حمایت از نیروهای نزدیک به خود در منطقه تاکید می کرد و دائما تصریح می کرد که باید با واشنگتن رو در رو شد تا حداقل موازنه جهانی در خاورمیانه تامین شود حتی تا آن جا که مجددا مناطق نفوذ بین المللی در منطقه ترسیم شوند. این مساله به روشنی نشان می دهد که مسکو به دنبال رسیدن به این هدف به کمک نیروهای موجود منطقه ای است و به این ترتیب می خواهد به مصالح ایدئولوژیک، اقتصادی، امنیتی و ژئواستراتژیک خود برسد.  

به این ترتیب مسکو در هجوم همه جانبه و دفع کننده اش در برابر تحرکات غربی در عرصه سوریه و عرصه های مرتبط با آن نقش رهبری و استثنائی ای به حزب الله داده است. مساله ای که بعدی جدید و کاملا مختلف به اظهارات نصرالله، به ویژه پس از تحولات جدید منطقه ای داد. این هماهنگی مستقیم با برگزاری نشست 14 می در مراکش که کرملین به کمک یکی از مراکز مطالعاتی وابسته به خود برای بررسی تحولات منطقه تصمیم به برگزاری آن کرده و از جریان های این محور نیز خواسته است که در آن مشارکت داشته باشند، تکمیل خواهد شد.

باید به این مساله نیز توجه داشت که از سخنرانی اول نصرالله در 30 آوریل تا سخنرانی دومش در 9 می، سوریه شاهد تحولات دیگری نیز بود که نشان می داد این محور تا چه اندازه با یکدیگر هماهنگ هستند و نقش یکدیگر را تکمیل می کنند. بعد از حمله موشکی اسرائیل به اهدافی در سوریه در نزدیکی دمشق که چند روز پیش از آن انجام شده بود، محور مذکور به شدت این حمله را محکوم کرد و تحرکات همه جانبه ای را انجام داد: پوتین با نتانیاهو تماس گرفت، وزیر امور خارجه ایران بعد از امان به دمشق رفت، نصرالله خودش را برای آن سخنرانی آماده کرد، و در این میان برخی از مسئولان سوری و برخی از افراد نزدیک به حزب الله نیز تاکید کردند که انتخاب گزینه رویارویی و پاسخ به حملات اسرائیل که می تواند به یک جنگ تمام عیار منطقه ای تبدیل شود، به طور جدی مطرح شده و هشدارهای آن نیز داده شده است.    

برخی از مسئولان سوری می گویند به رغم همه تفسیرهایی که از حمله اسرائیل به سوریه وجود دارد و اطمینان هایی که طرف روسی به دمشق پس از تماس مسکو با تلاویو داده است، حمله اسرائیل به سوریه کاملا با هماهنگی مخالفان اسد صورت گرفته است. سه پایگاه خبری قبل از این که اسرائیل حمله را انجام دهد اعلام کردند که کدام مناطق قرار است مورد هدف قرار بگیرند. دو شبکه خبری پشتیبان مخالفان اسد نیز قبل از حمله خبر عملیات اسرائیلی ها را مخابره کردند. گزارش های حکومت سوریه حاکی از آن است که وقتی موشک های اسرائیلی به این مناطق اصابت کردند، عده ای در محل حادثه تکبیر سر داده و ابراز خشنودی کردند. بسیاری از تحلیلگران دلیل سوم اظهارات سید حسن نصرالله را همین تحولات نظامی میدانی می دانند. علاوه بر آن پیشروی نظامی ارتش سوریه در محورهای متعدد ظرف دو هفته گذشته نشان از تحولی اساسی می دهد. به این مساله باید تسلط کامل حکومت سوریه بر مرزهای خود با لبنان را نیز افزود. حکومت اسد همچنین به پشت گرمی جبهه لبنانی توانسته است پیشرفت های در خور توجهی را در مناطق شرقی پایتخت سوریه داشته باشد و تا اطراف حمص پیشروی کند. به گونه ای که اکنون منابع نزدیک به حزب الله می گویند که به زودی حکومت اسد بر دو منطقه استیلای کامل خواهد یافت که یکی در شهر القصیر، آخرین پناهگاه مخالفان سوری در منطقه حمص است و دیگری در الغوطه شمالی در "سور دمشق" که مهم ترین سنگر مخالفان در مناطق اطراف دمشق محسوب می شود. این تحولات دستاوردی نظامی میدانی محسوب می شوند که دست اندارکاران سیاسی در سوریه نمی توانند آنها را نادیده بگیرند، به ویژه در لبنان که در حال حاضر با دو بحران دست به گریبان است، یکی مشکلات پیش رو در تشکیل دولت جدید و دیگری عدم رسیدن به توافقی بر سر قانون انتخابات جدید که مشکلات جدی ای را برای دولت فعلی که با مشکلات بسیاری دست به گریبان است و عملا تا 20 ماه ژوئن فعالیت آن پایان می یابد، به وجود می آورد.  

سخنرانی نصرالله نشان دهنده شکل گیری محوری جدید در منطقه است که بیش از آن که جنبه تبلیغاتی داشته باشد، جنبه عملی دارد و می خواهد صلحی را مطابق با ایدئولوژی و طرز فکر خود پایه ریزی کند. نصرالله در پایان اظهارات خود گفت که خود را بیش از هر زمانی برای همه چیز آماده کرده است. با این حال همچنان رازهای بسیاری پشت پرده ظهور این محور تازه تشکیل شده وجود دارد.

منبع: المانیتور

انتشار اولیه:دوشنبه 23 اردیبهشت 1392/ باز انتشار: شنبه 28 اردیبهشت 1392