تا 6 ماه آینده از توافق با ایران خبری نیست

دیپلماسی ایرانی: در یک دهه ای که از بن بست هسته ای ایران می گذرد، موارد متعددی پیش آمده که تحلیلگران و سیاستمداران پیش بینی کرده اند که این بن بست شکسته خواهد شد یا اینکه اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته ای جمهوری اسلامی یا دریافت امتیاز های جدی از ایران وجود دارد. اما در تمامی موارد ثابت شده که این پیش بینی ها صحیح نبوده و این دیپلماسی بوده که زمان بیشتری برای مانور دهی دریافت کرده است.

در حالی که ایران و گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) برای از سرگیری مذاکرات در تاریخ هشتم اسفند ماه در قزاقستان آماده می شوند، هیجان کمی در آستانه این مذاکرات وجود دارد. هیچ کش انتظار ندارد که دیپلمات های جهانی از نشست آلماتی با دست پر باز گردند.

فایننشال تایمز، به نقل از کلیف کاپچان، تحلیلگر ارشد در موسسه اوراسیا می نویسد: اما این روند به این معنی نیست که دیپلمات ها آسوده خاطرشده اند. به گفته وی، دیپلمات ها زمان دارند اما پیش از اینکه اوضاع به واقع وخیم شود، زمان زیادی ندارند.

این در حالی است که به گزارش این روزنامه انگلیسی دو دلیل بنیادین وجود دارد که نشان می دهد مساله ایران در 18 ماه آینده وارد مرحله تصمیم گیری خواهد شد.

نخست، ایران روز به روز به مرحله ای نزدیک می شود که پس از آن امکان تولید بمب هسته ای وجود خواهد داشت بدون اینکه آمریکا و اسرائیل قادر باشند با اقدام نظامی آن را متوقف کنند.

به نظر می رسد که هنوز رهبران ایران در خصوص ساخت سلاح هسته ای تصمیم نگرفته باشند. برخی تحلیلگران می گویند در حال حاضر در صورتی که ایران برای ساخت سلاح هسته ای تصمیم گیری کند به دو ماه زمان نیاز دارد. در صورتی که آمریکا از تصمیم ایران مطلع باشد می تواند در مدت این دو ماه اقدامی علیه برنامه های هسته ای انجام دهد. اما کارشناسان می گویند، در فاصله زمانی یک سال از حال حاضر اوضاع متفاوت خواهد بود. ایران هفته گذشته اعلام کرد سانتریفوژهای بیشتری را در سایت غنی سازی نطنز نصب کرده است. این اقدام ایران را قادر می کند که تا سال 2014، در مرحله تولید سلاح هسته ای قرار گیرد و در این صورت بازه زمانی 2 ماهه نیز برای تولید بمب کوتاه تر خواهد شد.

هرچند سرعت پیشرفت برنامه های هسته ای ایران برای آمریکا و اسرائیل نگران کننده است اما عامل دیگری نیز وجود دارد که 18 ماه آینده را به دورانی سرنوشت ساز تبدیل می کند و آن تاثیر تحریم های بانکی و نفتی آمریکا و اروپا علیه ایران است.

برخی کارشناسان بر این گمانند که فشار تحریم ها می تواند در تغییر موضع ایران موثر باشد. دیپلمات های اروپایی می گویند، تحریم های نفتی اعمالی علیه ایران 46 میلیارد دلار از درآمد نفتی کشور کاسته است که به منزله 8 درصد تولید ناخالص داخلی ایران است. از سوی دیگر ارزش ریال نیز در ماه های اخیر 40 درصد کاهش یافته است.

اما با تمامی این شرایط، آیا امکان توافق وجود دارد؟ اغلب کارشناسان بر این باورند که دست کم تا 6 ماه آینده توافق امکان پذیر نیست.

نخست به این دلیل که مقامات عالی تهران نمی خواهند پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مصالحه انجام دهند. این مقامات ترجیح می دهند در زمانی پس از پایان دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد به مصالحه برسند.

دوم، آمریکا و متحدانش برای صبر به خرج دادن، آماده شده اند. آنها می خواهند ایران را به توافق ترغیب کنند. اما در عین حال با این باورند با توجه به فشار تحریم ها، زمان به نفع ایران نیست.

سوم،اسرائیل به تنهایی برای اقدام پیشگیرانه علیه تاسیسات هسته ای ایران وارد عمل نمی شود. مقامات نظامی تل آویو می دانند که بدون حمایت آمریکا نمی توانند در این اقدام موفق باشند . در نتیجه به نظر می رسد اسرائیل نیز برای ارائه زمان بیشتری به دیپلماسی آماده شده باشد.

با این حال این مانوردهی دیپلمایتک نمی تواند تا ابد ادامه داشته باشد. ایران به پیشرفت هسته ای ادامه می دهد و فشار تحریم ها نیز بیشتر می شود. در این بین باید امتیاز هایی به دو طرف ارائه شود.  

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه:دوشنبه 30 بهمن 1391 / باز انتشار: پنجشنبه 3 اسفند 1391