ایران به امتیازگیری فکر کند

مهدی مطهرنیا*

آرمان: آنچه هم اکنون در پهنه واقعیت پرونده هسته ای ایران دیده می شود، نمایانگر سیگنال های ضعیفی در باب انجام مذاکرات جدی طرفین است. در حالی که در نقطه مقابل ما می توانیم شاهد بازی های قدرت در باب مدیریت اعمال فشار بر ایران در صحنه بین المللی باشیم. اگر با دقت به این فصل و یا به این واقعیات بیشتر از گذشته توجه کنیم چند صحنه پیش روی ما مشخص می شود؛ نخست آنکه صحنه موجود در خاورمیانه و معادله قدرت در سوریه در حال تغییر است و این تغییر می تواند باعث ایجاد معادلات نامتقارنی برای دو گروه جبهه مقاومت و جبهه غرب باشد به نحوی که تغییرات به ضرر جبهه غرب و یا به سود جبهه مقاومت باشد. مساله دیگر اینکه ایالات متحده آمریکا تلاش دارد به موازات تحرکات منطقه، با فضاسازی های مثبت در ادبیات گفتاری خویش در مساله هسته ای ایران به رفتارهای پراگماتیستی یا عملگرایی دست بزند. حتی روز گذشته مجلس نمایندگان آمریکا بودجه ای دفاعی تصویب کرده بود که در سایه تصویب این بودجه دفاعی، تحریم ایران به صورت فشرده تر و چندلایه تر با فوریتی که مجلس سنا هم برای آن قائل شد، در حال انجام است تا در نهایت برای امضای رئیس جمهور آمریکا، به وی ابلاغ شود. به موازات همین تحرکات، اتحادیه اروپا هم هرلحظه در حال افزایش تحریم هاست و این به آن معناست که در حقیقت غرب و اروپا در پی مرزبندی معناداری برای تحریم هاست (مانند نمونه نفت در برابر دارو و غذا). به عبارت دیگر غرب در پی آن است تا فضای مذاکره با ایران را به هر ترتیبی فراهم کند تا بتواند ایران را در صحنه افکار عمومی کیش نماید و در صحنه شطرنج سیاسی جهان، با ادبیات عملگرایانه خود، لایه های چندگانه تحریم ها افزایش دهد تا در چارچوب این لایه بندی، فضای مثبتی برای مات کردن ایران فراهم شود. با این حقیقت که آمریکا خواهان مذاکره با ایران است؛ اگر ایران هم برای برد هسته ای خود ناچار به مذاکره با آمریکا شود، فضایی حاصل می شود که ایران در چهارچوب ایدئولوژیک خود و روابط منطقه ای و بین المللی با چالش روبه رو می شود مگر آنکه جمهوری اسلامی ایران بخواهد در برابر خواسته های آمریکا مقاومت و نقشه آنها را نقش بر آب کند. از سوی دیگر در گروه 1+5 دو کشور روسیه و چین هم حضور دارند. این دو کشور (مخصوصا روسیه) در موقعیت های مختلف نشان دادند که حاضرند تا مرز تقابل با غرب هم پیش بروند اما در نهایت با گرفتن امتیازی از اروپا و یا آمریکا عقب بروند. با این تفسیر می توانیم بگوئیم روسیه و چین بیشتر از آنکه خواهان تغییرات جدی باشند، خواهان حفظ وضع موجود هستند. اینکه هیچ توافقی بین ایران و 1+5 صورت نگیرد. از سوی دیگر با پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا، مساله نظم نوین جهانی شکل دیگری به خود خواهد گرفت و استراتژی کشورهایی مثل آلمان، فرانسه، چین، انگلستان و آمریکا و... تغییر خواهد کرد و به خوبی مشخص است که ایران در مرکز این تغییر استراتژی قرار خواهد گرفت بنابراین نوع بازی ایران در این مرحله باید به سمت بازی امتیاز گیرنده تبدیل شود.

* تحلیلگر مسائل بین المللی