اوباما با یک تیر چند نشان می زند
تقویت رابطه با دوستان،تنش زدایی با دشمنان
ديپلماسي ايراني: تنها چند روز پس از انتخاب مجدد باراک اوبامای دموکرات به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده و درست در روزهایی که چین نیز تغییر در راس هرم قدرت را تجربه می کند، مقام های عالی رتبه امنیت ملی بار سفر بسته و به آسیا سفر کردند. هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا که واپسین روزهای خود در کابینه جدید را می گذراند در برنامه کاری خود سفر به استرالیا، سنگاپور،تایلند،میانمار و کامبوج را خواهد داشت. وزیر دفاع آقای لئون پانه تا نیز به استرالیا، تایلند و کامبوج سری خواهد زد. مارتین دمپسی رئیس ستاد مشترک هم از کره جنوبی و استرالیا بازدید خواهد کرد. اما در راس همه این بازدیدها برنامه کاری باراک اوباما است که به تایلند، میانمار و کامبوج می رود.هر سه این کشورها برای نخستین بار میزبان آقای رئیس جمهور خواهند بود. تصمیم باراک اوباما برای سفر به آسیا درست چند هفته پس از انتخاب مجدد وی نشان دهنده اهمیتی است که وی به این منطقه در چهار سال آتی ریاست جمهوری خود خواهد داد.ديپلماسي ايراني با دكتر محمدعلي بصيري، استاد دانشگاه و تحليلگر مسائل امريكا،در خصوص سفر اوباما به آسيا و پیام های تلویحی آن گفتگویی داشت که در زیر می خوانید:
با توجه به سفر اوباما به آسيا براي شركت در اجلاس (آ س آن) سياست خارجي امريكا در آسيا بر چه پايه‌هايي استوار است؟
آسياي جنوب شرقي براي امريكا در اولويت سوم سياست خارجي بوده است. بايد به اين نكته اشاره كرد كه در اين سياست خارجي اولويت اول امريكا و اولويت بعدي اروپا و در اولويت سوم آسياي جنوب شرقي قرار دارد. عمده‌ترين تهديدهايي كه از گذشته براي امريكا مطرح بوده:
1. گسترش كمونسيم از طريق شوروي
2. گسترش مائويسم از طريق چين
بنابراين از دوره‌هاي گذشته تلاشي امريكا در دوره جمهوري‌خواهان و دموكرات‌ها اين بوده كه سطح نفوذي دوره‌اي به شكل نظامي در قالب سنتو و پس از آن در قالب آ س آن تحت عنوان جوامع امن طراحي كرد تا از طريق آن بتوانند سلطه يكي از اين دو قدرت را بر آسيا مهار كند. ازسوي ديگر نيز در عين حال با متحدين خود تعاملاتي در اين زمينه داشته تا بلوك اقتصادي به شكل محيط امني باشد و با بي ثباتي‌هايي كه از سوي اين دولت‌ها رخ مي‌دهد، مقابله كند.
آسیا نخستین مقصد انتخابی اوباما پس از پیروزی مجدد است،اهميت اين سفر را در چه مي‌دانيد؟
اهميت اين سفر را از چند بعد مي‌توان تفسير كرد:
1. اوباما براي دومين بار انتخاب شده و سياست‌هاي چندجانبه‌گرايي كه براي مديريت مسائل جهاني است،دنبال مي‌كند. يكي از نقاط حساس نيز آسياي جنوب شرقي است
2. تغيير رهبري در كادر هيات رئيسه چين است كه با آمدن "شي جين پينگ" رهبر جديد به احتمال زياد تحولاتي در روابط امريكا و چين با محوريت آ س آن در حال شكل‌گيري است كه در اين سفر ممكن است مذاكراتي و موافقاتي صورت گيرد. علاوه بر اين امريكايي‌ها و چيني‌ها اين مساله را اذعان كردند، حركت‌هايي كه امريكا در منطقه دارد و يا قراردادهايي كه با هند و استراليا منقعد كرده،به ويژه قراردادهاي هسته‌اي و دفاعي،هيچ‌گونه بحث تهديدي براي دولتي از جمله چين به وجود نخواهد آورد.
همچنين پيام غيرمستقيم حضور در اين نشست اقتصادي اين است كه اوباما و دولت امريكا با اعضاي آ س آن و منطقه رفتار ملايم توام با همكاري دارد. از جمله با چين رهبري جديد به عنوان عضوي از آ س آن.
اوباما نخستين رئيس جمهوري امريكاست كه به ميانمار سفر كرده،در حاليكه اين كشور مدتهاست كه طرد شده بود. به نظر شما رئيس جمهوري امريكا از اين سفر چه اهدافي را دنبال كرده است؟
ميانمار پس از مدتي كه دولت ديكتاتوري داشت،امروزه ديگر دولت متمايل به دموكراسي دارد و اصلاحاتي در اين كشور در حال انجام است. همين امر يكي از انگيز‌هايي است كه سبب شده اوباما را به سمت اين كشور جذب كند تا حمايت‌هاي پيشين خود را از اين دولت جدي‌تر نشان دهد. اين مساله نيز يكي از اهداف سياست خارجي امريكاست كه از دولت‌هاي دموكراتيك به ويژه ليبرال دموكراسي كه به مدل‌هاي غربي و امريكايي نزديك است،حمايت كند. به دليل آنكه امريكايي‌ها بر اين باورند كه ترويج دموكراسي جزو اهداف سياست خارجي امريكاست و منجر به صلح و امنيت بين‌المللي مي‌شود.
در ميانمار درگيري‌هايي ميان بوداييان و مسلمان اتفاق افتاد كه به خشونت كشيده شد. به نظر شما تا چه اندازه اين مسائل سفر اوباما به اين كشور را تحت تاثير قرار خواهد داد؟
امروزه اسلام‌هراسي و مبارزه با مسلمانان از سوي غرب يك استراتژي است و با جهان اسلام به شكل يكسان برخورد مي‌شود، در اين مورد نيز دولت‌هاي هندو، بودا و غيراسلامي نگاه مشتركي با آنها دارند. از اين رو نقطه ضعفي براي دموكراسي امريكايي است كه در كشتاري كه در غرب ميانمار اتفاق مي‌افتاد آنها ساكت بوده و عكس‌العمل جدي نشان ندادند. امروز اوباما از دولتي كه نسبت به اين كشتار بي‌تفاوت بوده تجليل كرده و يا به اين كشور سفر مي‌كند و البته از اين كشتار هم اظهار تاسف خود را اعلام كرده است. چنين روندي در سياست امريكاست كه اسلام را به عنوان يك تهديد براي غرب و دنياي متحد خود مي‌داند و متاسفانه به شكل غيرمستقيم از كشوري كه در آن چنين جناياتي اتفاق افتاد، حمايت مي‌كند.
شما به همكاري‌هايي اشاره كرديد كه به يكي از اصول مهم سياست خارجي اوباما تبدیل شده همانند قراردادهايي كه با هند و تايلند و استراليا داشته است. آيا مي‌توان گفت امريكا با اين همكاري‌ها در سياست خود در صدد رقابت با چين در اين منطقه است؟
همزمان با قدرتمندتر شدن چين در حوزه‌هاي نظامي و اقتصادي، اين دغدغه هميشه براي امريكا وجود دارد كه يك رقيب قدرتمند دارد و اين توافقاتي كه به شكل قراردادهاي امنيتي اخيرا امريكا با برخي از كشورها منعقد كرده، در حقيقت حركتي است در جهت توازن در مقابل افزايش جهش اقتصادي و نظامي چين. اما آنها قصد ندارند كه چنين رويكردي به شكل مسابقه و تنش جلوه كند و بيشتر در بحث صلح و ثبات از آن ياد مي‌كنند. واقعيت امر اين است كه اين روند در مقابل سلطه و برتري كه ممكن است چين در برابر ديگر كشورها در آسيا پيدا كند، مي باشد.
اوباما با نخست وزير ژاپن هم ديداري دارد،روابط امريكا با ژاپن در چه سطحي است؟
مجموعه كشورهايي كه در آ س آن هستند، برخي متحد نزديك امريكا و برخي ديگر رقيب اين كشورند. ژاپن، كره جنوبي عضو و دركنار امريكا هستند،اما برخي ديگر از اين كشورها همانند چين وجود دارند كه به نوعي با غرب در تنش هستند.
اين سفر به تقويت روابط با متحديني کمک مي‌كند كه از گذشته با امريكا همكاري داشتند و از سوي ديگر پيام تنش‌زدايي و همكاري اقتصادي را به اعضاي رقيب همانند چين در برخواهد داشت.
اوباما و دموكرات‌ها بر اين اعتقادند كه منابع و امكانات امريكا به تنهايي نمي‌تواند در نظام بين‌الملل نقش تك قطبي و هژمونيك خود را پيش ببرد كه اين امر هزينه‌هاي سنگيني به امريكا تحميل مي‌كند. همچنين اوباما بر اين باور است كه قرن 21قرن چند قطبي بودن است و حتي اعتقاد دارد كه قرن چين است. در حاليكه جمهوري‌خواهان اعتقاد دارند اين قرن قرن جهان هژموني تك قطبي امريكاست.بنابراين اوباما با چنين ديدي به منطقه آسيا رفته و با يكي از اعضاي كليدي كه قرن آينده براي اين كشور خواهد بود مذاكراتي خواهد داشت. درهمين راستاي نگاه چند جانبه‌گرايي او و تنش زدايي و تعامل با قدرت‌هاي رقيب در این سفر به چشم می خورد.
تحريريه ديپلماسي ايراني/14
نظر شما :