آمریکا به دنبال ایران منهای اروپا است

دیپلماسی ایرانی: یکی از نمایندگان کنگره آمریکا از اوهایو و یک روحانی شیعه ایرانی از مشهد، به خوبی می توانند در مورد دور دوم ریاست جمهوری اوباما و میزان موفقیت آن گمانه زنی کنند.

در بخش داخلی، اوباما 6 هفته برای مذاکره با سنا بر سر  موضوع مالیات و کاهش هزینه ها فرصت دارد.

در بخش سیاست خارجی، رئیس جمهور فرصت طولانی تری حدود 5 ماه در اختیار دارد تا بحران هسته ای با ایران را فرونشاند. چرا که پس از این مدت فصل انتخابات ریاست جمهوری در ایران آغاز می شود. اما در این میان توافق باید با مقام معظم رهبری در ایران انجام شود، همانگونه که برخی مقامات ایرانی اخیرا خاطرنشان کرده اند تصمیم در مورد مذاکره با آمریکا تنها بر عهده مقام معظم رهبری است.

المانیتور تایید کرده است که با به پایان رسیدن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اکنون دولت اوباما به دنبال یک کانال دوجانبه استوار است که گفت و گو های چند جانبه را تقویت کرده و دو طرف را قادر کند بدون حضور 5 عضو دیگر گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) به توافق با یکدیگر دست یابند.

این در حالی است که روسیه، یکی از اعضای کلیدی شورای امنیت و عضو گروه 1+5 روز دوشنبه نسبت به مذاکره مستقیم ایران و آمریکا ابراز امیدواری کرد. سرگئی ریباکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه در گفت و گو با روزنامه فایننشال تایمز خاطرنشان کرد چنین مذاکراتی برای ما مشکلی ایجاد نمی کند و ما می خواهیم که چیزی ما را از مردابی که در آن گرفتار شده ایم نجات دهد.

به گزارش المانتیور، آمریکا به دنبال توسعه پیشنهاد بیشتر در مقابل بیشتر است. به این ترتیب که محدودیت های بیشتری در برنامه های هسته ای ایران در مقابل توافق  بیشتر از سوی آمریکا ایجاد شود. برخی منابع آگاه می گویند، پیشنهاد بیشتر در مقابل بیشتر تغییرات به روزی در پیشنهاد توقف، انتقال و تعطیلی در برنامه های مربوط به غنی سازی 20 درصدی در ایران ایجاد می کند. البته آمریکا هنوز در این خصوص با  اعضای گروه 1+5 گفت و گو نکرده و آنها را در جریان جزئیات طرح قرار نداده است. اما انتظار می رود در نشست مدیران سیاسی گروه 1+5 که 21 نوامبر در بروکسل برگزار می شود، در این زمینه رایزنی هایی انجام شود. دور دیگری از مذاکرات چند جانبه با ایران نیز احتمالا در ماه دسامبر برگزار خواهد شد.

المانیتور می نویسد، مقامات آمریکایی همچنین برای گسترش دستور کار مذاکرات مستقیم به مسائلی فراتر از موضوع هسته ای ایران آمادگی دارند. اما پرسش کلیدی این است که آیا ایران هم اکنون آماده است. از زمان پیروزی دوباره اوباما در انتخابات ریاست جمهوری، ایران نیز نشانه هایی ارسال کرده است که حاکی از آمادگی برای مذاکره است. رویکردی که ایران از سال 2009 نسبت به آن اکراه داشته است.

محمد جواد لاریجانی، برادر رئیس مجلس شورای اسلامی که در آمریکا تحصیل کرده و ریاست قوه قضاییه را بر عهده دارد اخیرا اعلام کرده است مذاکره با آمریکا تابو نیست که ممنوع باشد ور در صورتی که منافع نظام ایجاب کند در قعر جهنم نیز با آمریکا و دیگران مذاکره خواهیم کرد.

تردیدی وجود ندارد که برای به ثمر رسیدن روندی که در حال حاضر ایجاد شده، تلاش هایی نیز صورت گرفته است. بهار گذشته، پیش از اینکه مذاکرات چند جانبه با ایران از سرگرفته شود، آمریکا و ایران نشانه هایی دال بر مصالحه ارسال کردند. اما گفت و گو ها به سرعت متوقف شد.

در هر دو کشور، واقعیت های اقتصاد داخلی می تواند زمینه را برای پیشرفت دیپلماتیک فراهم کند. ایالات متحده در شرایطی که بحران مالی را تجربه می کند، نمی تواند هزینه جنگ دیگری در منطقه را تقبل کند و روی ذخیره هایی که از خروج نیرو های آمریکایی از افغانستان به دست می آید برای توافق با جمهوریخواهان بر سر بودجه سال آینده، حساب کرده است. این در شرایطی است که حتی حمایت محدود ایران از دولت افغانستان نیز می تواند روند خروج نیرو های آمریکایی از عراق را تسهیل کرده و به اوباما در احیای اقتصاد کمک کند. 

ایران نیز مسائل اقتصادی خود را دارد. تحریم ها اقتصاد ایران را با پیامد های مخربی مواجه کرده و این در حالی است که خزانه داری آمریکا بخشی از موتور محرکه تحریم ها علیه ایران است. گفتنی است برخی در ایران در مورد اینکه در صورت توافق با آمریکا، اوباما قادر باشد تحریم ها را لغو کند، تردید دارند.

رویکرد بیشتر برای بیشتر آمریکا در حال حاضر بیشتر یک ایده است تا موضع مذاکره ای . اما این احتمال وجود دارد که با توجه به شرایط اقتصادی، آمریکا سرانجام گزینه معامله بزرگ با ایران به منظور پرهیز از مواجه با بحران های بیشتر و درگیری را در دستور کار خود قرار دهد.

نویسنده: باربارا اسلاوین

ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه : سه شنبه 23 آبان 1391 / بازانتشار: شنبه 27 آبان 1391