اخضر ابراهیمی حضور منطقی و بدون پیش‌شرط

دکتر حمیدرضا آصفی *

آرمان: نوع حرکت منطقی و عقلانی اخضر ابراهیمی نشان از مطالعه میدانی او دارد و این مساله به صورت کاملا هویدا دیده می شود که اخضر ابراهیمی راه و روش کوفی عنان را در حل بحران سوریه دنبال می کند یعنی در پرداختن به موضوع سوریه نه تنها به یک جنبه مساله بلکه به اضلاع مختلف بحران توجه دارد. البته کوفی عنان هم برای حل این بحران و تحلیل و ارائه پیشنهاد تا رفع آن گزینه خوبی بود که متاسفانه یکی از دلایل عدم ادامه ماموریت عنان زیاده خواهی غرب در برگزاری اجلاس ها و شرکت دادن کشورهای ذی نفوذ بود. روش اخضر ابراهیمی نشان می دهد که به واقعیات آشناست و کشورهای ذی نفوذ را به خوبی می شناسد و از سفرها و نیز نوع چیدمان گفت وگوها در این سفرها معلوم است که او تا اینجای کار راه درست را آمده است. یکی از ویژگی های بارز اخضر ابراهیمی این است که برای گفت وگوها بدون پیش شرط حضور می یابد و دیگر اینکه موضوع سوریه و همچنین راه حل آن را از درون جست وجو می کند. راه حل اساسی و قابل تامل ابراهیمی مبتنی بر واقعیات سوریه و برآمدن پیشنهادها از دل سوریه و میدان دادن به همه گروه های سوری است و از جهات دیگر اینکه تمام کشورهایی را که می توانند در حل مشکل گامی بردارند، شرکت می دهد و اگر اخضر ابراهیمی بتواند این مسیر را همین گونه ادامه بدهد، می شود انتظار موفقیت جدی از او داشت. ناگفته نماند با توجه به دخالت آمریکا و انگلیس و غرب، این تردید هست که این مساله به سادگی حل نشود چراکه اساسا این کشورها تمایل چندانی به ارائه راه حل از درون سوریه ندارند و علت اصلی طولانی شدن بحران، همین مساله دخالت غرب است و باید گفت در سوریه جنگی آغاز شده که به راحتی می توان آن را جنگ نیابتی نامگذاری کرد. با توجه به این مسائل است که کماکان کشمکش طولانی شده است و اگر روش غرب ادامه یابد چشم انداز حل بحران در افق دیده نمی شود. تحولات اخیر در سوریه نشان داده این بحران با مداخله کشورهای خارجی نه تنها حل و فصل نخواهد شد بلکه مشکل زاتر خواهد شد. ایران از ابتدا تمایل خودش را برای کمک به بحران سوریه اعلام کرده و همچنین بخشی از گروه های مخالف را تحت تاثیر خود دارد و از آن طرف ارتباط خوبی با دولت سوریه دارد و اخضر ابراهیمی بسیار تلاش می کند از این ظرفیت و توانایی بالاترین بهره را ببرد. بحران سوریه برخلاف لیبی، مصر و تونس بحرانی منحصر به درون کشور نیست بلکه اگر این بحران شعله بکشد می تواند به یک درگیری منطقه ای بیانجامد که هم اکنون جرقه هایی از این بحران را می توان در مرز ترکیه و سوریه مشاهده کرد. تا الان هم دو طرف ترک و سوری از خود خویشتن داری نشان داده اند ولی این یک اصل کلی است که تقریبا همیشه و یا بیشتر مواقع، جنگ ها ناخواسته بوده اند و قرار نبوده اتفاق بیفتد. در مورد جنگ های جهانی اول و دوم نیز این مساله صدق می کند. زمانی چرچیل در تفسیر جنگ جهانی دوم می گفت: جنگی که می توانست آغاز نشود! به عقیده من مهمترین وظیفه و تلاش اخضر ابراهیمی در شرایط موجود این است که به کشورها و گروه های غربی که به دنبال ماجراجویی هستند بقبولاند مساله سوریه مساله ای نیست که در داخل سوریه بماند و بی شک با یک خرد جمعی و با استفاده از تمام گروه ها راه حل هایی برای رفع بحران وجود دارد. اخضر ابراهیمی در سفرش به ایران و ملاقات هایش با شخصیت ها با دیدگاه های جمهوری اسلامی آشنا شده و پیش از این هم آشنایی خوبی از ایران داشت و به خوبی به این نکته آگاه است که ایران یکی از بازیگران جدی منطقه است حتی اگر اخضر ابراهیمی به ایران نمی آمد باز هم نمی شد نفوذ و تاثیر ایران را در منطقه ندید؛ حتی روزنامه های بزرگ غربی چون ایندیپندنت و تایمز و... در نوشته های خود در مورد بحران سوریه به ظرفیت و تاثیر ایران اذعان دارند. نکته دیگر آنکه به اعتقاد من اخضر ابراهیمی ابتدا تلاش خود را بر بازگرداندن آرامش و ثبات با حفظ چارچوب موجود متمرکز کرده چراکه در بدبینانه ترین حالت هم باید گفت که بشار اسد نزدیک به 50درصد طرفدار دارد و دارای پایگاه وسیعی بین مردم است و اینگونه نیست که تنها یک اقلیت کوچک طرفدار اسد باشند؛ مسیحی ها، سنی های معتدل، علوی ها و... همچنان طرفدار بشار اسد هستند پس حفظ چارچوب موجود مهمترین تلاش اخضر ابراهیمی است. به هر حال آنچه مسلم است اینکه اگر غربی ها دخالت شان را ادامه بدهند این بحران سر درازی خواهد داشت و اگر این جنگ نیابتی را کنار نگذارند روی آرامش به این زودی ها به منطقه برنخواهد گشت.

* سخنگوی اسبق وزارت خارجه