مذاکره با طالبان حق دولت است

دیپلماسی ایرانی : زاده 15 دسامبر 1953 در ولایت هرات افغانستان. رنگین دادفر سپنتا سیاستمدار کهنه کاری که پس از گذراندن تحصیلات اولیه در وطن بار سفر بسته و در ترکیه در رشته روابط بین الملل تحصیل می کند. اشغال افغانستان توسط نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق او را در سال 1982 وادار به مهاجرت به آلمان می کند.سالهای زندگی در غربت نیز به بطالت نمی گذرد و وی در این کشور اروپایی نیز  به ادامه تحصیل در علوم سیاسی و روابط بین الملل می پردازد. وی در فاصله سالهای ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۲ میلادی در دانشگاه آخن آلمان، به عنوان استاد شروع به تدریس کرده و همچنین مسئول انستیتو مطالعات جهان سوم در این دانشگاه نیز بود.چهار سال پس از حمله ایالات متحده به افغانستان که در سال 2001 میلادی رخ داده بود، سپنتا برای تدریس در دانشگاه کابل، به عنوان استاد مهمان به کشورش بازگشته و سپس، مشاور رییس جمهور حامد کرزی در امور بین الملل شد.سپنتا در کابینه جدید کرزی که در سال 2006 شکل گرفت به جای عبدالله عبدالله عنوان وزیر امور خارجه را به خود اختصاص داد. وی با کسب رای اعتماد از نمایندگان مجلس افغانستان عنوان نخستین وزیر امور خارجه دوره جدید و پس از تشکیل پارلمان در این کشور را به خود اختصاص داد که با رای نمایندگان پارلمان کار خود را آغاز کرد. سرانجام در ژانویه سال 2010 وی با حکم حامد کرزی جای خود را به زلمای رسول داد که تا به امروز وزیر امور خارجه افغانستان است. وی در حال حاضر مشاور امنیت ملی حامد کرزی است و البته سابقه رهبری هیات مذاکره کننده افغانستان درباره امضای پیمان راهبردی با امریکا را نیز در پرونده کاری خود دارد. دکتر رنگین دادفر سپنتا در گفتگو با دیپلماسی ایرانی از تعهد افغانستان به حفظ رابطه استراتژیک با همسایگان سخن گفته و تاکید می کند که حضور نظامی امریکا در افغانستان صرفا در چهارچوب تامین هدف مبارزه با القاعده تعریف می شود:

امروز رابطه ایران و افغانستان  در چه سطحی قرار دارد؟

من فکر می کنم روابط دو کشور در سطح بسیار عالی قرار دارد. در مورد آن چه مربوط به افغانستان است باید بگویم ما تعهد کامل به حسن همجواری و همسایگی نیک در برابر جمهوری اسلامی ایران داریم. ما از همکاری و حمایت های جمهوری اسلامی ایران در بازسازی کشورمان به خصوص در ده سال اخیر، پذیرایی از بیش از دو میلیون مهاجر افغان طی چندین دهه در ایران سپاسگزار هستیم. هم چنین از سهم جمهوری اسلامی ایران در ایجاد زیرساخت ها در افغانستان به خصوص در ده سال گذشته بی نهایت سپاسگزار هستیم. طی روزهای آتی کمیسیون همکاری های دو کشور زیر نظر وزرای خارجه در کابل برگزار می شود تا ما مجددا روی افق های نوینی از همکاری میان دو کشور بحث و گفت و گو داشته باشیم.

اخیرا میان افغانستان و امریکا یک موافقتنامه استراتژیک به امضا رسیده است. دولت افغانستان چگونه می خواهد حساسیت های کشورهای منطقه را در مورد استقرار پایگاه های نظامی امریکا بر طرف کند؟ آیا تضمین های عملی در این موافقتنامه پیش بینی شده است؟

باید بگویم از لحاظ اصولی افغانستان به این امر متعهد است که از خاک و قلمرو افغانستان زیر هیچ نامی و تحت هیچ شرایطی تهدیدی متوجه کشورهای منطقه و به خصوص کشورهای همسایه نشود. ما در این زمینه کاملا متعهد هستیم. در متن قرارداد استراتژیک با ایالات متحده امریکا صراحتا به این نکته اشاره شده است. همان طور که می دانید حضور ایالات متحده در افغانستان تا پایان سال 2014 بر اساس تصمیم شورای امنیت سازمان ملل متحد است و هدف از این کار نیز مبارزه با القاعده و تروریسم بین المللی است  و در آینده نیز چنین خواهد بود.

به نظر شما با توجه به شرایط حساس منطقه، ادامه حضور نظامی امریکا باعث استمرار شرایط بحرانی نخواهد شد؟

همان طور که شما می دانید حضور امریکا در افغانستان بر اساس یک وفاق جهانی تحقق یافته است. اگر امروز تنش هایی نیز بین برخی از دوستان و برادران ما با امریکا وجود دارد، اما در کلیه کنفرانس های بین المللی و نیز در مجمع عمومی سازمان ملل، تمام همسایگان افغانستان حضور امریکا را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به منظور مبارزه با القاعده تایید کرده اند. هدف افغانستان نیز چیز دیگری نیست. ما می خواهیم تروریسم را از این منطقه و به خصوص از افغانستان دور کنیم و هم چنین مرزهای افغانستان را در برابر ترویست هایی که از بیرون به خاک ما رخنه می کنند، مقاوم کنیم. من یقین کامل دارم که دوستان ما و به خصوص همسایگان ما مشکلات افغانستان را بهتر درک می کنند.

به نظر شما امکان ایجاد موافقتنامه امنیتی با کشورهای منطقه هم وجود دارد و آیا می توان چنین موافقتنامه ای را جایگزین موافقتنامه با امریکا کرد؟

ما با تمام همسایه های خود در عرصه های گوناگون همکاری های بسیار خوب و روابط بسیار خوبی داریم. همکاری های ما در امر مبارزه با مواد مخدر و قاچاقچیان مواد مخدر و نیز همکاری های مرزی بسیار چشمگیر است. من در این راستا مانعی نمی بینم. از طرف دیگر روابط ما آن چنان در سطح عالی قرار دارد که با چنین توافقنامه هایی یا بدون آن ها در همین سطح و به همین صورت عالی ادامه خواهد داشت.

مذاکرات موسوم به روند قطر که هدف آشتی ملی در افغانستان را دنبال می کند، در چه مرحله ای است؟  

با کمال تاسف باید بگویم مدتی است این مذاکرات حالت ایستا پیدا کرده و متوقف شده است. آرزوی افغانستان این است که این مذاکرات به گفت و گو های جدی منجر شود اما با کمال تاسف تا کنون چنین اتفاقی نیفتاده است.

به نظر می رسد امنیت افغانستان در ماه های اخیر نامناسب تر شده است. با این وجود می توان به روند آشتی ملی در افغانستان امیدوار بود؟

باید امیدوار بود. در غیر این صورت نمی توان برای سیاست در بده بستان های اجتماعی میدانی قائل شد. ما از یک طرف آماده هستیم که به گفت و گو ها توجه کنیم و از هرگونه گفت و گویی که تحت رهبری دولت افغانستان برای رسیدن به صلح ممکن باشد، استقبال می کنیم. اما از طرف دیگر این وظیفه دولت و مردم افغانستان است که از تمامیت ارضی، از زندگی مردم و شهروندان افغانستان دفاع کند. به تعبیر دیگر این مسئله دو جنبه دارد. از یک طرف ما باید با نیرومندی کامل آماده پاسخ دادن به نیروهای تروریستی باشیم و از جانب دیگر باید برای گفت و گو نیز آمادگی داشته باشیم.

به نظر شما اصولا مذاکره مستقیم کشورهای خارجی با گروه های شورشی درست است؟ این کار باعث تضعیف نقش دولت افغانستان نخواهد شد؟

ما با جهان توافق کرده ایم که گفت و گو ها برای صلح و تامین امنیت در افغانستان با نیروهای شورشی باید در انحصار دولت افغانستان و تحت رهبری دولت این کشور قرار داشته باشد. هر نوع گفت و گویی که از رهبری دولت افغانستان خارج باشد به هیچ نتیجه مثبتی منجر نخواهد شد.

آیا به جداسازی گروه های مخالف به تندرو و میانه رو اعتقادی دارید؟

من فکر می کنم این تفکیک چندان کمکی نمی کند. اما به هر حال جمهوری اسلامی افغانستان آماده است به خاطر صلح و برقراری ثبات در افغانستان با نیروهای مسلحی که علیه نظام جمهوری اسلامی افغانستان می جنگند گفت و گو کند. اما تفکیک این گروه ها به دسته های معتدل و نا معتدل چندان مفید نیست.

در اخبار آمده بود که اخیرا نماینده هایی از طرف دولت افغانستان با ملابرادر در زندان پاکستان دیدار و در مورد او با مقامات پاکستانی مذاکره کرده اند. نتیجه این مذاکره چه بوده است؟ آیا انتقال ملابرادر به افغانستان می تواند در جذب بخشی از گروه های شورشی موثر باشد؟

این خبر را من هم شنیدم. یکی از دلایلی که من در آن زمان خبر را رد نکردم این بود که وزیر کشور جمهوری اسلامی پاکستان این خبر را اعلام کرده بود. تحقیقات بعدی ما نشان داد که چنین گفت و گویی با ایشان صورت نگرفته است.

به نظر شما گروه های شورشی در افغانستان جریانات مخالف داخلی هستند که مطالبات ملی دارند یا گروه هایی هستند که اهداف کشورهای خارجی را دنبال می کنند یا این که باید آن ها را بخشی از گروه های تروریستی مانند القاعده دانست؟

من فکر می کنم که این گروه هایی که در افغانستان می جنگند همگون نیستند. ولی بخش مهمی از رهبری آن ها در بیرون از مرزهای افغانستان مستقر هستند و با کشورهای خارجی روابط تنگاتنگ دارند.

منبع: تحریریه دیپلماسی ایرانی/12

انتشار اولیه: سه شنبه 14 شهریور/ بازانتشار: شنبه 18 شهریور