مبارزه سیاسی حساب شده مرسی علیه نظامیان

دیپلماسی ایرانی:‌ انقلاب مصر روزهای حساسی را سپری می کند. انقلابی که بدون رهبر بود اینک با انتخاب محمد مرسی، کاندیدای اسلام گرایان به عنوان رئیس جمهور انقلاب می رود تا رهبری داشته باشد. با صدور دستور از سرگیری فعالیت پارلمان از سوی او و عدم پذیرش از سوی دادگاه عالی قانون اساسی مصر اینک اولین چالش جدی رهبر انقلابیون با نظامیان شکل گرفته است. دادگاه عالی قانون اساسی مصر ساعاتی قبل بازگشایی مجدد مجلس را رد کرده و گفته است حکمی که براساس آن مجلس منحل شد، لازم الاجرا است. بر این اساس این دادگاه فرمان محمد مرسی، رئیس جمهور جدید را مبنی بر بازگشایی مجدد مجلس رد کرد. در مورد این چالش و وضعیت سیاسی دو طرف و آینده آن با حجت الله جودکی، رایزن سابق ایران در مصر و کارشناس مسائل خاورمیانه گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:‌

آقای جودکی اقدام محمد مرسی رئیس جمهوری مصر درباره ازسرگیری فعالیت پارلمان را تا چه اندازه مهم ارزیابی می کنید؟‌ مرسی چرا دست به چنین اقدامی زد؟‌

حکم آقای مرسی در مورد لغو دستور انحلال پارلمان مصر به چالش جدیدی در رویاروئی وی با نظامیان تبدیل شده که به نظر می­رسد به نفع آقای مرسی تمام خواهد شد. دادگاه قانون اساسی علی رغم اینکه این حکم را فاقد اساس قانونی دانسته و بلافاصله برای مبارزه با آن تشکیل جلسه داده، اما کاملا آشکار است که قدرت سابق خود را در این رویاروئی ندارد. آقای کتاتینی رئیس مجلس مصر – که از نیروهای اخوان المسلمین است – برای تشکیل جلسه نخست مجلس فراخوان داده و همه نیروهای مجلس به غیر از نمایندگان طرفدار و وابسته به نظامیان این دعوت را اجابت کرده و قرار است روز سه شنبه نخستین جلسه مجلس بعد از انحلال آن بر گزار گردد. نظامیان که وضعیت جدید را پیش بینی نکرده بودند، فعلا به نگبانان مجلس دستور داده­اند که جلوی ورود نمایندگان را نگیرند! قطعا قدرت نمائی حساب شده اخوان المسلمین به آنها این فرصت را داده که یک گام به جلو بردارند.

آیا این تصمیم نشان دهنده رویکرد مرسی برای مقابله با نظامیان است؟ تا چه حد این تصمیم برای جلب نظر افکار عمومی اتخاذ شده است؟

آقای مرسی اکنون دریافته که حفظ قدرت اندک ریاست جمهوری و بسط و گسترش آن در گروی مبارزه سیاسی حساب شده با نظامیان است که هر گونه اشتباه در آن مبارزه به ضرر او تمام خواهد شد. لذا مراسم مردمی تحلیف را در میدان التحریر برگزار کرد و مراسم رسمی تحلیف را در مجلس دادگاه قانون اساسی به جای آورد. وی با این سیاست هم مردم را امیدوار نمود و هم خطر رویاروئی قریب الوقوع با نظامیان را به عقب انداخت. اخوان المسلمین که نیرومندترین تشکیلات سیاسی اسلامگرا در جهان عرب به حساب می­آید از اندوخته عقلی خود بهره گرفت و با هدایت تیمی و حساب شده آقای مرسی رویکرد مناسبی را برگزید. اقدامات اخیر مرسی نتیجه این سیاست جدید است.

اساسا جایگاه دادگاه عالی قانون اساسی مصر کجاست و این دادگاه تا چه اندازه بی طرف محسوب می شود؟ ‌آیا این دادگاه به طور کامل نظامیان و بازماندگان ر‍ژیم سابق را نمایندگی می کند؟

این دادگاه برای رسیدگی به اختلافات قوای سه گانه تاسیس شده است که البته در طی سال گذشته به عنوان بازوی نظامیان عمل کرده و لذا تصمیمات آن مورد اعتراض سیاسیون و مردم مصر قرار گرفته است.

 شبکه العربیه از مخالفت دادگاه‌ قانون‌اساسی با این تصمیم‌ مرسی خبر داده است. به نظر شما این اتفاق می تواند بحران جدیدی در وضعیت سیاسی مصر ایجاد کند؟

قطعا باعث بحران خواهد شد. به نظر می­رسد در چالش جدید نظامیان مجبور خواهند شد بخشی از قدرتی را که به زور تصاحب کرده­اند، واگذار نمایند و به راه حل بینابینی تن دهند تا وارد فاز مبارزه رو در رو با مردم نشده و فرصت برنامه ریزی برای جبران مافات را داشته باشند. قطعا اگر این اقدام مرسی با موفقیت همراه باشد، وی به انقلابیون واقعی مصر نزدیک­تر شده و جوانان انقلابی رابطه بهتری با او برقرار خواهند کرد. مرسی اکنون به این نتیجه رسیده که برای ادامه حیات سیاسی حکومتش باید با آغوش باز رقبایش را بپذیرد و قطعا این اقدام نتایج مثبتی در پی خواهد داشت. وی تا کنون توقعات مردم مصر را بالا برده و اکنون تلاش دارد به مردم بفهماند که نظامیان چوب لای چرخ او می­گذارند و امید وار است با این سیاست نظامیان را کنترل نماید.

 تا چه اندازه احتمال پیروزی مرسی در این نزاع وجود دارد؟‌ کدام عوامل به موفقیت و یا شکست او کمک می کند؟

آقای مرسی در این چالش چیزی را از دست نخواهد داد، زیرا نظامیان قبلا و در اثنای انتخابات دور دوم ریاست جمهوری با اعلان بیانیه مکمل قانون اساسی او را خلع ید کردند. اکنون مرسی با این اقدام یک قدم به جلو برداشته و توپ را به زمین حریف انداخته است. به طور قطع هر اقدامی که صورت گیرد به ضرر نظامیان است. در چالش جدید صفوف انقلابیون منسجم­تر می­شود و آنها احساس می­کنند که با حفظ وحدت و حضور در میدان خواهند توانست از دستآوردهای انقلاب حفظ و حراست نمایند. این رویاروئی در واقع ادامه مبارزه با نظام سابق به حساب می­آید. با بررسی مواضع موافقان و مخالفان آقای مرسی طی چند روز اخیر می­توان پیش بینی کرد که اوضاع به نفع آقای مرسی پیش می­رود. مصاحبه آقای محمد حسنین هیکل با روزنامه ساندی تایمز لندن موید این مطلب است.

آقای هیکل در این خصوص چه گفته است؟

وی به این نتیجه رسیده که برای عدم بازگشت رژیم سابق باید به آقای مرسی فرصت داد تا شانس خود را بیازماید. او بر این باور است که آقای مرسی انسان مهذب و شریفی است که عاشق خدمت به کشورش می­باشد و با رئیس جمهور سابق مصر که نه کتاب می­خواند، نه موسیقی گوش می­کرد، نه به تئاتر می­رفت و نه اهل سیاست بود، متفاوت است. درست است که وی اسلامگرا می­باشد و اسلامگرایان به دلیل اینکه شرایط را سیاه و یا سفید می­بینند و جزمی می­اندیشند، امید به موفقیتشان اندک است، اما وی منتخب اکثریت است و باید به او اجازه فعالیت داده شود.