عضوگیری‌های عجیب فقط برای تقویت جبهه ضد ایرانی

همان طور که پیش‌بینی شده بود، رایزنی‌های علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه کشورمان در ابوظبی، مسقط و دوحه جواب داده بود و بیانیه پایانی نشست نسبت به نشست‌های قبل در قبال ایران که تهران را به شکایت به شورای امنیت سازمان ملل تهدید کرده بودند، ملایم‌تر بود. ولی با این حال در همان بیانیه هم کشورهای عضو نگرانی خود را از ایران و آنچه مدعی به دخالت در امور داخلیشان داشتند، ابراز کردند.

در همین حال پذیرش انضمام کشورهای اردن و مغرب به جمع کشورهای عضو شورا که هیچ ربط و ارتباطی به ماهیت این شورا ندارند، از نکات شگفت‌انگیز این نشست بود. یک کارشناس مسائل استراتژیک در گفتگو با الجزیره دلیل پذیرش انضمام این دو کشور را فقط به دلیل تقویت جبهه ضد ایرانی دانست و گفت که کشورهای شورای همکاری به این باور رسیدند که برای جلوگیری از نفوذ روزافزون ایران باید دست به هر کاری بزنند.

روزنامه القدس العربی، نیز در یادداشتی در این زمینه نوشت: تحلیلگران و ناظران بین‌المللی معتقدند که موافقت با انضمام اردن و مغرب پس از درخواست‌های رسمی پادشاهان این دو کشور از شورای همکاری خلیج فارس حاصل شده است. به اعتقاد آنها این دو کشور پس از آن که شاهد بهار انقلاب‌های عربی در منطقه شدند برای این که بتوانند حکومت‌های پادشاهی خود را از فروپاشی احتمالی نجات دهند تقاضای عضویت در شورای همکاری دادند.

البته این رویکرد ظاهرا دو طرفه است. یعنی این که کشورهای شورای همکاری نیز احساس مشابهی دارند و برای این که بتوانند خود را از گزند انقلاب‌های عربی که سراسر منطقه عربی را در بر گرفته، نجات دهند به فکر گسترش و توسعه شورا و یافتن هم‌پیمانان جدید افتاده‌اند. به ویژه این که جبهه اعتدالی که در گذشته در منطقه مشهور بود، پس از انقلاب مصر و قبل از آن انقلاب تونس فروپاشیده و کشورهای به جا مانده از جبهه اعتدال که عموما هم مستبد هستند خود را تنها و بی‌پشتوانه احساس می‌کنند. مصر و تونس به رغم رقابتی که با عربستان سعودی، کشور کلیدی شورای همکاری داشتند اما از حامیان اصلی شورای همکاری محسوب می‌شدند. به ویژه در بحث‌های امنیتی و جنگ با تروریسم که سبب شده بود تونس مقر دائمی وزرای کشور اتحادیه عرب از جمله شورای همکاری خلیج فارس و قاهره مرکز رایزنی‌های دیپلماتیک جامعه عربی شود.

با این حال روزنامه القدس العربی به این هم اشاره می‌کند که افزایش قدرت و نفوذ منطقه‌ای ایران باعث افزایش نگرانی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس شده تا آنجا که کشورهای شورا دیگر نگرانی خود را از قدرت گرفتن ایران مخفی نمی‌کنند و پس از بحران بحرین که ایران متهم به دخالت در امور داخلی کشورهای عرب شورای همکاری خلیج فارس شد، روابطشان با تهران به اوج تیرگی رسید. به ویژه این که کویت نیز مدعی شد ایران در خاکش شبکه جاسوسی دایر کرده و علیه منافعش عمل می‌کند. با این که در این نشست ما شاهد آن نطق‌های آتشین علیه ایران نبودیم و لحن‌ها علیه تهران آرام‌تر شده بود و حتی در برخی خبرها صحبت از تمایل پادشاه بحرین برای مذاکره با ایران شده بود، ولی در بیانیه شورای همکاری خلیج فارس همچنان از نفوذ روزافزون ایران ابراز نگرانی شده و مدعی شده‌اند که آنها از ایران احساس ناامنی می‌کنند و معتقدند که ایران با طراحی توطئه‌ای قصد دارد امنیت ملی‌شان را تهدید کند. در این بیانیه همچنین آمده است که رفتار ایران مغایر با اصول هم‌جواری، عرف و قوانین بین‌المللی و میثاق سازمان ملل و سازمان کنفرانس اسلامی است.

در عین حال انضمام کشورهای مغرب و اردن از زاویه امنیتی نیز مورد توجه قرار گرفته است. کارشناسان امنیتی و نظامی معتقدند که تجربه امنیتی و نظامی اردن و مغرب از عوامل پذیرفتن آنها در جمع کشورهای شورای همکاری است.

اگر چه برخی از کارشناسان اقتصادی نسبت به عواقب اقتصادی انضمام این دو کشور هشدار داده‌اند و گفته‌اند در حالی که مردم کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس عموما از رفاه بالایی برخوردارند، کشورهای اردن و مغرب که از توان اقتصادی پایین، توسعه اقتصادی کم و رفاه عمومی پایینی برخوردارند، ممکن است به وضعیت اقتصادی و رفاهی کشورهای این شورا ضربه بزنند.

نکته جالب‌ توجه دیگر آغاز موج تازه‌ای از تقاضاها و تبلیغات در اینترنت و فضای رسانه‌ای برای تغییر نام شورای همکاری خلیج فارس است. چرا که منتقدان معتقدند که اردن و مغرب در منطقه خلیج فارس قرار ندارند و انضمام آنها به شورای همکاری مسئله لزوم تغییر نام شورای همکاری خلیج فارس را لازم می‌آورد.