به ابتکار صلح اعراب فرصت ابراز دهيد

هفته گذشته کميسيون وينوگراد اسرائيل، گزارش مقدماتى تحقیق در باره رفتار اسرائيل حين آخرين "عمليات" نظامي­اش در تابستان گذشته و بمباران لبنان منتشر کرد.

اين گزارش اساسي­ترين درس جنگ ژوئيه و جنگ­هاى پيش از آن را مورد غفلت قرار داد که: اقدام نظامى به مردم اسرائيل امنيت نمي­بخشد، برعکس آن را به خطر مي­اندازد.

تنها راه  دستيابى اسرائيل و دنياى عرب به ثبات و امنيت، استقرار صلح جامع و پايان بحران و درگيرى ديرپا و دامنه­دار بين اعراب و اسرائيل است.

شرکت­کنندگان اجلاس اتحاديه عرب در رياض با همين ديد دوباره پيشنهاد صلحى را مطرح کردند که اول بار در نشست سال 2002 در بيروت طرح شده بود.

آن چه ابتکار صلح اعراب نام گرفته و اول بار عربستان سعودى پيشنهاد کرد و همه کشورهاى عرب از آن پشتيبانى کردند، بر اساس اين پيشنهاد اسرائيل از سوى تمام کشورهاى عربى به رسميت شناخته مي­شود، مشروط بر اين که به مرز پيش از جنگ 1967 بازگردد و به فلسطينيان اجازه تشکليل يک دولت مستقل را در سرزمينى بدهد که فقط 22 درصد از کل سرزمين تاريخى فلسطين است.

کشورهاى عرب قصد محو اسرائيل از روى نقشه را ندارند، بلکه آنها به دنبال اهداف مشروع  از جمله ترک مخاصمه،‌ داشتن مرزهاى امن وزندگى در صلح و امنيت براى مردم منطقه هستند.

جنگ تابستان گذشته چيزى جز آخرين فوران آتش خشونت در اين درگيرى ديرپا نبود و به جاى خلق فرصت براى صلح، مانعى در برابر آن ايجاد کرد.

گزارش مقدماتى يادشده در بالا به اهداف جنگى حکومت اسرائيل انتقاد  کرده  و آن را نامشخص و غيرقابل دستيابى توصيف کرده است،‌ با اين وصف ارتش اسرائيل به طرز خطرناکى  به  هدف بيان شده از سوى سرلشکر دان هالوتز رئيس ستاد ارتش نزديک شده که: " لبنان را به 20 سال قبل باز گرداند".

اين گزارش به خسارت­هاى وارده اشاره­اى نکرده است. فرودگاه­ها، پل­ها، نيروگاه­هاى لبنان به کلی تخريب شده­اند. روستاها ويران و بيش از يک هشتم جمعيت آنها آواره شدند. برآورد ها نشان مي­دهد بمباران سبب حدود 7 ميليارد دلار خسارت و زيان اقتصادى شده و نزديک به يک ميليون و 200 هزار بمب خوشه­اى برجاى گذاشته که کماکان جان مردم بي­گناه را مي­گيرد.

مهمتر اين که جنگ جان بيش از 1200 شهروند لبنانى- که بخش اعظم آن غيرنظامى بودند-گرفته است. و اين تجلى بي­عدالتى دامنه­دار و مستمرى است که اعراب حس مي­کنند و آن را نتيجه ويرانگري­هاى اسرائيل مي­دانند که جان و زندگى اعراب را به ويرانى کشيده و ظلمى است که در اثر ادامه اشغال سرزمين ­هاى اعراب در حق مردم فلسطين روا داشته می شود.

جنگ ژوئيه ثابت کرد نظامي­گرى و انتقام پاسخ مناسبى به ناامنى نيست، مصلحت انديشى و دموکراسى پاسخ مناسب­ترى است.

اين بايد انگيزه­اى براى اسرائيل باشد که در جستجوى راه حل فراگير و جامع و بر اساس ابتکار صلح اعراب باشد. کوتاهى و قصور کميسيون اسرائيل در پرداختن به پيامدهاى جنگ و آثار آن بر دورنما و چشم­انداز صلح باعث مي­شود انسان به اين فکر بيفتد که نکند اسرائيل مايل است مادامى که اوضاع تحت کنترل اوست اين بحران در  چرک و عفونت باقى بماند و التيام نيابد. در حالى که بايد هدف آنها صلح و امنيت منطقه باشد که فقط از راه حل وفصل عادلانه بحران اعراب و اسرائيل ممکن است، چون روى ديگر سکه­ افزايش افراطي­گرى، عدم تحمل و ويرانى است. 

مانند اسرائيلي­ها مردم عرب هم حق دارند نگران باشند همان­ طور که شواهد در تابستان سال گذشته و جنگ يک ماهه نشان داد.

تاکنون اغلب مشاهده کرده­ايم که هردو سوى بحران از زور استفاده  کرده و نام دفاع از خود و تلاش براى امنيت بر آن نهاده­اند، هرچند که به وخامت اوضاع و به خطر افتادن صلحى انجاميده که هر دو از آن دم مي­زنند. اين خشونت­ها وقتى شدت مي­گيرد که هيچيک از دو طرف به طور کامل به قوانين بين المللى گردن نمي­نهند.

بنابراين، اشغال غيرقانونى، نقض حريم هوايى، بازداشت، ويرانى منازل، ايست بازرسي­هاى تحقيرآميز، حمله و ضدحمله موجب تداوم و افزايش خشم و نااميدى مي­شود. ادامه خشونت و بي­اعتمادى همه­ آنچه منطقه براى رسيدن به ثبات نياز دارد يعنى جو اعتمادسازى را به خطر مي­اندازد. بحران و درگيرى به قدرى ادامه پيدا کرده و چنان پيامدهاى پيچيده­اى داشته که هيچ گزينه­اى جز ديپلماسى باقى نگذاشته است.

ايالات متحده به خاطر نقش منحصر به فردش در دنيا مسئوليت بزرگى بر دوش دارد و بايد از خود نقش هدايت و رهبرى  و جرأت لازم به نمايش بگذارد تا به طرفين براى رسيدن به صلح بادوام و عادلانه کمک کند.

آرزويى که مردم خاورميانه در سر مي­پرورانند چيزى جز يک زندگى آزاد و حفظ کرامت نفس،  بدون تهديد و خشونت، اشغالگرى و جنگ نيست. اين آرزو قابل دستيابى است اگر ما از خود اراده سياسى لازم را نشان بدهيم و از گذشته خشن درس بگيريم. هدايت به سمت صلح نه تنها مسئوليت امريکايي­هاست بلکه در راستاى منافع آنان است: صلح در خاورميانه دروازه­ آشتى ايالات متحده با دنياى اسلام به ويژه در زمانه ای است که آمريکا با اوج راديکاليسم و تفرقه مواجه است.

کميسيون وينوگراد اسرائيل تلاش کرده نتيجه­گيرى کند که اقدامات انجام گرفته حين جنگ ژوئيه به رهبرى نظامى سياسى اسرائيلى ختم شده است. اما درس صحيحى  که مي­توان از اين جنگ گرفت اين است که تنها مسير رسيدن به ثبات  دائمى از طريق برقرارى صلح است.

با پشتيبانى ايالات متحده و هم­پيمانانش که متحدان چهارگانه در خاورميانه را تشکيل مي­دهند- ايالات متحده، اتحاديه اروپا، سازمان ملل و روسيه- اميدواريم با استفاده از ابتکار صلح اعراب به عنوان بنيان و اساس تلاش های فعلی، سرانجام به صلحى فراگير و جامع در منطقه ناآرام مان دست پيدا کنيم.

فقط در چنين حالتى مردم خاورميانه مي­توانند به هدف مشترکشان يعنى زندگى در آزادى توأم با امنيت و صلح پايدار دست پيدا کنند.