حکمرانی منطق زور بر جامعه جهانی
دیپلماسی ایرانی: بحث حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران بعد از سوخت گذاری نیروگاه بوشهر تا حدی فروکش کرده بود اما بعد از سخنان اخیر جان بولتون درباره لزوم حمله امریکا به تاسیات هسته‌ای ایران دوباره موضوع حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران مطرح شده است. دکتر یوسف مولایی ابعاد حقوقی این مسئله را برای دیپلماسی ایرانی شرح داده است:
گفتاری از دکتر یوسف مولایی استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران
بر اساس ماده 6 معاهده ان پی تی دولت‌هایی که عضو این معاهده هستند باید امنیت فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز را تامین کرده و در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای با کشورهایی که سلاح هسته‌ای ندارند، همکاری کنند. یعنی نه تنها نباید به نیروگاه‌های هسته‌ای که برای مصارف صلح‌آمیز ایجاد شده و فعال هستند حمله‌ای صورت بگیرد، بلکه اگر امنیت این تاسیسات مورد تهدید قرار بگیرد، کشورهای دیگر عضو معاهده ان پی تی که سلاح هسته‌ای دارند باید ترتیباتی اتخاذ کنند تا این تهدید برطرف شود و حمله‌ای صورت نگیرد.
بنابراین تا آنجا که به حقوق بین الملل مربوط می‌شود هم تهدید و هم توسل به زور علیه نیروگاه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خلاف حقوق بین الملل است و در صورتی که مقامات رسمی کشوری چنین تهدیداتی را متوجه کشور دیگری کنند، این موضوع قابل پیگیری در مراجع قضایی بین المللی است. اما تا به حال موضع این چنینی توسط مقامات رسمی و مسئول ایالات متحده بیان نشده است و این اظهارنظرها مواضع شخصی افراد است که در رسانه‌ها مطرح می‌شود و اعلام موضع رسمی دولت نیست، بنابراین از جهت حقوقی قابل پیگیری نیست.
توسل به زور علیه یک دولت بنابر حقوق بین الملل یا باید بر اساس دفاع مشروع صورت بگیرد یا در چارچوب قطعنامه شورای امنیت. در خارج از این دو مورد هر نوع توسل به زوری ممنوع است اما چیزی که در عمل اتفاق می‌افتد، متفاوت است. بعد از جنگ جهانی دوم که منشور ملل متحد تصویب شده است به رغم ممنوعیت جنگ در منشور، به ندرت سالی بدون جنگ را پیدا می‌کنیم. یعنی با اینکه بر اساس حقوق بین الملل و منشور ملل متحد توسل به زور غیرقانونی است، اما در عمل همیشه جنگ و توسل به زور وجود داشته است. بین آنچه که حقوق حکم می‌کند و آنچه در عمل انجام می‌شود شکاف وجود دارد و یکی از ضعف‌های جامعه جهانی این است که تابع قوانین و حقوق بین الملل نیست و زور هم چنان منطق غیرقانونی خود را به جامعه بشری دیکته می‌کند.
نظر شما :