اردوان امیراصلانی می نویسد: در‌حالی‌که خاورمیانه در حال تجربه تحولی ژرف و بازآرایی در موازنه‌های منطقه‌ای است، لبنان در نقطه‌ای سرنوشت‌ساز ایستاده است. این کشور که با بحران اقتصادی بی‌سابقه‌ای از‌جمله تورم افسارگسیخته دست‌‌و‌پنجه نرم می‌کند، به‌سختی در حال بازیابی خود از حمله نظامی اسرائیل علیه حزب‌الله است که سرانجام در ۲۷ نوامبر گذشته به آتش‌بس منتهی شد.
ادامه مطلب
سیدجلال دهقانی فیروزآبادی می گوید: بازبینی راهبرد هسته‌ای ضرورتا به معنای تغییر دکترین هسته‌ای و نظامی‌کردن برنامه اتمی کشور و ساخت بمب نیست. بازبینی راهبرد هسته‌ای می‌تواند در قالب همین چند گامی که عنوان کردم معنا پیدا کند؛ یعنی کاهش همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تداوم و تقویت ابهام هسته‌ای و در نهایت، تعلیق عضویت و خروج از ان‌پی‌تی. البته نهایتا بازبینی راهبرد هسته‌ای می‌تواند تغییر دکترین هسته‌ای به معنای نظامی‌شدن و ساخت بمب باشد، اما همان‌طور که گفتم و دوباره تأکید می‌کنم، این امر مستلزم نهایت دقت و سنجش تمام عواقب و تبعات آن است. اینجا باید تصمیم‌گیرندگان هزینه و فایده این اقدام را بررسی کنند.
ادامه مطلب
غلامرضا نظربلند می نویسد: بدون متوسل‌شدن به حرکات تصنعی و صرفا با رجوع به روش‌های دیپلماتیک و استفاده از اصول حرفه‌ای مذاکره، نقاط واگرایی اسرائیل با آمریکا در موارد و موضوعاتی که از جمله در بالا به آن اشاره شد را احصا کنیم و به طریق مقتضی در مذاکره احتمالی با طرف آمریکایی مورد کارسازی قرار دهیم. این می‌تواند به شمول هشدار و انذار به آن طرف و گوشزدکردن خطرات همراهی با رژیم، حداقل در موارد مورد نظر باشد.
ادامه مطلب
زیاده‌خواهی اروپا در طرح موضوعات موشکی و منطقه‌ای، همراه با تهدید به مکانیسم ماشه، مذاکرات هسته‌ای را به سمت شکست هدایت می‌کند. ایران بارها بر تمرکز مذاکرات بر مسائل هسته‌ای و لزوم تضمین‌های امنیتی تأکید کرده است. نادیده گرفتن این شروط و اصرار بر خواسته‌های غیرواقعی، نشان‌دهنده فقدان اراده واقعی اروپا برای دیپلماسی است. بدون تغییر رویکرد، مذاکرات استانبول و تلاش‌های دیپلماتیک آینده در معرض خطر جدی قرار دارند.
ادامه مطلب
سخنگوی وزارت خارجه ایران ضمن هشدار به غرب درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه، گفت: قرار است با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی که الزام‌آور است، شیوه‌نامه تازه‌ای را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعریف کنیم تا ببینیم چگونه می‌توانیم همکاری‌ها را ادامه دهیم. نشست خبری هفتگی «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با رسانه‌های داخلی و خارجی برگزار شد.
ادامه مطلب
با بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۵، شاهد تغییرات عمده در سیاست خارجی آمریکا، به‌ویژه در قبال جنگ اوکراین و نزدیکی مسکو – وشنگتن بودیم. اما ترامپ طی روزهای اخیر مجددا دست به تغییر زاویه دیپلماتیک زده و این بار جمایت جدی تری از کی یف دارد. رئیس جمهور آمریکا در اظهارنظری جنجالی، مدعی شد که دیدار میان ولادیمیر پوتین و ولودیمیر زلنسکی "قطعاً" برگزار خواهد شد، هرچند ابراز تأسف کرد که این نشست تاکنون محقق نشده است. این ادعا، همزمان با تلاش‌های دیپلماتیک ترکیه برای میزبانی مذاکرات میان طرفین جنگ، نشان‌دهنده تلاش ترامپ برای بازتعریف نقش رهبری آمریکا در مدیریت بحران‌های بین‌المللی است؛ اما آیا واقعیت‌ها نیز با این خوش‌بینی ترامپ هماهنگ‌اند؟
ادامه مطلب
پس از حمله هماهنگ اسرائیل و ایالات متحده به خاک ایران در ژوئن ۲۰۲۵ و پاسخ موشکی کوبنده جمهوری اسلامی، منطقه در وضعیت پساجنگی قرار گرفته که به‌طور بالقوه می‌تواند نظم ژئوپلیتیک قفقاز را بازتعریف کند. در این فضا، تحرکات دیپلماتیک کشورهای منطقه، به‌ویژه جمهوری آذربایجان، از جهات مختلف قابل‌توجه است. در این میان، تماس تلفنی اخیر بین «حکمت حاجی‌اف» دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان با معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، حاکی از نوعی موازنه‌سازی میان مواضع باکو در برابر تحولات منطقه‌ای است. جمهوری آذربایجان ضمن تسلیت و محکوم‌کردن تجاوز اسرائیل به خاک ایران، بر اجرای توافقات میان رؤسای جمهور دو کشور و تسهیل سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به باکو تأکید کرده است.
ادامه مطلب
وضعیت کنونی نوار غزه به یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های انسانی و سیاسی در خاورمیانه تبدیل شده است. محاصره تحمیلی، عملیات نظامی گسترده اسرائیل، و محدودیت‌های شدید در ارسال کمک‌های بشردوستانه، غزه را به آستانه فاجعه‌ای تمام‌عیار رسانده است و همین بحران بی سابقه انسانی سبب شده تا شاهد پوست اندازی سیاسی و دیپلماتیک در قبال مسئله قلسطین و به خصوص نوار غزه باشیم. بیانیه‌های اخیر اعضای کنگره آمریکا، کشورهای اروپایی نظیر فرانسه، انگلیس و آلمان، و همچنین فشارهای داخلی در بریتانیا برای به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین، نشان‌دهنده تغییراتی در معادلات سیاسی منطقه است.
ادامه مطلب
محسن هاشمی رفسنجانی می نویسد: در بزنگاه‌های تاریخی، هر تأخیری در تصمیم‌گیری، خود یک تصمیم است و آن تصمیم به واگذاری صحنه تلقی می‌شود. امروز نظام جمهوری اسلامی ایران، در معرض یکی از پیچیده‌ترین موقعیت‌های راهبردی چهار دهه اخیر قرار دارد.
ادامه مطلب
رامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تنها مسیر ممانعت از آتش افرزوی در خاورمیانه و ممانعت از درگیر شدن ملل اسلامی خاورمیانه در ازای خریدن زمان برای ملل کمونیست و ارتودوکس چین و روسیه این مساله است که ایران از دستور کار آمریکا خارج شود.
ادامه مطلب
در روزهای اخیر، خبری منتشرشده در رسانه‌های روسی و اسپانیایی فضای سیاسی قفقاز جنوبی را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. طبق ادعای نشریات ایزویستا و Periodista Digital، آمریکا، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به‌صورت محرمانه بر سر ایجاد کریدوری موسوم به «پل ترامپ» به توافق رسیده‌اند؛ کریدوری که از منطقه سیونیک در جنوب ارمنستان عبور کرده و مناطق غربی آذربایجان را به جمهوری خودمختار نخجوان متصل می‌کند. با اینکه دولت ارمنستان این خبر را «تبلیغات هدفمند» توصیف کرده، ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی آن نیازمند تحلیل دقیق‌تری است.
ادامه مطلب
روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی اختصاصی به بررسی نقش مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در شکل‌دهی به سیاست خارجی سختگیرانه‌تر دولت دونالد ترامپ پرداخته است. این گزارش نشان می‌دهد که روبیو، با تأثیرگذاری بر رئیس‌جمهور، رویکردی تهاجمی‌تر نسبت به کشورهایی مانند ایران، چین، روسیه و ونزوئلا را ترویج کرده است. این تغییر، که با دیدگاه‌های پیشین روبیو درباره اهمیت قدرت نرم ایالات متحده در تضاد است، نشان‌دهنده تحول در سیاست خارجی آمریکا و بازتعریف نقش این کشور در صحنه جهانی است.
ادامه مطلب
در آستانه مذاکرات هسته‌ای ایران با تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان، بریتانیا) در سوم مرداد ۱۴۰۴ در استانبول، تحرکات دیپلماتیک ایران، روسیه و چین نشان‌دهنده تلاشی هماهنگ برای مقابله با فشارهای غرب، به‌ویژه تهدید فعال‌سازی مکانیسم ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که می‌تواند تحریم‌های بین‌المللی را علیه ایران بازگرداند و به انزوای اقتصادی و سیاسی تهران منجر شود. حملات اخیر اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران و سکوت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال این اقدامات، باعث تعلیق همکاری‌های داوطلبانه ایران با آژانس و افزایش تنش‌ها شده است.
ادامه مطلب
مصر در ماه‌های اخیر با افزایش تماس‌های دیپلماتیک خود، نقش محوری در میانجی‌گری برای حل بحران هسته‌ای ایران ایفا کرده است. این تلاش‌ها که به‌ویژه از سوی بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر، هدایت می‌شود، با هدف جلوگیری از تشدید تنش‌ها و تحکیم ثبات منطقه‌ای صورت گرفته است. تماس‌های مکرر عبدالعاطی با مقامات ایرانی، آمریکایی، اروپایی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان‌دهنده عزم قاهره برای بازگرداندن مذاکرات هسته‌ای به مسیر دیپلماتیک است
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: ضرب‌الاجلی که وزیر خارجه فرانسه تا پایان ماه آگوست (۹ شهریور) برای شروع روند فعال‌کردن سازوکار ماشه اعلام کرد، تقابلات جاری درباره برنامه هسته‌ای ایران را وارد مرحله جدیدی کرد. این اعلام از آنجا که بعد از تماس وزرای خارجه آمریکا، انگیس، فرانسه و آلمان انجام شد، می‌تواند به معنی هماهنگی آنها درباره این جدول زمانی و روش کار باشد.
ادامه مطلب
یالات متحده آمریکا از زمان شکل‌گیری نظام سیاسی مدرن خود در اواخر قرن هجدهم، تحت سلطه یک نظام دوحزبی متشکل از دو حزب اصلی دموکرات و جمهوری‌خواه قرار داشته است. این دو حزب از سال ۱۸۵۲ تمامی انتخابات ریاست‌جمهوری را برده‌اند و از سال ۱۸۵۶ کنترل کنگره را در دست داشته‌اند. نظام انتخاباتی آمریکا، به‌ویژه کالج انتخاباتی و قوانین سخت‌گیرانه دسترسی به برگه‌های رأی در ایالت‌ها، به‌طور ساختاری به نفع این دو حزب عمل کرده و ورود احزاب سوم را به شدت دشوار کرده است.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره می نویسد: اگرچه دو بازیگر اصلی صفحه شطرنج کنونی به عوامل حاشیه نشین فرصت نظر و ایده داده‌اند اما هر دو و نیز دیگران بخوبی بر این مهم آگاهند که امضاءکنندگان پای هرگونه توافق احتمالی ، تهران و واشنگتن خواهند بود. از این رو لازم است دو بازیگر اصلی برای برون رفت از ایستگاه "تقابل" کنونی، ابتکار عمل را همچنان در دست داشته و برای رسیدن به ایستگاه "تعادل" ابتکار به خرج دهند. روشن است که بازیگران اصلی صفحه شطرنج کنونی، تهران و واشنگتن هستند.
ادامه مطلب
پس از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان در اوت ۲۰۲۱ و تسلط دوباره طالبان بر این کشور، روابط طالبان با قدرت‌های جهانی، به‌ویژه چین، وارد مرحله جدیدی شده است. چین به‌عنوان یکی از معدود کشورهایی که پس از تسلط طالبان سفارت خود را در کابل فعال نگه داشت، به‌تدریج حضور سیاسی و اقتصادی خود را در افغانستان تقویت کرده است.
ادامه مطلب
محمد عطایی می نویسد: بمباران سنگین دمشق، سویدا و درعا از سوی اسرائیل به بهانه حمایت از اقلیت دروز سوریه، هیئت حاکمه این کشور و حامیان بین‌المللی آن را غافلگیر کرده است. این حملات که در اوج مذاکرات حکومت سوریه با اسرائیل رخ داد، واکنش‌هایی دیرهنگام از جانب مقام‌های دمشق و آنکارا به همراه داشته است.
ادامه مطلب
در تحولی معنادار و غیرمنتظره در مسیر جنگ اوکراین، پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با چرخشی آشکار، حمایت اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک از کی‌یف را اعلام کرد و ضرب‌الاجلی ۵۰ روزه به مسکو داد، اکنون نشانه‌هایی از عقب‌نشینی سیاسی در کرملین مشاهده می‌شود. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در تماس تلفنی جدید خود با رجب طیب اردوغان بر آمادگی کشورش برای یافتن راه‌حلی دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ تأکید کرده است.
ادامه مطلب
کیومرث اشتریان می نویسد: سازوکار ماشه یا «اسنپ‌بک» تهدیدات گوناگونی برای ایران دارد و بنابراین سیاست‌های متفاوتی برای وضعیت جدید باید در پیش گرفته شود. در تحریم‌های پیش و پس از برجام هرکس که مقصر بوده باشد، راهی جز تدبیر و تأمل برای راه‌حل‌های چندوجهی نداریم. به‌جای سرزنش رقیب و بهره‌برداری از رنج مردم برای بالابردن جناح خود باید اندیشید که چه می‌توان کرد؟
ادامه مطلب
چرخش اخیر سیاست آمریکا بیش از هر چیز نتیجه بن‌بست استراتژیک ولادیمیر پوتین در جنگ اوکراین است. پوتین در آغاز تهاجم در سال ۲۰۲۲، تصور می‌کرد می‌تواند اوکراین را ظرف چند هفته تصرف کند. اما سه سال بعد، روسیه درگیر جنگی فرسایشی شده که تاکنون حدود یک میلیون تلفات انسانی به همراه داشته است.
ادامه مطلب
جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و آمریکا علیه ایران، که تهران را به بازسازی توان دفاعی و هسته‌ای واداشته، فرصتی برای ترکیه، اذربایجان و حتی ایالات متحده ایجاد کرده تا نفوذ خود را در قفقاز گسترش دهند. ترکیه با حمایت از کریدور زنگزور، به دنبال تبدیل شدن به هاب تجاری آسیای مرکزی-اروپا است. دیدار اخیر اردوغان با پاشینیان در ترکیه، نشانه‌ای از تلاش آنکارا برای عادی‌سازی روابط با ارمنستان و پیشبرد این پروژه است. آمریکا نیز با پیشنهاد مدیریت کریدور توسط یک شرکت خصوصی، به دنبال تقویت جایگاه خود در برابر چین و روسیه است. این تحرکات می‌تواند روابط ایران و ترکیه را به تقابل بکشاند.
ادامه مطلب
رضا نصری می گوید: بر اساس گزارش‌ها (مانند گزارش آکسیوس، ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۵)، مهلت تعیین‌شده برای پیشرفت مذاکرات پایان اوت است. این نشان می‌دهد که تروئیکا قصد دارد تا آن تاریخ صبر کند، مگر اینکه پیش از آن پیشرفتی حاصل شود. با این حال، اگر تنش‌ها افزایش یابد، ممکن است تصمیم به شروع زودتر بگیرند، اما در حال حاضر هیچ نشانه‌ای از این موضوع وجود ندارد.
ادامه مطلب
محسن هاشمی می گوید: ما فعلا با یک عدم قطعیت و عدم تثبیت مواجه هستیم. ابتدا باید غبار این جنگ ۱۲روزه بنشیند. فضا روشن و شفاف شود و شرایط قدری تثبیت شود. به قول خودتان تازه ۱۸ روز از آتش‌بس گذشته است؛ آتش‌بسی که آتش‌بس نیست، بلکه به یک «ترک تخاصم» یا «ترک مخاصمه» شبیه است. پس فعلا هیچ‌چیزی قطعی نیست. پس مطئمنا باید در اولویت مهم‌تر، یک نگاه آسیب‌شناسانه به فضای بعد از جنگ ۱۲روزه داشت. یعنی موضوعات مختلف این جنگ ۱۲روزه به دقت مورد بررسی قرار بگیرد.
ادامه مطلب
علی ماجدی می گوید:اکنون همه افراد، همه جریان‌ها، همه احزاب و همه رسانه‌ها، حتی کسانی که زاویه سیاسی با دولت دارند باید تمام توش و توان خود را برای حمایت از دولت و نظام و حاکمیت داشته باشد. من منکر نقد نیستم و باید از کوتاهی‌ها و اشتباهات نقد کرد. اما الان زمان دوگانه‌سازی، دوقطبی‌سازی و درگیری جناحی، حزبی و باندی و سیاسی نیست.
ادامه مطلب
این گونه برداشت می شود که مذاکرات غیرمستقیم در عمان ادامه دارد، اما حملات اسرائیل و شروط سخت‌گیرانه آمریکا، پیشرفت را کند کرده است. ایران بر حق غنی‌سازی تأکید دارد و گفته است که هرگونه توافق باید لغو تحریم‌ها را شامل باشد. احتمال توافق محدود وجود دارد، اما توافقی جامع مانند برجام بعید به نظر می‌رسد.
ادامه مطلب
محمد ایرانی می گوید: بدون شک، جمهوری اسلامی ایران در میانه مذاکرات با آمریکا، مورد تجاوز ظالمانه و جنایتکارانه صهیونیست‌ها قرار گرفت که منجر به شهادت تعدادی از فرماندهان، دانشمندان و هم‌میهنانمان شد. با وجود این تجربه تلخ، اکنون فضایی برای ایران شکل گرفته تا در مذاکرات پیش‌رو با رویکرد مطالبه‌گری، استمرار گفت‌وگوها را دنبال کند و از اهرم مذاکره، دیپلماسی و گفت‌وگو بهره ببرد. روند تحولات میدانی تا حد زیادی به موفقیت مذاکرات، دستور کار آن و جدیت طرفین برای دستیابی به توافق و مدیریت بحران بستگی دارد. من معتقدم در شرایط کنونی، تمام تلاش و تمرکز مسئولان، به‌ویژه دستگاه سیاست خارجی، باید معطوف به جلوگیری از جنگ دوباره و تجاوز مجدد صهیونیست‌ها باشد. تأکید می‌کنم که تلاش حداکثری باید در همین راستا باشد تا از جنگ دوباره اجتناب شود.
ادامه مطلب
سیدمحمد صدر می گوید: مقوله دیپلماسی یکی از مهم‌ترین روش‌هایی است که هر کشوری برای تنظیم روابط در منطقه و محیط بین‌الملل و هم برای مرتفع کردن خطرات و تهدیدها و کانون‌های بحران از آن استفاده می‌کند. دیپلماسی هم متناسب با شرایط مکانی و زمانی قطعاً تغییرات خود را خواهد داشت تا بسته به اقتضائات، بهترین و کم‌هزینه‌ترین راه را برای حصول منافع و امنیت ملی تعریف کند. لذا چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح، دیپلماسی یک اصل است و همواره و در هر شرایطی دیپلماسی باید به شکل جدی، مستمر و پویا فعال باشد.
ادامه مطلب
سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: باور و پندار استثنایی بودن به معنای گذر از چارچوب‌های متعارف، بی‌تردید یکی از چالش‌ها و کاستی‌های اساسی آمریکاست که نه فقط در تضاد با ارزش‌های جهانی قرار دارد، بلکه با متن و روح، بیانیه‌ها و اعلامیه‌های انقلابیون آمریکایی در ۲۵۰ سال پیش در تعارض است.
ادامه مطلب