کردها و علوی ها، تنها قدرت های موجود در سوریه

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هفتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا پنجاهمین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

به دیدار مقام فعال در اداره «مهمی» از کاخ سفید که اوضاع خاورمیانه و مشکلات آن از جمله لبنان را دنبال می کند، رفتم. در ابتدای دیدار از او درباره سوریه و تحولات آن پرسیدم، جواب داد: «ضرورت دارد بحران آن از طریق راه حل سیاسی حل شود. البته این به آن معنا نیست که بعضی ها روی راه حل نظامی کار نمی کنند، مثل روس ها و بشار اسد و ایران و «حزب الله». باید جلوی فعالیت آنها را گرفت و راه جغرافیایی میان ایران و سوریه را قطع کرد. آیا ممکن است اسد بماند یا به کار خود ادامه دهد؟ در منطق او امور جاری به روال عادی بازگشته و بازسازی شروع شده است. دولت او همچنان حقوق و مزایا حتی در مناطق تحت کنترل شورشی ها پرداخت می کند.»

نظر دادم: «قبل از هر چیز غرب باید از هر گونه آسیب وارد کردن به حکومت سکولار اسد خودداری کند. برای این که بیش از تدابیر شکلی شمولیت دارد. تدابیر شکلی مساوات و آزادی و دموکراسی است. امور اگر در منطقه تحت کنترل اسد به شکل طبیعی جریان دارد به این معنا نیست که جنگی در کار نیست. در جنگ لبنان مناطقی بودند که آباد بودند و بازسازی شده بودند و مناطق دیگری از کشتار و جنگ و ویرانی رنج می بردند.»

جواب داد: «خوب، راه حل سوریه چیست؟ توافق سیاسی. چه کسی در آن مشارکت کند؟ کردها فعالند و قدرتی هستند که می دانند چه می خواهند و توانایی های نظامی دارند. غیر از آنها کسی نیست.»

نظر دادم: «کردها قدرت دارند، این صحیح است، اما علوی ها هم قدرتمند هستند. البته قطعا نمی توان با «داعش» و جبهه النصره و تندروها به توافق رسید. حتی با «اخوان المسلمین» هم به قول معروف باید «چاق و لاغرشان» را از هم جدا کرد. یعنی تروریست ها را از نیروی معتدل سوا کرد. اما مخالفان سازمان یافته ای که مردمی باشند و در داخل سوریه حضور داشته باشند، چنین چیزی نیست. مخالفان خارج که جایگاه مردمی ندارند و محبوب نیستند و از سوی قدرت های منطقه ای حمایت می شوند. حکومت اسد از سال 1970 امورش را بر اساس حیات سیاسی و مدنی گذراند. با وجود این باید با «مخالفان» گروه قاهره و ترکیه و قطر و عربستان همکاری کرد برای این که بعضی از آنها دموکرات هستند و بعضی دیگر لیبرال و بعضی هم اسلام گرای معتدل هستند، یک گروه به تنهایی نمی تواند بر سوریه حکومت کند یا سوریه جدید را بسازد. اما برای ترکیب حکومت جدید به آنها نیاز است. البته این را هم می دانیم که حکومت سکولار حقی غیرممکن در سوریه است. شاید کشور مدنی فدرالی به وجود آید.»

نظر داد: «با نظرت موافقم.»

پرسیدم: «نقش روسیه را در سوریه چگونه می بینی؟»

جواب داد: «روسیه دستاوردهایی داشت و منافعی را به دست آورد که الآن از آنها حمایت می کند، اما بیشتر از این نمی خواهد. البته توانسته است که بخش عمده ای از منافع کلانش را محقق کند. اما آنها را چندان آسان به دست نیاورد. از اسد و ایران استفاده کرد. اما نمی خواهد به افغانستان دومی دچار شود. امریکا می خواهد با روسیه همکاری کند اما در ایام اوباما او روسیه را کوچک شمرد و آن را شریکی درجه دو تعریف کرد.»

ادامه دارد...