آیا سامانه گنبد آهنین، غیرقابل نفوذ است؟

نویسنده: تام واتلینگ  Tom Watling

دیپلماسی ایرانی: در حالی که خاورمیانه خود را برای واکنش اسرائیل به حمله بی‌سابقه موشکی بالستیک ایران آماده می‌کند، آمریکا ضدموشک‌هایی به اسرائیل ارسال کرده است تا اطمینان حاصل شود که هرگونه حمله متقابل از سوی تهران آسیب‌های جدی به بار نیاورد.

در ادامه به بررسی سامانه دفاع هوایی سه‌لایه اسرائیل می‌پردازیم تا ببینیم این کشور چگونه با حملات حماس، حزب‌الله، حوثی‌ها و ایران مقابله کرده است و چگونه می‌تواند در برابر حمله دیگری از سوی تهران دفاع کند.

آیا گنبد آهنین غیرقابل نفوذ است؟

گنبد آهنین که پس از جنگ تابستانی سال ۲۰۰۶ میان اسرائیل و حزب‌الله توسعه یافت، کارآزموده ترین سامانه دفاع هوایی در جهان است. این سامانه همچنین مشهورترین سیستم دفاعی اسرائیل است، اگرچه تنها یکی از سه لایه دفاع هوایی اسرائیل به شمار می رود.

این سامانه برای سال‌ها موشک‌های کوتاه‌برد و پهپادهایی را که عمدتاً از نوار غزه و جنوب لبنان به سمت اسرائیل شلیک می‌شوند، سرنگون کرده است.

طبق آمار رسمی اسرائیل، در سال گذشته، بیش از ۲۰ هزار راکت و موشک از غزه و لبنان به سوی اسرائیل شلیک شده است.

در حالی که بیشتر این موشک‌ها توسط لایه‌های مختلف سامانه دفاع هوایی اسرائیل رهگیری می‌شوند، بخش عمده کار توسط گنبد آهنین انجام می‌شود.

ارتش اسرائیل پیش از این ادعا کرده بود که گنبد آهنین حدود ۹۰ درصد از موشک‌هایی را که هدف قرار می‌دهد، نابود می‌کند. هر یک از موشک‌های دفاع هوایی که این سامانه استفاده می‌کند، و به "تامیر" معروفند، حدود ۵۰ هزار دلار (۳۸٬۲۰۰ پوند) هزینه دارند.

سکوهای گنبد آهنین در سرتاسر اسرائیل مستقرند. هر سکو شامل سه یا چهار پرتابگر است که هر کدام ۲۰ موشک رهگیر را در خود جای می‌دهند.

سامانه‌های داوود و پیکان چیست؟

موشک‌هایی که از جنوب لبنان شلیک می‌شوند، توسط دفاع هوایی اسرائیل در منطقه جلیله علیا در شمال اسرائیل رهگیری می‌شوند.

لایه دوم سامانه دفاع هوایی اسرائیل به نام "فلاخن داوود" شناخته می‌شود که به عبری "چوب جادو" نام گرفته است.

در حالی که گنبد آهنین می‌تواند موشک‌های تا فاصله ۷۰ کیلومتری (۴۳ مایلی) و در ارتفاع ۱۰ کیلومتری را هدف قرار دهد، سامانه قلاب داوود بر سرنگونی موشک‌های با برد بلندتر، موشک‌های کروز و موشک‌های بالستیک میان‌برد یا دوربرد تا فاصله ۳۰۰ کیلومتری و در ارتفاع ۱۵ کیلومتری تمرکز دارد.

این سامانه از سال ۲۰۱۷ عملیاتی شده و به صورت مشترک توسط شرکت دفاع پیشرفته رافائل اسرائیل و شرکت آمریکایی ریتون توسعه یافته است. در سپتامبر امسال، از این سامانه برای سرنگونی یک موشک بالستیک شلیک شده توسط حزب‌الله از لبنان استفاده شد.

سامانه‌های پیکان که به نام‌های پیکان ۲ و پیکان ۳ شناخته می‌شوند، برای رهگیری موشک‌های بالستیک بزرگ‌تر از فواصل بسیار دورتر طراحی شده‌اند. پیکان ۲ برای انهدام موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و میان‌برد در حال پرواز در لایه بالایی جو، تا ارتفاع ۵۰ کیلومتری طراحی شده است. این سامانه می‌تواند موشک‌ها را از فاصله ۵۰۰ کیلومتری تشخیص دهد، اما فقط از فاصله ۱۰۰ کیلومتری آن‌ها را سرنگون می‌کند.

موشک‌های آن با سرعت ۹ برابر سرعت صوت حرکت می‌کنند و می‌تواند تا ۱۴ هدف را همزمان هدف قرار دهد. پیکان ۳، که اولین بار در سال ۲۰۱۷ مستقر شد، برای رهگیری موشک‌های بالستیک دوربرد طراحی شده است. این سامانه اهداف با برد بلندتر را تا فاصله ۲۴۰۰ کیلومتری پوشش می‌دهد. حمله موشکی بالستیک ایران در اوایل این ماه عمدتاً توسط این دو سامانه رهگیری شد.

سامانه THAAD چه کاری انجام خواهد داد؟

پنتاگون روز یکشنبه اعلام کرد که سامانه دفاع منطقه‌ای ارتفاع بالای ترمینال (THAAD) خود را به اسرائیل ارسال کرده است.

این اعلام پس از گفت‌وگوی رئیس‌جمهور جو بایدن و نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، برای بحث در مورد پاسخ اسرائیل به حمله اول اکتبر ایران، که در آن نزدیک به ۲۰۰ موشک به اسرائیل شلیک شد، انجام شد.

آقای بایدن اعلام کرد که آمریکا سامانه THAAD را برای "دفاع از اسرائیل" در برابر حملات هوایی بیشتر ارسال می‌کند، بدون اینکه اطلاعاتی درباره زمان انتقال این سامانه ارائه دهد. سامانه THAAD بخش حیاتی از سامانه‌های دفاع هوایی لایه‌ای ارتش آمریکاست که معمولاً به حدود ۱۰۰ سرباز برای عملیات نیاز دارد.

به گزارش بلومبرگ، این سامانه توسط نیروهای آمریکایی، در یک چرخش از سیاست نظامی اسرائیل، اداره خواهد شد. این سامانه که توسط بزرگترین شرکت تسلیحاتی آمریکا، لاکهید مارتین، ساخته شده، برای سرنگونی موشک‌های کوتاه‌برد، میان‌برد و موشک‌های با برد متوسط در ارتفاعات بالا طراحی شده است.

یک سکوی THAAD شامل شش پرتابگر نصب‌شده بر کامیون است که هر پرتابگر هشت موشک رهگیر و یک رادار قدرتمند را داراست. طبق گزارش‌ها، بارگذاری مجدد هر پرتابگر حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.

در حالی که سامانه‌های دفاع هوایی اسرائیل از پیشرفته‌ترین‌های جهان به شمار می‌روند، واشنگتن معتقد است که احتمال ادامه حملات از سوی حزب‌الله، ایران و همچنین حماس نیاز به حمایت اضافی از اسرائیل را ضروری می‌سازد.

آیا ذخایر دفاع هوایی اسرائیل در حال تمام شدن است؟

پاسخ کوتاه، نه است اما هرچه حملات ایران، حزب‌الله، حماس و حوثی‌ها ادامه یابد، فشار بیشتری بر منابع دفاع هوایی اسرائیل وارد خواهد شد. اسرائیل موجودی ذخایر خود را فاش نمی‌کند اما برخی خطوط تولید به حالت ۲۴ ساعته و هفت روز هفته منتقل شده‌اند تا از کمبودهای احتمالی جلوگیری شود و ظرفیت دفاع از کشور تحت تأثیر قرار نگیرد.

تلفات اخیر ناشی از حملات هوایی نیز بر لزوم حفظ ذخایر کافی دفاع هوایی تأکید کرده است.

چندی پیش یک پهپاد حزب‌الله چهار سرباز اسرائیلی را در یک پایگاه نظامی در مرکز کشور کشت.

منبع: ایندیپندنت / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱