گروگان ها مبادله می شوند؟

دیپلماسی ایرانی: شعله های آتش بحران در سوریه هنوز به شکل عملی از مرزهای این کشور فراتر نرفته اما با گروگان گیری اخیر زائران ایرانی و دستگیری یک فرمانده ترک در این کشور می توان ادعا کرد که اندک اندک دوستان و دشمنان بشار اسد هم طعم این نبرد را زیر زبان خود احساس می کنند. ربوده شدن زائران ایرانی که مخالفان آنان را عضو سپاه می دانند به تعمیق بحران سیاسی سوریه در سطح منطقه ای منجر خواهد شد.  با امیر موسوی، مشاور سابق وزیر دفاع در خصوص دلایل پیدا و پنهان وقوع این حادثه و سناریوهای پیش روی ایران برای حل آن به گفتگو نشستیم که ماحصل آن را در زیر می خوانید:

ربوده شدن 48 ایرانی در سوریه ریشه در چه مساله ای دارد؟ مخالفان سوری ادعا می کنند که این افراد سپاهی بوده اند. در رد این ادعا چه استدلال هایی دارید؟

پس از حملات گسترده ارتش سوریه به دمشق و حلب و پاکسازی مناطق بسیاری از این دو شهر گروه های مسلح وارد دمشق شدند و این مناطق را مورد حمله قرار دادند که در مقابل با شدت عمل ارتش سوریه مواجه شدند. در نتیجه تعدادی از افسران و افراد غیرسوری هم دراین درگیری ها دستگیر شدند. در حلب نیز یکی از افسران ارتش ترکیه هم دستگیر شده است. با توجه به اینکه گروه های مسلح از قطر، ترکیه و عربستان سعودی دستور می گیرند و تحت نظارت آنها عمل کنند، احتمالا به آنها دستور داده شده که تعدادی از دوستان دولت سوریه را دستگیر کنند تا بتوانند از این طریق این افراد را با هم مبادله کنند. در نتیجه ارتش آزاد سوریه وارد عمل شده و این افراد را دستگیر کرده است.

درباره هویت این افراد صحبت شده بود که سپاهی بودند، درحالیکه اصلا امکان چنین مساله ای وجود ندارد، به دلیل آنکه:

1.     کارت هایی که این افراد نشان دادند، کارت های پایان خدمت بوده است. این مساله نشان می دهد که گفتن چنین امری تنها برای القا کردن امر اشتباهی به بینندگان بوده است.

2.     اگر این ماموریت امنیتی از سوی سپاه بود، حداقل مسلح بودند و از خودشان دفاع می کردند. اینکه به همین راحتی 48نفر از نیروی سپاه دستگیر شوند، بسیار امر بعیدی است.

3.     این افراد زائر بودند و با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران هم اعلام کرده بود که در این شرایط امنیتی کسی به سوریه سفر نکند، اما این زائران به شکل انفرادی سفر کردند که پس از بازگشت از زیارت دستگیر و ربوده شدند.

چرا مخالفان در این شرایط حاد امنیتی و درگیری با ارتش دست به گروگان گیری زده اند؟

شرایط منطقه بسیار خاص و برای گروه های مسلح بسیار دشوار است، چراکه با برخورد جدی ارتش سوریه مواجه شدند و  نتوانستند به حلب پیشروی کنند. در حالیکه امید داشتند در طول بیست روز گذشته حلب را منطقه آزاد اعلام کرده و به دلیل آنکه با ترکیه هم مرز است بتوانند از این طریق پایگاه مستحکمی علیه دولت سوریه تشکیل دهند. اما دراین  مدت موفق نشده و مجبور به عقب نشینی شدند.

بنابراین به نظر می رسد که این افراد مسلح با ربودن زائران ایرانی دست به انتقام جویی زدند، به دلیل آنکه جمهوری اسلامی ایران پشتیبان دولت سوریه است و هرنوع برخورد و پشتیبانی نظامی را از افراد مسلح در سوریه رد می کند. در نتیجه آنها به دلیل تحریکات غربی ها و عرب ها و یا رژیم صهیونیستی و ترکیه به گونه ای در حال انتقام گیری از ایران بوده و سعی در محدود کردن حضور ایرانی ها حتی افراد عادی هستند. بنابراین این مساله نقشه ای از پیش تعیین شده است و قصد دارند که نام ایران دیگر در سوریه نباشد.

غایت نهایی مخالفان از این گروگان گیری چیست؟

به باور من هدف اصلی آنها بیشتر مبادله است، چراکه تجربه ربودن مهندسین ایرانی در نیروگاه برق سوریه نشان داد که آنها به افراد ایرانی برای انجام اینگونه مبادلات نیاز دارند. به دلیل آنکه اخیرا افسر ترک در حلب دستگیر شد، هفت نفر قطری و تعدادی سعوی و اردنی نیز در حلب دستگیر شدند. این افراد باید مبادله شوند و نیروهای مخالف نیز باید برگ های مهمی در اختیارداشته باشند تا بتوانند وارد مذاکره برای مبادله این افراد دستگیر شده، شوند. به ویژه آنکه افراد دستگیر شده تابع دولت هایی هستند که پشتیبان حرکت مسلح مخالف سوریه هستند.

شما اشاره کردید که با هشدار ایران اما بازهم این افراد برای زیارت به کشور سوریه سفر کرده اند. آیا پس از گذشت مدت طولانی از بحران این زمان برای هشدار دادن دیر نبوده است؟

سازمان حج و زیارت یک سال است که از مردم خواهش کرده تا به کشور سوریه سفر نکنند. اما به نظر من باید برخورد جدی تری شود به دلیل آنکه هم برای جمهوری اسلامی ایران و هم خود مردم  مشکلات زیادی را ایجاد می کند. بنابران سازمان حج و زیارت و حتی فرودگاه ها  باید جدی برخورد کنند، چراکه این سهل انگاری ها برای ایران بسیار هزینه بر است.

 حتی کسانی که شک و تردید دارند که این افراد عادی هستند هم این مساله را مطرح می کردند که در این شرایط آمدن زائران به سوریه چه معنی دارد، به این دلیل که مرقد حضرت زینب محل درگیری است و حتی چند روز در تصرف شورشیان و افراد مسلح قرار گرفته و قصد داشتند که مرقد را منفجر کنند. تعدادی از افراد مقیم در آنجا به ویژه عراقی ها را کشتند و یا شکنجه کردند. این مسائل نشان می دهد که شرایط در این منطقه اصلا عادی نیست، علاوه بر آن از مرقد حضرت زینب تا فرودگاه که حدود سی کیلومتر است بسیار منطقه نا امنی است. بنابراین باید تدابیر جدی اتخاذ شود.

آیا به نظر شما ممکن است بشار اسد حاضر به مبادله افراد دستگیر شده ای که شما به آنها اشاره کردید در مقابل آزادی زائران ایرانی شود؟

این تصورات مخالفان بشار اسد است و بر این اساس که جمهوری اسلامی ایران از دولت سوریه حمایت می کند و در نتیجه بشار اسد هم باید برای ایران در این مساله کوتاه بیاید. این مساله بسیار پیچیده و دراز مدت خواهد شد، افرادی که ربوده شدند در شرایط بسیار سختی به سر برده و مرتب جابجا و در جاهای مختلف نگهداری می شوند چراکه نیروهای مسلح جای امنی در سوریه ندارند.

امیدوار هستیم که تلاش های دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران  مفید واقع شود. این حرکت اصلا حرکت صحیحی نیست و به نفع گروه های مسلح نخواهد بود. حتی ممکن است این آتش به سمت کشورهای طرفدار این افراد هم فراگیر شود. این حرکت ها بزدلانه و غیر انسانی است که تعداد افراد بیگناهی را دستگیر کرده اند.

نباید اجازه داده شود که اینگونه رفتارها و آدم ربایی ها گسترده شود، چراکه منطقه را متشنج می کند و چنین اعمالی فراگیر می شود. بنابراین کشورهای حامی مسلحان باید متوجه باشند که ممکن است از آتش این اعمال در امان نمانند. در پایان باید امید داشته باشیم که  با مذاکرات و فشارها بر ترکیه و قطر این مساله به زودی حل شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: دوشنبه 16 مرداد 1391/ باز انتشار : جمعه 20 مرداد 1391