سازمان ملل وارد مى‌شود؛ سناريوهاى تازه براى عراق
ديپلماسى ايرانى: تا بدين لحظه مذاکرات اياد علاوى و عادل عبدالمهدى در اربيل براى راضى کردن جلال طالبانى براى کنار کشيدن از پست رياست جمهورى به شکست انجاميده است. در حالى که قرار بود، يک‌شنبه شب عبدالمهدى، علاوى، مسعود بارزانى و جلال طالبانى يک جلسه چهار جانبه تشکيل دهند تا اين جلسه راهگشاى تشکيل ائتلاف جديد در عراق باشد، اين جلسه تشکيل نشد و تنها عبدالمهدى و بارزانى رو به روى هم نشستند تا همين حرکت نشان از بى‌نتيجه بودن جلسه ديشب باشد.
اياد علاوى و جلال طالبانى به شدت با يکديگر اختلاف دارند به گونه‌اى که در چهار سال گذشته کمتر در جلسه‌اى مشترک شرکت کرده‌اند.
با اين حال امروز سومين روزى است که عبدالمهدى و علاوى در اربيل به سر مى‌برند. جمال البيطخ، يکى از رهبران ائتلاف العراقيه و يکى از نمايندگان اين فهرست در پارلمان عراق در اين باره گفت: «تا بدين لحظه هيچ نتيجه‌اى از نشست‌هاى اربيل حاصل نشده و اميدواريم با تشکيل جلسه پيشنهادى مسعود بارزانى در روز چهارشنبه که در آن از همه رهبران سياسى خواسته است تا براى پايان بحران عراق در يک نشست مشترک شرکت کنند، شاهد راه حلى براى خروج از بحران جارى در کشور باشيم.»
با اين حال بطيخ نويد داده که پس از اين نشست تغييرات اساسى در نقشه توزيع مناصب و برنامه‌هاى سياسى کشور حاصل شود.
از سوى ديگر مجلس اعلاى اسلامى عراق نيز از طرح مسعود بارزانى براى برگزارى نشستى براى حل بحران تشکيل حکومت عراق که در آن تمام رهبران جريان‌هاى سياسى درگير در پرونده عراق شرکت داشته باشند، استقبال و اعلام کرد، اين همان چيزى است که ما از روز اول به دنبال آن بوديم و دولت قانون با برگزارى آن مخالفت مى‌کرد.
روز يک‌شنبه مسعود بارزانى با صدور بيانيه‌اى پيشنهاد داد تمام رهبران جريان‌هاى سياسى عراق در اربيل گردهم آيند و با انجام مذاکرات رو در رو راه حلى براى حل مشکلات عراق بيابند.
برخى رهبران ائتلاف دولت قانون که پيش از اين با انجام هر گونه نشستى در اين زمينه مخالف بودند از طرح مسعود بارزانى، استقبال کرده‌اند اما تا به اين لحظه نورى مالکى که خود را نخست‌وزير آينده عراق مى‌داند، موضعى در اين زمينه اتخاذ نکرده است.
در همين رابطه يکى از منابع سياسى نزديک به مجلس اعلاى اسلامى عراق به ديپلماسى ايرانى خبر داد که اين مجلس شرکت در جلسه روز دوشنبه هم‌پيمانى ملى در دفتر ابراهيم جعفرى، نخست‌وزير سابق عراق را رد کرده است. اما هادى العامرى، رئيس سازمان بدر، شاخه نظامى مجلس اعلا در اين نشست شرکت کرده است.
سناريوهاى تازه
تا به اين جا اين گونه برداشت مى‌شود که به رغم پيشتاز بودن مالکى براى تشکيل دولت، هنوز اختلاف‌ها بر سر تشکيل حکومت آينده عراق ادامه دارد. به خصوص اين که نشست اربيل نيز تا لحظه تنظيم اين گزارش شکست خورده است و اگر به همين منوال ادامه يابد احتمالا اياد علاوى و عادل عبدالمهدى با دست خالى کردستان را ترک خواهند کرد.
از سوى ديگر نورى مالکى که خود را براى رياست دولت آينده عراق آماده مى‌کند، خوب مى‌داند که نمى‌تواند دولتى بدون تشکل‌هاى پيروز عراق به خصوص العراقيه تشکيل دهد. اگر مجلس اعلا در دولت آينده عراق شرکت نکند، احتمال اين که مالکى احتياجى به آنها نيابد و به راحتى چهار سال آينده حکومت خود را انجام دهد بسيار بالا است؛ چرا که مى‌تواند خود را نماينده کل جريان شيعى بنامد و با توجه به کرسى‌هايى که در حال حاضر در اختيار دارد که مجموعا 140 کرسى مى‌شود، مى‌تواند در مقابل مجلس اعلا که تنها 11 کرسى در اختيار دارد، مانور سياسى دهد و آن را به حاشيه براند.
اما مالکى خوب مى‌داند که نمى‌تواند العراقيه را در دولت آينده خود نداشته باشد. به رغم اين که مالکى مدعى است که توان جذب حداقل 30 کرسى نمايندگان العراقيه را دارد تا بدين لحظه نتوانسته حرکت واقعى‌اى انجام دهد. مجلس اعلا به مالکى ابلاغ کرده است که اگر بتواند همين تعداد کرسى از العراقيه را به سمت خود جذب کند، حاضر است به جمع حاميانش بپيوندد. طى چهار سال گذشته قوه تخريبى جريان‌هاى سنى بسيار بالا بوده و با توجه به سابقه تلخى که از قهر سياسى جريان‌هاى سنى از عرصه سياسى عراق شاهد بوديم، ايجاب مى‌کند که دولت قانون براى جلوگيرى از بازگشت دوران سياه تروريسم به عراق با العراقيه که نماينده جريان سنى محسوب مى‌شود، کنار بيايد.
در حال حاضر تمام جريان‌هاى سياسى عراق به اين نتيجه رسيده‌اند که حکومت آينده عراق بايد ترکيبى از هر چهار ائتلاف پيروز انتخابات يعنى العراقيه، دولت قانون، ملى و کردها باشد.
در اين ميان دو سناريو مطرح شده است. سناريو نخست که احتمال وقوع آن تا بدين لحظه بسيار پايين است، احتمال توطئه العراقيه عليه مالکى در پارلمان است. اين سناريو بدين ترتيب است که العراقيه حمايت ظاهرى خود را از مالکى ابراز دارد و مالکى را تحريک کند که با تکيه به همين حمايت ظاهرى راهى مجلس شود اما در هنگام راى‌گيرى نمايندگان العراقيه به مالکى راى ندهند. در نتيجه او آراى لازم براى رسيدن به پست نخست‌وزيرى را به دست نياورد و بر اساس نص صريح قانون اساسى عراق، دومين ائتلاف پيروز انتخابات يعنى العراقيه مسئول تشکيل دولت شود. در آن صورت اياد علاوى هم به نزديکى خود به مجلس اعلا بى‌توجه خواهد شد و مسئوليت تشکيل دولت را صرفا حق خود خواهد دانست. البته انجام چنين کارى با توجه به بازيگران عرصه سياسى عراق چه داخلى و چه خارجى، چندان ساده نيست و مى‌تواند عواقب پيش‌بينى نشده‌اى به دنبال داشته باشد.
اما سناريوى دوم که مى‌تواند در روزهاى آينده همه را شگفت‌زده کند، تقسيم قدرت و تشکيل حکومت با حضور همه چهار تشکل اصلى سياسى عراق است.
آد ميلکرت، نمانيده سازمان ملل در عراق پس از رايزنى با آيت الله سيستانى در نجف اشرف در ميان خبرنگاران گفت که سازمان ملل طرحى را پيشنهاد داده که بر اساس آن رهبران تمامى جريان‌هاى سياسى عراق گرد هم آيند و براى تشکيل دولت آينده اين کشور تصميم بگيرند. وى جزئيات طرح خود را براى خبرنگاران تشريح نکرد ولى بلافاصله پس از او آيت الله سيستانى نيز با صدور بيانيه‌اى از طرح نماينده سازمان ملل براى پايان دادن به بحران تشکيل دولت در عراق استقبال کرد. مقتدى صدر، رهبر جريان صدر نيز از قم با صدور بيانيه‌اى از طرح آد ميلکرت استقبال کرد و آن را قابل بررسى دانست. روز يک‌شنبه نيز مسعود بارزانى، رئيس اقليم کردستان عراق پس از تماس تلفنى با نماينده سازمان ملل به همه جريان‌هاى سياسى پيشنهاد داد که با شرکت در نشستى همه جانبه که در آن رهبران تشکل‌هاى سياسى عراق شرکت داشته باشند، خط پايانى براى بحران جارى در عراق ترسيم کنند. روز يک‌شنبه اياد علاوى و نورى مالکى هر دو اعلام کردند که طى هفته آينده دولت جديد عراق تشکيل خواهد شد. اگر اظهارات جمال البطيخ از رهبران فهرست العراقيه را نيز بر اين داده‌ها بيفزاييم، مى‌توانيم تصور کنيم که سناريوى تازه‌اى در راه است که مى‌تواند همه را شگفت‌زده کند. يک منبع آگاه به ديپلماسى ايرانى گفته است که اين سناريو در حال بررسى است و احتمال اين که جلسه چهارشنبه اربيل به نتيجه‌اى عملى متفاوت با تمام معادلاتى که اکنون شاهديم برسد بسيار بالا است. آيا اربيل مى‌تواند "پيمان طائف" عراقى‌ها شود؟
نظر شما :