يک‌سال پس از جنگ، جنگ بعيد است
آنچه سال گذشته در گرجستان اتفاق افتاد همراه با حمله سنگين نيروهاى نظامى روسيه به گرجستان و در واقع اوستيا، برآيند تحولات پس از فروپاشى اتحاد جماهير شوروى در اين منطقه از قفقاز جنوبى بود که پيش از آن هم در سال‌هاى اوليه پس از فروپاشى اتحاد شوروى در جمهورى خودمختار آبخازيا تجربه شده بود. براى روسيه حفظ منافع تاريخى و استراتژى اين کشور در منطقه قفقاز فراتر از وابستگى‌ها و يا جهت‌گيرى‌هاى مقطعى کشورهاى اين منطقه به امريکا و يا کشورهاى اروپايى است.
آنچه که در گرجستان رخ داده است، به ويژه پس از انقلاب گل سرخ در اين کشور، درواقع تلاش براى استفاده از کمک‌هاى امريکا براى کاهش فشارها و نفوذ سنتى روسيه در اين کشور بوده است که با درگيرى‌هاى نظامى يا فشارهاى مقطعى برطرف نخواهد شد. بنابراين تقابل در ديدگاه‌هاى مسکو و تفليس از يک سو و تلاش‌هاى امريکا براى کاهش نفوذ روسيه در جمهورى‌هاى پيشين اتحاد شوروى روند‌هايى است که همچنان تداوم پيدا کرده و مى‌توان انتظار داشت در پى بروز برخى از تحولات، تصادم‌ها و درگيرى‌هاى نظامى نيز شکل بگيرد.
البته به نظر نمى‌رسد که ساکاشويلى اشتباهى را که در تابستان سال 88 در اقدام نظامى براى به دست آوردن کنترل بخشى از سرزمين خود مرتکب شد، مجددا تکرار کند. او به خوبى دريافته است که امکان تقابل و رويارويى نظامى با روسيه را تحت هيچ شرايطى نخواهد داشت. نه ناتو و نه هيچ نيروى ديگرى، نه تنها قادر نيست، بلکه تمايلى هم به تقابل نظامى با روسيه در اين منطقه ندارد. بنابراين تکرار آنچه که در سال گذشته رخ داد بر اساس اقدام دولت گرحستان منتفى است. به نظر مى‌رسد به دليل حساسيت مسائل موجود در قفقاز و رقابت‌هايى که بازيگران منطقه‌اى و فرامنطقه‌اى در اين عرصه تقابل و رويارويى قدرت‌هاى گوناگون درگير آن هستند، مى‌توان انتظار بروز بحران‌هاى ديگرى را نيز داشت، اما طبيعى است که آنچه که سال گذشته شکل گرفت امکان تکرار مجدد نخواهد داشت.
بروز بحران و يا تصاعد بحران و شدت پيدا کردن بحران همان طور که در سال 1994 اتفاق افتاد در سال 2008 هم تکرار شد، يعنى پس از گذشت 14 سال وقتى در جمهورى خودمختار آبخازيا اقدامات نظامى آغاز شد، شرايط بسيار نگران کننده و حادى را پيدا کرد. پس از گذشت 14 سال ما در استان خودمختار اوستياى جنوبى شاهد تکرار اين الگو بوديم. بنابراين امکان اينکه درگيرى‌هاى نظامى ديگرى هم شکل بگيرد منتفى نيست، اما براى دولت گرجستان اين تجربه شده است که براى پاسخ دادن به اعمال نفوذهاى روسيه از اقدامات نظامى آنهم يکجانبه و بدون هماهنگى استفاده نکند.
نکته ديگر آنکه در وضعيت فعلى دولت روسيه استقلال اوستياى جنوبى و آبخازيا را به رسميت شناخته و براى اين منطقه سفير ارسال کرده است و به عنوان يک منطقه جدا از گرجستان حاکميت مستقل آنها را به رسميت شناخته‌است. طبيعى است که دولت گرجستان تلاش خواهد کرد که در برابر اين اعمال فشار مسکو کسب حمايت جدى‌تر ناتو و امريکا را به دست آورد و پس از آن هر نوع اقدامى که در اين هماهنگى قابل پيگرى است دنبال کند. بنابراين تصور مى‌کنم به اين اعتبار، ادامه تکرار الگوى سال گذشته دور از ذهن باشد.
نظر شما :