روابط روسیه و امریکا بهبود پیدا می‌کند

جلسه اوراسیا تقریبا هر ماه با حضور اساتید و صاحب­نظران این حوزه در دانشگاه تهران برگزار می­شود. هرچند که این روزها ورود به دانشگاه تهران کار ساده­ای نیست و حتما باید با هماهنگی و اثبات هویت به دانشگاه قدم گذاشت، اما تسلط دکتر سجادپور بر مسائل سیاست خارجی سبب می شود هر علاقه مندی این سختی را تحمل کند و پای صحبت هایش بنشیند.

مهمان این ماه جلسه دکتر کاظم سجادپور بود که حول موضوع چشم­انداز روابط امریکا و روسیه در دوران باراک اوباما صحبت کرد. دکتر سجادپور روحیه طنزی دارد که دیپلماسی را به خوبی به آن گره می­زند.

روسیه و امریکا در دوران جدید
برای روشن شدن بحث یک چارچوب مفهومی وجود دارد که در این راستا سه پرسش را مطرح می­کنم و به آنها پاسخ خواهم داد.

1-           چرا مطالعه رابطه روسیه و امریکا در مقطع فعلی بسیار مهم است؟
2-           در این مدت کمتر از سه ماه که حسین آقا! (باراک حسین اوباما) وارد صحنه سیاسی شده­است، چه تحولاتی در روابط روسیه و امریکا رخ داده­است؟
3-           پیامدهای این رابطه و تحولاتی که در این رابطه رخ داده­است چه تاثیری بر  مناسبات جهانی و منطقه­ای بخصوص در منطقه اوراسیا دارد؟

رابطه روسیه و امریکا بسیار مهم است چرا که ما در این دوره انتقالی در روابط بین­المللی هستیم. نظام دوقطبی تمام شده­است ولی شکل نظام بین­المللی مشخص نیست. این یک دوره انتقالی است.
روسیه نیز در یک دوره انتقالی به سر می­برد. دوره­ای که خوشبینی به غرب تمام شده­است. ما انتقال را هم در امریکا می­بینیم. من نام آن را دایره انتقال­ها گذاشته­ام. دایره انتقال­ها روابط روسیه و امریکا را بسیار مهم می­کند.

به­هیچ­وجه و در هیچ زمان رابطه روسیه و امریکا، یک رابطه دوجانبه نبود. همیشه این رابطه موج­ها و پیامدها و سایه­های منطقه­ای و بین­المللی داشته. سرنوشت خود کشور ما در جنگ سرد، در جنگ جهانی دوم، در مراحل بعد از جنگ سرد و حتی برنامه اتمی ایران، قطعنامه­هایی که علیه ما در شورای امنیت صادر شده­است، محصول رابطه امریکا با روسیه و امریکا و شوروی است.

این دوران جدید روابط روسیه و امریکا را من به سه مرحله تقسیم کرده­ام. 1-قبل از پیروزی. 2- دوران رسیدن به قدرت تا تحولی که در لندن و 3- مرحله بعد از آن تا به امروز.

اوباما می­گوید که منافع امریکا توسط تروریسم و کشورهای ناکام تهدید می­شود و می­گوید که حل اینها بدون همکاری روسیه امکان پذیر نیست.

مراحل بعد از پیروزی، ادامه همین روند بود. چیزی که در این دوره اتفاق افتاده است، 60 روز مذاکرات بدون سروصدا، بدون تبلیغات زیاد و کارشناسانه بین مسکو و واشنگتن است که این مذاکرات به قضیه اجلاس جی-20 و دیدار مدودف و اوباما در لندن منجر شد.

نتیجه دوره دوم این پیغام را دارد که روس­ها و امریکایی­ها می­خواهند رابطه دیگری داشته باشند.

نگاه امریکا و روسیه به مسائل بین­المللی و صرفا از زاویه مناطق نفوذ نخواهد بود. بلکه از یک زاویه امنیت بین­المللی نیز هست.

دوره بعد از لندن از نظر محتوایی با تکیه بر مسئله امنیت بین­المللی بین روسیه وامریکا دوره متفاوتی است. لذا می­بینیم که وقتی بحث 5+1 در لندن مطرح می­شود این عناصر در آن وجود دارد و هر دو به حق ایران برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته­ای تاکید می­کنند.

سوال دوم شامل همکاری بیشتر، مشخص شدن مرزهای تنش و غیر تنش و مدیریت تنش است و آغاز یک دوره تعامل بخصوص در مسائل امنیت بین المللی است.

در پاسخ به سومین سوال باید گفت که اثرات این تعاملات و این دور جدید بر سطوح مختلف تعاملات استراتژیک و بین­المللی چیست.

دومین حوزه­ای که با نزدیکی روابط روسیه و امریکا جلو خواهد رفت مسائل خلع­سلاح است.

ایران
همکاری 5+1 در واقع یعنی همکاری روسیه و امریکا. شاید از این جهت روس­ها توانسته باشند، مواضع قبلی امریکایی­ها را دگرگون کنند تا امریکا مستقیما در این مذاکرات شرکت کند. اما اینکه مسیر به کجا می­رود معلوم نیست، چراکه اینها تحولات کمی نیست.

برای مطالعه متن  کامل بحث چشم انداز روابط روسیه و امریکا در دوران باراک اوباما اینجا را کلیلک کنید.