چرا اسرائیل به سوریه حمله کرد؟

دیپلماسی ایرانی: چرا اسرائیل به سوریه حمله کرد؟ نیویورک تایمز در این باره می نویسد: «اسرائیل روز ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۵ حملاتی را به نزدیکی وزارت دفاع سوریه در دمشق و نیروهای دولتی در منطقه سویدا انجام داد. این حملات در پاسخ به درگیری‌های فرقه‌ای در سویدا بین گروه‌های دروزی و گروه‌های بادیه‌نشین طرفدار دولت انجام شد. اسرائیل اعلام کرد که این حملات برای «تضمین امنیت مرزهای شمالی» و جلوگیری از تهدیدات احتمالی علیه خود انجام شده است.»

رویترز نیز در این باره نوشت: «حملات اسرائیل به دمشق و سویدا به‌عنوان هشداری به دولت جدید سوریه تحت رهبری احمد الشرع تلقی می‌شود. این حملات به‌طور خاص ورودی ستاد کل وزارت دفاع سوریه و تأسیسات نظامی در سویدا را هدف قرار داد و به گفته منابع سوری، یک نفر کشته و ۱۸ نفر زخمی شدند. اسرائیل مدعی است که این حملات برای جلوگیری از استقرار نیروهای متخاصم (مانند گروه‌های مورد حمایت ایران یا جهادی‌ها) در نزدیکی مرزهایش انجام شده است.»

تایمز آو اسرائیل که مواضعی نزدیک به تل آویو دارد در این زمینه نوشت: «اسرائیل اعلام کرد که این حملات در واکنش به ناآرامی‌های سویدا و برای حمایت از اقلیت دروزی در برابر نیروهای دولتی انجام شده است. رئیس‌جمهور اسرائیل، اسحاق هرتزوگ، تأکید کرد که اسرائیل در برابر «تهدیدات جهادی» در مرزهایش ساکت نخواهد ماند و از دروزی‌های سوریه به‌عنوان «متحدان و خویشاوندان دروزی‌های اسرائیل» حمایت می‌کند.»

امنیت مرزی

اسرائیل پس از سقوط رژیم بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴ و ایجاد خلأ قدرت، نگران استقرار گروه‌های متخاصم (مانند نیروهای مورد حمایت ایران یا گروه‌های جهادی مانند حیات تحریر الشام) در نزدیکی مرزهای خود در بلندی‌های جولان است. حملات اخیر به‌عنوان اقدامی پیش‌دستانه برای جلوگیری از این تهدیدات انجام شد.

حمایت از دروزی‌ها

اسرائیل با اشاره به درگیری‌های سویدا، مدعی حمایت از اقلیت دروزی است، هرچند رهبران دروزی سوریه این حمایت را محکوم کرده‌اند و آن را تلاشی برای ایجاد تفرقه فرقه‌ای می‌دانند.

حملات به تأسیسات نظامی، به‌ویژه در نزدیکی دمشق، هشداری به دولت جدید احمد الشرع و حامی اصلی آن، ترکیه، است تا از تقویت نظامی در جنوب سوریه خودداری کنند.

هدف نهایی تل‌آویو چیست؟

اندیشکده انستیتو مطالعات امنیت ملی (INSS) در این زمینه می‌نویسد: اسرائیل به دنبال تضعیف دولت جدید سوریه و جلوگیری از ایجاد یک دولت متمرکز و قوی در دمشق است. تل‌آویو معتقد است که یک سوریه ضعیف و تقسیم‌شده، امنیت اسرائیل را بهتر تضمین می‌کند. این هدف با حملات گسترده به زیرساخت‌های نظامی سوریه و جلوگیری از بازسازی ارتش این کشور دنبال می‌شود.

نیو عرب نیز می‌نویسد: اسرائیل می‌خواهد با تضعیف دولت جدید و ایجاد تفرقه فرقه‌ای (مانند حمایت ظاهری از دروزی‌ها یا کردها)، از شکل‌گیری یک دولت متحد تحت حمایت ترکیه جلوگیری کند. تل‌آویو همچنین به دنبال حفظ آزادی عمل خود در حریم هوایی سوریه برای انجام حملات علیه اهداف ایرانی یا گروه‌های نیابتی است.

رویترز نیز در این باره گزارش می‌دهد: اسرائیل با اشغال مناطق جنوب سوریه (فراتر از منطقه حائل بلندی‌های جولان) و انجام صدها حمله هوایی پس از سقوط اسد، به دنبال ایجاد یک منطقه حائل دائمی و تضعیف توان نظامی دولت جدید است. تل‌آویو همچنین نگران نفوذ ترکیه در سوریه و تبدیل شدن این کشور به «پروتکتورات ترکیه» است.

اهداف استراتژیک تل‌آویو

تضمین امنیت مرزها با جلوگیری از استقرار نیروهای متخاصم (مانند حیات تحریر الشام یا گروه‌های مورد حمایت ایران) در نزدیکی بلندی‌های جولان از اهداف اصلی اسرائیل محسوب می‌شود. این رویکرد با ترومای حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تشدید شده است.

همچنین تضعیف دولت جدید با از بین بردن زیرساخت‌های نظامی و جلوگیری از بازسازی ارتش سوریه برای حفظ یک دولت ضعیف و غیرمتمرکز از اهداف دیگر اسرائیل است. تل‌آویو به تضعیف دولت جدید و جلوگیری از بازسازی ارتش سوریه إصرار دارد، حتی اگر این امر به بی‌ثباتی منطقه منجر شود.

اسرائیل همچنین به دنبال مقابله با نفوذ ترکیه و محدود کردن نفوذ این کشور در سوریه، به‌ویژه از طریق جلوگیری از ایجاد پایگاه‌های نظامی ترکیه در نزدیکی مرزهای اسرائیل است.

همچنین اسرائیل به دنبال حفظ برتری نظامی و حفظ آزادی عمل در حریم هوایی و زمینی سوریه برای انجام عملیات علیه تهدیدات احتمالی، به‌ویژه علیه ایران و گروه‌های متحد آن است. 

اسرائیل به دنبال یک سوریه ضعیف و تقسیم‌شده است. این رژیم سیاستی تهاجمی و نظامی‌محور دارد و با حملات هوایی و اشغال زمینی به دنبال تضعیف دولت جدید سوریه است. اسرائیل همچنین از اقلیت‌ها (مانند دروزی‌ها) به‌عنوان ابزاری برای ایجاد تفرقه استفاده می‌کند.

موضع اروپا

کشورهای اروپایی، به‌ویژه اتحادیه اروپا، بر حمایت از ثبات و بازسازی سوریه تأکید دارد. وزرای أمور خارجه اتحادیه اروپا (مانند کایا کالاس، یوهان وادفول و جورج گراپتریتیس) از دولت جدید سوریه خواسته‌اند که حقوق اقلیت‌ها (مانند دروزی‌ها، علوی‌ها و کردها) را رعایت کند و تحقیقاتی مستقل درباره درگیری‌های فرقه‌ای انجام دهد. اروپا شرط لغو تحریم‌های سوریه را حفاظت از اقلیت‌ها و ایجاد حکومتی فراگیر قرار داده است.

در همین حال به گزارش رویترز، اروپا از بی‌ثباتی ناشی از حملات اسرائیل نگران است، زیرا این حملات توانایی دولت جدید برای مقابله با تهدیداتی مانند داعش را تضعیف می‌کند. اروپا احترام به حاکمیت سوریه و کاهش تنش‌ها از طریق گفت‌وگو را خواستار است و بر دیپلماسی، بازسازی و ثبات تأکید دارد. اروپا یک دولت متمرکز و فراگیر برای جلوگیری از بی‌ثباتی منطقه‌ای را خواستار است و بر حمایت واقعی از حقوق اقلیت‌ها و ادغام آن‌ها در دولت جدید تأکید دارد.

از سوی دیگر در حالی اسرائیل نفوذ ترکیه را تهدید می‌داند و با حملات خود به‌طور غیرمستقیم به ترکیه هشدار می‌دهد، اما اروپا با ترکیه برای حمایت از ثبات سوریه همکاری می‌کند.