پنل تخصصی « اقتصاد مبتنی بر هوش مصنوعی: شکل دادن به یک آینده دیجیتالی»
نگاهی به پارامترهای لازم برای رو به رو شدن با جهان مبتنی بر هوش مصنوعی
دیپلماسی ایرانی: یکی از پنل‌های تخصصیِ مجمع گفت‌وگوهای تهران، 2025، به موضوع مهم هوش مصنوعی و اقتصاد مبتنی بر این تکنولوژی اختصاص داشت که با حضور استادان علوم اقتصاد و فعالان حوزه استارتاپ برگزار شد. در این پنل، درباره نقش دولت‌ها در تسهیل و دسترسی به هوش مصنوعی و موانعی که ممکن است استفاده از تکنولوژی را مشکل مواجه کند، بحث شد.
شهاب جوانمردی: اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی شیوه‌های حکمرانی، تصمیم‌گیری و تعاملات اجتماعی را نیز دگرگون کرده است
شهاب جوانمردی، مدیرعامل شرکت فناپ، در این نشست درباره نقش دولت‌ها گفت: در جهان امروز، اقتصادهای نوظهور و تحول‌آفرین بیش از پیش وابسته به فناوری‌های پیشرفته و نوآوری‌های دیجیتال هستند. در این مسیر، دولت‌ها نقشی کلیدی در ایجاد زیرساخت‌های مناسب، رفع موانع و تشویق بخش خصوصی به حرکت در جهت اهداف ملی ایفا می‌کنند. وی افزود: با توجه به تغییرات گسترده در عرصه‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی، ضرورت یک پارادایم‌شیفت در سیاست‌گذاری‌های کلان به‌وضوح احساس می‌شود. در این راستا، شناخت اهمیت اقتصاد دیجیتال و جایگاه هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل تحول، امری اجتناب‌ناپذیر است. این فناوری نوظهور نه‌تنها به تغییر الگوهای کسب‌وکار منجر شده، بلکه شیوه‌های حکمرانی، تصمیم‌گیری و تعاملات اجتماعی را نیز دگرگون کرده است.
مدیرعامل شرکت فناپ ادامه داد: به همین دلیل، لازم است دولت‌ها با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه، ضمن برداشتن موانع از مسیر فعالان اقتصادی، بستر رشد و توسعه نوآوری را فراهم آورند. از سطوح حکمرانی تا ساختارهای اقتصادی و اجتماعی، مشارکت و هماهنگی همگانی در این فرآیند الزامی است. دولت باید با درک صحیح این نقش، زمینه‌ساز تغییرات بنیادین باشد و با حمایت از بخش خصوصی، حرکت به سمت آینده‌ای هوشمند و مبتنی بر فناوری را تسریع کند. امید است که با این دیدگاه، مسیر پیشرفت و تحول اقتصادی، به‌ویژه در حوزه دیجیتال، با سرعت و اثربخشی بیشتری دنبال شود و شاهد شکوفایی فرصت‌های جدید در تمامی بخش‌های جامعه باشیم.»
نیما قاضی: ایران همچنان با چالش‌های جدی در جذب سرمایه خارجی و داخلی مواجه است
نیما قاضی، بنیان‌گذار استارتاپ‌های علی بابا و جاباما در حوزه گردشگری و هتلداری هم به عنوان دیگر میمهان نشست گفت: نوآوری‌های ایران در صنعت گردشگری و تجارت الکترونیک؛ فرصتی برای ورود به بازارهای جهانی هستند. با توجه به شرایط تحریمی، ایران توانسته است با اتکا به توانمندی‌های داخلی، فناوری‌های پیشرفته‌ای را در حوزه گردشگری و تجارت الکترونیک توسعه دهد. از جمله این دستاوردها، قیمت‌گذاری پویا (Dynamic Pricing) مبتنی بر هوش مصنوعی است که به بهینه‌سازی قیمت‌ها و جذب مشتریان بیشتر کمک می‌کند. همچنین، کنسالیدیتوری و مدیریت قیمت‌ها و رزرو پروازهای خارجی از دیگر نوآوری‌های این حوزه محسوب می‌شود. ایران با استفاده از فناوری‌های جدید، توانسته میزبانی ایرانی را به یک محصول قابل ارائه در سطح بین‌المللی تبدیل کند.»
وی تصریح کرد: در حوزه تجارت الکترونیک نیز، تجربه ایران در مواجهه با تحریم‌ها زمینه‌ساز توسعه فناوری‌هایی مانند مدیریت موجودی (Inventory Management) و تحویل مبتنی بر تقاضا (On-Demand Delivery) شده است. این فناوری‌ها، که قابلیت رقابت در سطح جهانی را دارند، نشان‌دهنده رشد قابل‌توجه صنعت تجارت الکترونیک کشور هستند. در صورتی که سیاست‌های دیپلماسی کشور امکان توسعه همکاری‌های بین‌المللی را فراهم کند، این توانمندی‌ها می‌توانند بستری مناسب برای حضور در بازارهای جهانی ایجاد نمایند.
بنیان‌گذار استارتاپ‌های علی بابا و جاباما در مورد وضعیت ایران و چین گفت: در مقایسه با چین، که با وجود اقتصاد بسته، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای را در حوزه فناوری دنبال کرده، ایران همچنان با چالش‌های جدی در جذب سرمایه خارجی و داخلی مواجه است. چین در بازه زمانی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵، حدود ۷۰ میلیارد دلار در حوزه فناوری سرمایه‌گذاری کرده است، در حالی که ایران نه‌تنها از سرمایه‌گذاری خارجی بی‌بهره مانده، بلکه در سطح داخلی نیز حمایت‌های دولتی برای توسعه نوآوری‌ها محدود بوده است.»
قاضی افزود: «با توجه به ظرفیت‌های بالقوه‌ای که ایران در حوزه فناوری دارد، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مناسب می‌تواند زمینه‌ساز رشد پایدار، جذب سرمایه و گسترش نوآوری‌ها در کشور باشد. این امر، نه‌تنها موجب توسعه اقتصادی خواهد شد، بلکه امکان حضور مؤثر در بازارهای بین‌المللی را نیز فراهم می‌کند.»
فرهاد نیلی: شرکت‌های دیجیتال ایران، با بهره‌گیری از نیروهای جوان، دانش‌آموخته و متخصص، توانسته‌اند شکاف تکنولوژیکی با جهان را به حداقل برسانند
فرهاد نیلی، اقتصاددان، مدرس دانشگاه، گفت که اقتصاد دیجیتال، پلی برای ارتباط ایران با جهان و خلق فرصت‌های نوین است. وی افزود: «در عصر تحول دیجیتال، اقتصاد مبتنی بر فناوری نقش بسزایی در توسعه ملی و بین‌المللی ایفا می‌کند. شرکت‌های دیجیتال ایران، با بهره‌گیری از نیروهای جوان، دانش‌آموخته و متخصص، توانسته‌اند شکاف تکنولوژیکی با جهان را به حداقل برسانند و به‌عنوان یکی از مؤثرترین پل‌های ارتباطی میان ایران و اقتصاد جهانی عمل کنند.» مدرس دانشگاه تاکید داشت که با نگاهی فرصت‌محور به آینده ایران، می‌توان دریافت که ظرفیت‌های اقتصادی کشور صرفاً محدود به منابع طبیعی مانند معادن و ذخایر نفتی نیست، بلکه اقلیم و استعدادهای انسانی نیز از جمله مزایای رقابتی محسوب می‌شوند. در همین راستا، دولت، نهادهای حاکمیتی و تنظیم‌گران می‌توانند با تسهیل ارتباطات بین‌المللی، زمینه همکاری شرکت‌های ایرانی را با شرکای تجاری در کشورهای امارات، عربستان، قطر، عمان، آفریقا و آمریکای لاتین فراهم سازند. »
نیلی گفت: «ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای جذب سرمایه خارجی، تبادل نیروی انسانی، توسعه برنامه‌های کارآموزی و شکل‌دهی به مشارکت‌های راهبردی، نه‌تنها موجب رشد و شکوفایی شرکت‌های ایرانی خواهد شد، بلکه موقعیت ایران را در عرصه نوآوری و اقتصاد دیجیتال در سطح منطقه و جهان ارتقا خواهد داد. در چنین شرایطی، می‌توان به شکل‌گیری یک بازی برد-برد امیدوار بود که نه‌تنها منافع ملی را تأمین می‌کند، بلکه مسیر توسعه پایدار و پیشرفت را برای ایران رقم خواهد زد.» مدرس دانشگاه همچنین بر اهمیت دخالت نکردن دولت در برخی موضوعات و همچنین اعمال عاملیت دولت در موضوعات مربوط به آن تأکید کرد و گفت که این دو حیطه باید از هم تفکیک و به درستی درک شوند.
فرزین فردیس: باید بهره‌وری افزایش پیدا کند تا انرژی زیادی برای تکنولوژی صرف نشود
فرزین فردیس، مدیر عامل شرکت سرآوا، گفت: «ما نیروهای با استعداد و تحصیل‌کرده‌ای داریم که توانمندی آن‌ها با همتایان کشورهای توسعه یافته قابل مقایسه است.» وی افزود: «تکنولوژی در ایران بدون هیچ وابستگی‌ای به خارج می‌تواند توسعه پیدا کند.» وی همچنین بر اهمیت استفاده از توانمندی جمعیت ایرانیان ساکن خارج از مرزها که در بهترین شرکت‌های تکنولوژی در اروپا و آمریکای شمالی کار می‌کنند، تأکید کرد.
فرزین بر لزوم همکاری با جوامع دیگر در پیشرفت تکنولوژی تأکید کرد و عنوان داشت: «ما هم به پول و به هم به تکنولوژی برای پیشرفت نیاز داریم. سال‌هاست که نتوانسته‌ایم مشکلات را حل کنیم. مثلاً موضوع گرد و غبار که خطری برای سلامتی افراد است هم نیاز به پول و تکنولوژی و هم نیاز به هماهنگی بخش خصوصی و عمومی دارد.» وی همچنین تأکید کرد که باید بهره‌وری افزایش پیدا کند تا انرژی زیادی برای تکنولوژی صرف نشود. به گفته مدیر عامل شرکت سرآوا، «ما نیاز به طرح‌های خلاقانه داریم تا در مصرف انرژی بیشتر نیز صرفه‌جویی کنیم. اگر نتوانیم راه‌حل‌های خلاقانه پیدا کنیم که با سرعت و رشد کشور همگام باشند، نیا به منابع تازه افزایش می‌یابد. پس همه چیز بستگی به سرعت نوآوری و همکاری بین کشورها و موسسات دارد که بتوانند این مشکل را حل کنند.»
شرکت‌کنندگان بر اهمیت نقش داده‌ها، تغییر بازیگران سنتی، تغییر معنای ارزش و مالکیت و اهمیت تنظیم مقررات جدید برای رو به رو شدن با جهان مبتنی بر هوش مصنوعی تأکید کردند. آن‌ها موافق بودند که ایران کشوری با استعداد با نیروهای ماهر است و در این میان دیپلماسی نقش مهمی در بسترسازی برای فعالیت این نیروهای مهارت دارد.
نظر شما :