ناکامی هوش مصنوعی در پیش بینی دقیق نتایج انتخابات آمریکا

دیپلماسی ایرانی: روز چهارشنبه 16 آبان (6 نوامبر) در حالی که بسیاری از نظرسنجی های معتبر آمریکایی رقابت دونالد ترامپ و کاملا هریس را تنگاتنگ و نزدیک پیش بینی کرده بودند و یا هریس را با اختلافی اندک پیروز انتخابات می دانستند، ترامپ توانست به راحتی و با اختلافی فاحش و چشمگیر، نامزد دموکرات‌ها را شکست داده و مجددا به کاخ سفید راه پیدا کند. اینکه چرا در عصر هوش مصنوعی، نظرسنجی‌ها اینگونه همه را گمراه ساختند یک مسأله بسیار جدی است که پرداختن به آن می تواند تأثیرات بسیاری بر آینده این فناوری‌ داشته باشد و چه بسا به کاهش سرمایه گذاریها در این زمینه و زمستانی دیگر برای هوش مصنوعی منتهی شود. 

با جدی شدن رقابتهای ریاست جمهوری در آمریکا، نسل جدیدی از کارشناسان و تحلیلگران برای به روز کردن پیش‌بینی‌های خود، به علم نوظهور «پیش‌بینی انتخابات با کمک هوش مصنوعی» روی آوردند که از «علم داده» و «یادگیری ماشین» نشأت گرفته است. این تحلیگران فناوری معتقد بودند در سال 2024، هوش مصنوعی بدون شک نقش مهمی در شکل دادن به نحوه انجام و تفسیر نظرسنجی ها در انتخابات آمریکا و پس از آن ایفا خواهد کرد و توانایی هوش مصنوعی در پردازش تعداد زیادی از داده‌ها، تصحیح جهت گیری و ارائه بینش به موقع برای تصمیم، پتانسیل هیجان انگیزی برای کمپین‌ها و رای دهندگان ایجاد می کند. آنها معتقد بودند نظرسنجی های تلفنی و خانه به خانه، که زمانی راهکار اصلی در فصل انتخابات آمریکا بود، با کاهش قابل توجه مشارکت مردمی مواجه شده و بر عکس هوش مصنوعی به ابزاری اصلی تبدیل شده است که نحوه جمع‌آوری و تفسیر حجم عظیمی از داده‌ها را تغییر می‌دهد و بینش‌های ظریف‌تری را در مورد طرز فکر رای‌دهندگان ارائه می‌کند.

بر پایه چنین دیدگاه‌هایی، اینگونه به نظر می رسید که توانایی هوش مصنوعی در بررسی سریع و موثر حجم عظیمی از داده ها، بزرگترین نقطه قوت آن در زمینه نظرسنجی انتخاباتی است. در حالی که روش‌های سنتی نظرسنجی به شدت به حجم نمونه کوچک و سوالات مستقیم برای پیش‌بینی نتایج متکی هستند، سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند چیزهایی بسیار بیشتر از پاسخ‌های نظرسنجی را تحلیل کنند؛ چرا که هوش مصنوعی تنها وظیفه جمع آوری داده ها را بر عهده نمی گیرد؛ بلکه علاوه بر پرسش‌های معمول نظرسنجی‌ها، امکان پیگیری پاسخ‌ها و تحلیل روندها در زمان واقعی را نیز افزایش می‌دهد. در نتیجه شرکتهای مختلف با ابزارهای متنوع مبتنی بر هوش مصنوعی وارد گود پیش بینی نتایج انتخابات شدند؛ ربات چت Engage، مؤسسات نظرسنجی را قادر می‌ساخت تا نه تنها رویکرد رأی دهندگان را به سرعت و به صورت کارآمد جمع‌آوری کنند، بلکه حتی افراد و گروههای مردد را نیز شناسایی و معرفی می کرد تا کاندیداها بتوانند بیشتر برای جلب رأی آنها کار کنند. 

یکی دیگر از روش های پیشگامانه هوش مصنوعی در نظرسنجی‌های انتخاباتی آمریکا این بود که به نظرسنجی‌کنندگان اجازه می داد تا لحن و معنای پشت داده‌های در دسترس عموم، مانند پست‌های رسانه‌های اجتماعی، مقالات خبری یا حتی سوابق رأی‌گیری را تجزیه و تحلیل کنند.
سیستم‌های پیچیده‌تری از هوش مصنوعی نیز در این انتخابات به بررسی نظر مردم آمریکا پرداختند. به عنوان مثال سیستمی توسط 24cast ایجاد شد که بیش از صد متغیر اثرگذار بر نتایج انتخابات را مدل‌سازی کرد؛ از نتایج انتخابات قبلی گرفته تا بودجه مبارزات انتخاباتی و دسترسی به رأی‌دهی در هر ایالت. این مدل چندین بار به شیوه های مختلف اجرا گردید و هریس را در 70 درصد مواقع برنده نشان می داد.
استارت آپ Aaru نیز تکنیک خاصی برای نظر سنجی انتخابات آمریکا به کار برد که مفهوم کاملاً جدیدی به شبیه سازی انتخابات داد. آرو با استفاده از داده‌های سرشماری از مناطق رأی‌دهندگان، هزاران عامل هوش مصنوعی را که برای تقلید از ویژگی‌های شخصیتی رأی‌دهندگان برنامه‌ریزی شده‌ بودند، به کار گرفت. سپس اخبار و تحولات جدید را به آن‌ها رساند تا مشاهده کند که چگونه متأثر از تحولات جدید ترجیحات رای‌ افراد تغییر می‌کند. با اجرای مکرر این شبیه سازی آرو، یک نمونه نظرسنجی مصنوعی بسیار بزرگتر و بنابراین از نظر تئوری بسیار دقیق تر از هر نظرسنجی در دنیای واقعی تولید شد.

بر اساس این روش پیشرفته، آرو پیش بینی کرد، دونالد ترامپ آریزونا، جورجیا و کارولینای شمالی را تصاحب می‌کند، اما موفق به پیروزی در نوادا یا هیچ یک از ایالت‌های نوسانی شمالی نمی‌شود و همین امر به پیروزی هریس منجر می‌شود. این مدل به هریس 50.9 درصد احتمال پیروزی در ویسکانسین را داده بود(ایالتی که ده رای کالج الکترال آن برای برنده شدن در سناریوی فوق بسیار مهم بود).

با این حال شاهد بودیم که دونالد ترامپ با پیروزی در ایالت‌‌‌‌‏های ویسکانسین (۱۰ رای الکترال) و نوادا (۶ رای الکترال) و همچنین آلاسکا (سه رای الکترال) از مرز ۲۷۰ رای الکترال عبور کرد و با باطل کردن پیشبینی همه انواع هوشهای مصنوعی، چهل و هفتمین رئیس جمهور آمریکا شد؛ نتیجه ای که نه تنها برای ما به عنوان هوشهای طبیعیِ انسانی عجیب بود، بلکه حداقل حالا دیگر می دانیم که هوش مصنوعی را نیز شگفت زده گرده است. اما دلیل این اتفاق چه بود؟ هوش مصنوعی که این روزها اینقدر از قابلیتها و کارامدی آن صحبت می شود و البته یکی از مهمترین کارکردهای آن قرار است پیش بینی حوادث بر اساس تحلیل کلان داده‌ها باشد، چرا از پیش بینی دقیق یکی از تحولات مهم جهان سیاست امروز عاجز ماند؟

پاسخ به این سؤال راحت نیست؛ حتی کامرون فینک، یکی از بنیانگذاران استارتاپ آرو نیز روز چهارشنبه پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، در مصاحبه ای گفت ما پیش بینی کرده بودیم هریس با نسبت 48-52 ترامپ را پشت سر خواهد گذاشت و حالا 53-47 تفاوت قابل توجهی با پیش بینی ما ندارد! فینک به این نکته اشاره نکرد که همین تفاوتهای جزئی در اعداد، چگونه قرار است سرنوشت آمریکا، مهاجران، دانشجویان مسلمان، قراردادها و توافقنامه های بین المللی و همچنین منازعات خاورمیانه را در چهار سال آینده تحت تأثیر قرار دهد، اما خوشبینانه گفت «از نظر آماری، ما در حاشیه خطا هستیم، بنابراین خوب عمل کردیم و همیشه جا برای پیشرفت وجود دارد!» 
از پاسخ غیر مسئولانه بنیانگذار آرو که بگذریم باید گفت یک پاسخ دیگر می تواند این باشد که مردم آمریکا یعنی هوشهای واقعی، با رعایت اصل پنهان کاری در نظر سنجیها نظرات اصلی خود را بیان نکرده اند و چه بسا توئیتها، کامنتها و پستهای آنها در شبکه های اجتماعی نیز صادقانه نبوده است. بر این اساس بسیاری از مردم آمریکا به دلیل عملکرد ضعیف بایدن در حوزه‌های سیاست خارجی و اقتصاد، از دموکراتها نا امید شده بودند، بنابراین به هریس نیز اعتماد نداشتند و از اینکه وی ابتکار عمل جدیدی که دولتش را از دولت بایدن متمایز کند، از خود نشان نداده ناراحت بودند، بنابراین تصمیم گرفتند به ترامپ رای بدهند. با این حال از آنجا که در فضای سیاسی و روشنفکری آمریکا، رای دادن به ترامپ به نوعی به عنوان ضدیت با اصول دموکراسی و لیبرالیسم و ضدیت با حقوق زنان تلقی می شود، بسیاری از این افراد مایل نبودند اعلام کنند که به او رأی می دهند، اما در واقع این کار را انجام دادند و هوش مصنوعی را نیز فریفتند. 

اگر این سناریو را بپذیریم، باید گفت داده‌های غیر دقیق و غیر واقعی عامل اصلی فریب هوش مصنوعی بوده است و این می تواند درسی مهم در آغاز مسیر بهره گیری از هوش مصنوعی در حوزه های مختلف باشد. در واقع،  عملکرد هوش مصنوعی در پیش بینی نتایج انتخابات آمریکا محققان و علاقه مندان به این فناوری را بر این نکته واقف ساخت که حداقل در مقطع فعلی هوش طبیعی انسانها این قدرت را دارد که هوش مصنوعی را فریب دهد و با استفاده از غرایز انسانی همچون منفعت سنجی، لزوم حفظ آبرو و پرستیژ و استفاده از خصوصیاتی همچون محافظه کاری و عدم صداقت، دقت داده های ورودی به هوش مصنوعی را دچار اختلال کرده و در نتیجه تحلیلهای آن را خدشه دار کند. نکته دیگر این است که هوش مصنوعی هنوز در حال توسعه است، الگوریتم‌های آن برای تحلیل دقیق رفتار، نیات و احساسات انسانی هنوز از پیشرفت کافی برخوردار نیستند و بنابراین نتایج آن هنوز بی عیب و نقص نیست. از این رو در بهره گیری از نظرات آن باید بسیار محتاط بود.

در نهایت باید گفت شکست هوش مصنوعی در پیش بینی دقیق و درست نتایج انتخابات آمریکا تا حد زیادی یأس آور است و اعتمادها به این فناوری را کاهش می دهد، اما از این نکته مهم نیز نباید غفلت کرد که در انتخابات اخیر آمریکا، نظرسنجی‌های سنتی شناخته شده ای مانند بولتن نقره‌ای (Silver Bulletin) و اسپلیت تیکت (Split Ticket)، نیز هریس را دارای شانس بیشتر برای برنده شدن در کالج انتخاباتی می‌دانستند، در حالی که شیوه کار آنها نسبت به هوش مصنوعی بسیار پر هزینه تر و زمانبرتر بود. بنابراین وقتی با هر شیوه ای، احتمال شکست در پیش بینی وجود دارد، استفاده از هوش مصنوعی که به طور قابل توجهی سریع‌تر و ارزان‌تر از نظرسنجی سنتی است، منطقی تر به نظر می رسد.

منابع: 

James Morales, (Nov 05, 2024), AI is Being Used To Predict Election Outcome With Mixed Results: https://www.ccn.com/news/technology/ai-to-predict-us-election-outcome/
Sebastian Griffin,(OCT 31, 2024), AI and election polling: The future of accurate voter predictions?, https://utahnewsdispatch.com/2024/10/31