پندارها، پایه ها و پویایی ها در انتخابات آمریکا

دیپلماسی ایرانی: حدود سه ماه به برگزاری انتخابات آمریکا باقی مانده؛ فضای داخلی آمریکا عمیقا انتخاباتی شده و جهان نظاره گر این انتخابات است. در سال 2024 بیش از نیمی از مردم جهان پای صندوق انتخابات رفته یا می روند و بیش از 60 انتخابات سرنوشت ساز در دنیا برگزار شده و می شود؛ اما هیچ کدام مانند انتخابات آمریکا به خاطر وزن بین المللی این کشور و درگیری درباره سمت و سوی آن پس از روشن شدن نتایج، جلب نظر نکرده است.درباره انتخابات آمریکا موضوعات و پرونده های متعدد و رنگارنگی وجود دارد که آخرین آنها برگزاری پرزرق و برق کنوانسیون حزب دموکرات در شهر شیکاگو بود.

کنوانسیونی بسیار پرسر و صدا و پرهیجان و پرسخنران که از آن می توان با عنوان نقطه اوج مرحله اول انتخابات یاد کرد. مرحله دوم بعد از این کنوانسیون، با حملات دو طرف به یکدیگر در شدیدترین شکل آغاز می شود. اما ماورای پرونده های مختلف، موضوعات متعدد و زوایای متفاوتی که در این انتخابات وجود دارد، پرسش جدی تر و فراگیری قابل طرح است و آن اینکه چگونه می توان انتخابات آمریکا را در سطح کلان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد؛ به عبارت دیگر تصویر بزرگ یا به اصطلاح (Big Picture) را چگونه می توان دید؟ خاصیت و سودمندی این پرسش، روشن تر شدن تحلیلی سویه های رنگارنگ انتخابات آمریکاست.

در پاسخ و در چشم اندازی کلان باید «پندار»های موجود را شکافت، «پایه»های اساسی انتخابات را شناسایی کرد و «پویایی»های حاکم بر انتخابات را مورد مداقه قرار داد. پندارهای متعددی درباره انتخابات آمریکا وجود دارد که پذیرش آنها، به داشتن تصویری درست نمی انجامد. از جمله این پندارها، بی اهمیت دانستن انتخابات و دست کم گرفتن آن است. پندارهای این چنینی، بعضا در انواع بسته بندی های تئوریک عرضه می شوند، از جمله بر نقش کمپانی ها، ماهیت نظام سرمایه داری و اثرگذاری محافل پشت پرده تاکید شده است و نوعی از پیش تعیین شدگی را برجسته می کنند.

در نقطه مقابل، شکوه دادن به دموکراسی و نگاه به انتخابات آمریکا به عنوان نقطه اوج مردم سالاری وجود دارد. این پندار نیز رویاپردازانه است و به تحلیل دقیقی از انتخابات آمریکا نمی انجامد.واقعیت این است که در پی بیش از دو قرن، انتخابات آمریکا از جا افتادگی خاصی در سامانه سیاسی این کشور برخوردار است. پژوهش های مربوط به انتخابات آمریکا گسترده و خود منظومه ای قابل مطالعه است. در این میان سه پایه را می توان در فراز و نشیب های گوناگون تاریخ انتخابات شناسایی کرد؛ «جامعه»، «نهادها» و «شخصیت ها». انتخابات بازتاب و آینه جامعه آمریکاست. جامعه آمریکا، در حال حاضر عمیقا دوقطبی است و شکاف های فراوانی در آن وجود دارد. شکاف های طبقاتی، نژادی، هویتی و اجتماعی فراوانند. انتخابات آمریکا، این شکاف ها را حل نمی کند، بلکه مدیریت می کند؛ اما مسیر عبور از شرایط موجود، مدیریت شکاف ها از طریق نهادهاست.

دو دسته نهاد جاافتاده در درک انتخابات آمریکا قابل شناسایی است: نهادهای حکومتی و نهادهای حزبی. نهادهای حکومتی، مجموعه ای از هنجارها، قوانین و رویه های انتخاباتی را تدوین و شکل داده اند که در عین اشتراک با سایر دموکراسی ها درباره ماهیت انتخابات، در شکل عمیقا آمریکایی و منحصر به فرد و تا حدود زیادی پیچیده است که الکترال کالج یکی از نمودهای آن است. نهادهای حزبی هم عمیقا جا افتاده و دوگانه جمهوری خواه و دموکرات برگرفته از دو فلسفه سیاسی، دو سنت حکومت گری و دو نگرش مخصوصا به دولت و نسبت آن با آزادی است. هرچند که احزاب مستقل و متفاوتی هم مطرح شده و می شوند، ولی هیچ کدام نتوانسته اند نهادینه شدن دوگانه حزب جمهوری خواه و حزب دموکرات را دگرگون کنند.اما پایه سوم شخصیت محوری انتخابات آمریکاست.

در منش آمریکایی ها، نامزدهای دو حزب، شخصیت هایی قلمداد می شوند که باید بتوانند جامعه آمریکا را در مدیریت چالش های داخلی و بیرونی هدایت کنند و از اینجاست که دوگانه ترامپ و هریس برجسته می شود. این دو نفر، آینه و بازتاب تمایلات، تنش ها منافع و سوگیری های مختلفند و البته همین شخصیت محوری است که انتخابات آمریکا را به بازاری تبدیل می کند که دو نفر، کالای سیاسی خود را در معرض فروش قرار می دهند و مشتری، مردم آمریکا هستند. بدون داشتن نگاه عرضه و تقاضامحور نمی توان بازار سیاست در آمریکا و ازجمله انتخابات را فهم کرد. اما بازار و داد و ستد سیاسی که عمیقا با اقتصاد هم پیوند است، مانند بازارهای اقتصادی، پرنوسان و پرنشیب و فراز است. بازار سیاست و انتخابات پویاست.

در درک پویایی های انتخابات جاری آمریکا، دو دسته پویایی سرنوشت سازند: اول پویایی های داخلی آمریکاست. در این زمینه دو موضوع اثرگذار وجود دارد، اول احساس وضعیت توسط مردم آمریکاست. دولت حاکم دموکرات سعی می کند که به مردم بگوید وضع اقتصادی آنها خوب است. اعلام این مطلب توسط فدرال رزرو که زمان کاهش نرخ بهره فرا رسیده ،بسیار مهم و پر معناست. دموکرات ها همچنین سعی می کنند که خود را مظهر امید و ترامپ را مظهر ویرانی معرفی کنند. این جمله هریس در کنوانسیون حزب دموکرات قابل عنایت است که ترامپ انسانی غیرجدی است؛ ولی در پی به دست آوردن جدی ترین شغل است.

دومین موضوع در پویایی های داخلی، چگونگی موفقیت در حملات به طرف مقابل است. این روندی پویا و نامشخص است. یک جمله، یک اشتباه، یک افشاگری، یک خبر دروغ و نظایر آنها می تواند تعادل قوا را به هم بزند. مخصوصا اگر در نظر بگیریم که در ساختار نهادینه شده سیاست در آمریکا، برخی از ایالت ها ساختار دموکرات و برخی ساختار جمهوری خواه دارند و لذا چگونگی احساس مردم در کمتر از 10ایالت که از آنها با عنوان ایالت های چرخشی نام برده می شود، تعیین کننده ترین است. این ایالت ها، به آبی یعنی دموکرات یا به قرمز یعنی جمهوری خواه رای نمی دهند، رای آنها ساختاری نیست. این ایالت ها را بنفش می نامند. حملات نامزدها به یکدیگر می تواند رنگ آنها را از بنفش به قرمز و آبی تبدیل کند.پویایی های خارجی نیز مهمند. چه کسی می داند در سه ماه آینده در دنیا چه رخ خواهد داد؛ اما روشن است که دو پرونده منطقه ای و بین المللی یعنی جنگ غزه و اوکراین روی میز است.

در جنگ غزه، روشن تر از بقیه ابعاد، تمایل نتانیاهو به منطقه ای کردن جنگ و ایجاد تقابل نظامی بین ایران و ایالات متحده است؛ چون هرگونه درگیری به ضرر دموکرات ها و به نفع جمهوری خواهان تلقی می شود. نتانیاهو، نه فقط جنایتکار و عامل کشتار فلسطینی ها است، او کنشگری در انتخابات آمریکا نیز محسوب می شود. مساله غزه موضوع و پرونده ای عمیقا چندلایه در سیاست داخلی آمریکاست و درعین حال پیچیده است. انتخابات در آمریکا در ماه نوامبر (آبان ماه) برگزار می شود. اما در ماه پیش از آن، یعنی اکتبر اصطلاحی وجود دارد به نام «تعجب اکتبر». منظور آن است که در اکتبر همیشه باید در انتظار اقدامات و عملیاتی بود که بر سرنوشت انتخابات به نفع یکی از کاندیداها اثر غیرقابل تصوری بگذارد. سرشت خاورمیانه و وضعیت رژیم صهیونیستی در ایجاد چرخش های احتمالی، یکی از این تعجب های اکتبر است.انتخابات در حال حاضر تقریبا برابر میان دو کاندیدا، البته با روند افزایش جانبداری از هریس همراه است؛ اما سه ماه وقت زیادی در سیاست است؛ هرچه هست فهم انتخابات آمریکا نیاز دوری از پنداربافی در درک پایه های جا افتاده و دقت در پویایی ها است./دنیای اقتصاد