چگونه می توان فضای امن آنلاین برای کودکان ایجاد کرد؟

دیپلماسی ایرانی: نگرانی های مشروعی درباره امنیت و سلامت کودکان در فضای آنلاین وجود دارد. این نگرانی ها، توجه سیاستگذاران را به خود معطوف داشته و پروپوزال های پرشماری در زمینه های حقوقی و نیز با هدف سامان بخشی به این مسئله، ارائه شده و مورد بحث قرار گرفته است. با این همه، همانند بسیاری از دیگر زمینه ها، جامعه مدنی – و نه دولت ها – احتمالا بهترین راه حل ها را در چنته دارند. مداخله دولتی، ابزار بی تاثیری است که مشکلاتی اضافی هم خلق می کند، بویژه در زمینه آزادی بیان و حریم خصوصی.

این میزگرد، کارشناسان سیاستگذاری و کارشناسان امنیت کودکان را گردهم آورده تا ریسک ها و فوایدی را بکاوند که نوجوانان در فضای مجازی تجربه می کنند و نیز به ارزیابی ابزارهایی بپردازند که والدین و سیاستگذاران می توانند آنها را برای ترغیب کودکان و نوجوانان به یک تجربه مثبت آنلاین به کار گرفته، نگرانی های خود در این زمینه را چاره کنند بی آنکه آزادی بیان و حریم خصوصی پایمال شوند.

کارشناسان این میزگرد:

تیلور بارکلی Taylor Barkley: مدیر فن آوری های نوآورانه در مرکز فرصت های رشد

ماورین فلاتلی Maureen Flatley، کارشناس رفاه کودکان

آندرو زاک Andrew Zack: مدیر سیاست گذاری در موسسه ایمنی آنلاین خانواده ها

جنیفر هادلستون Jennifer Huddleston: عضو پژوهش های سیاستگذاری در اندیشکده کاتو

در اینجا نکات اصلی این میزگرد را می خوانید:

جنیفر هادلستون (مجری): این میزگرد سیاست مجازی اندیشکده کاتو Cato درباره آنچه که می تواند به ایمن نگه داشتن کودکان در فضای مجازی و آنلاین کمک کند، بحث می کند و ایده هایی را برای والدین و سیاست گذاران ارائه می دهد. شرکت کنندگان در این میزگرد، کارشناسانی هستند که پژوهش های گسترده ای در این زمینه انجام داده اند. در این سالها، شاهد نگرانی فزاینده والدین درباره سلامت و آسایش کودکان در فضای آنلاین هستیم، چه از نظر سلامتی روانی و چه میزان وقتی که در فضای آنلاین می گذرانند و یا حتی سلامت فیزیکی شان. در حال حاضر طرح و پیشنهادهای قانونی و نظارتی در هر دو سطح ایالتی و فدرال مورد بحث و بررسی قرار می گیرند اما همانند بسیاری از حوزه ها، این جامعه مدنی است و نه مداخله دولتی، که احتمالاً بهترین راه حل ها را ارائه می دهد. مداخله دولتی، ابزار تندی است که ممکن است مشکلات بیشتری را به ویژه در زمینه حریم خصوصی و آزادی بیان برای همه افراد، از جمله خود والدین و نیز فرزندان پدید آورد. از کارشناسان می پرسیم که چه روش ها و ابزارهایی وجود دارد که واقعاً می تواند به بهبود استفاده ایمن کودکان در فضای آنلاین کمک کند و چه رهنمودهایی می توان برای والدین و سیاست گذارانی که نگران این موضوع هستند، ارائه داد؟ در ابتدا از تیلور بارکلی می پرسم که والدین و نیز سیاستگذاران، باید برای تامین سلامتی آنلاین کودکان، چه کارهایی انجام دهند؟

بارکلی: مخاطب من هم والدین هستند، هم مراقبان و مربیان و نیز بستگان کودکان، چرا که کودکان همیشه با والدین خود نیستند. نکته مهم این است که هر خانواده شرایط ویژه خودش را دارد. نخستین توصیه من به والدین و مراقبان کودکان این است که هول نشوید. شما قادر به مدیریت این مسائل هستید. محتواها و مطالب گسترده ای توسط کارشناسان این زمینه بطور روزانه تولید می شود که راهنمایی ها و روش های مفیدی را برای کمک به امنیت کودکان ارائه می دهند. البته سیاستگذاران و رسانه‌ ها اطلاعات زیادی را در جهان منتشر می‌کنند که بعضا هم ترسناک به نظر می‌رسند. نکته حائز اهمیت برای والدین و مراقبان این است که با افرادی که تحت مراقبت شما هستند، نزدیکترین افراد به شما، یعنی نوجوانان و کودکانی که در خانواده شما یا در جامعه شما هستند، تمرکز  داشته باشید، با آنها تعامل داشته باشید و از آنها درباره چند و چون استفاده از فناوری های تازه بپرسید و با آنها گفتگو کنید و سپس به دنبال تطبیق راه حل های موجود برای چاره کردن مشکلات کسانی برآیید که بیشتر به آنها اهمیت می دهید و نزدیکترین افراد به شما هستند. من همچنین می خواهم به والدین و مراقبان بگویم که این نخستین باری نیست که ما نگران تأثیر فناوری های جدید بر کودکان هستیم، این مشکل در طول تاریخ فناوری وجود داشته است. هر فناوری جدید نگرانی ها و مسائل جدیدی را به همراه دارد. پیدایش رادیو، تلویزیون و حتی پیش تر از آن رواج کتاب های رمان و داستان در اوایل قرن هیجدهم هم این نگرانی را برای والدین به همراه داشت و والدین و جامعه نگران بودند که کودکان و نوجوانان ذهنشان را با داستان‌های تخیلی پر ‌کنند. رواج کتاب‌های مصور و کُمیک هم همین نگرانی ها را با خود آورد و حتی اگر جلسات استماع کنگره در آن زمان را مرور کنید، می بینید که نگرانی هایی درباره قرار گرفتن کودکان در معرض تصاویر و محتواهای نامناسب وجود داشته است. با اینهمه، ما چه به عنوان یک فرهنگ و جامعه و چه در جایگاه والدین و مراقبان کودکان و نوجوانان که در پیشانی برخورد با این مشکلات قرار داشته ایم، هر بار راه حل هایی را درباره نحوه مدیریت آثار منفی رسانه های جدید یا فناوری های جدید کشف کرده ایم. اما در مورد نقش سیاستگذاران باید بگویم که آنها بسیار فعال بوده اند چنانکه بر پایه گزارش های رسانه ای، سیاستگذاران ایالتی در آمریکا تا ماه مه، 144 لایحه را در این زمینه ارائه داده اند که بر این موضوعات تمرکز داشته اند و از جمله توجه به تجهیز مدارس به ابزارهای لازم برای تقویت سواد و مهارت دیجیتال متناسب با سن کودکان و نوجوانان و آموزش اینکه چگونه بتوانند از فضای آنلاین، استفاده ایمنی داشته باشند یا وقتی بزرگتر می شوند، چگونه با هم دیدار و تعامل کنند. من فکر می‌کنم این رویکرد خوبی است. البته رویکردهای تندتری هم وجود دارد که خردسالان را از دسترسی به رسانه‌های اجتماعی منع می‌کند. نکته دیگر اینکه بسیاری از خانواده هایی که نگران کودکان خود هستند، از ابزارها و امکاناتی که برای کمک به استفاده امن کودکان از فضای مجازی فراهم شده، با خبر نیستند و یکی از کارهایی که می توان انجام داد این است که از طریق رسانه ها و پلتفرم های مختلف، این ابزارها را به والدین معرفی کرد. لزوما نباید همیشه لایحه های تازه ای تصویب کرد بلکه می توان به روش های مختلف اطلاع رسانی و آگاهی بخشی کرد. نکته دیگر اینکه توجه داشته باشیم که فن آوری گوشی های هوشمند در سال 2007 ارائه شد و از آن زمان هم بارها تحول داشته و ارتقا یافته است. بنابراین یک فن آوری نسبتا تازه است و ما هنوز سرگرم سنجش و ارزیابی چندوچون این فن آوری، کارکردها و پیامدهای آن هستیم. این است که بهتر است نفس عمیقی بکشیم و با آرامش بیشتری کار را دنبال کنیم و برای هر مشکل به راه حل های مناسب آن برسیم.

مآورین فلاتلی: در ارزیابی کار سیاستگذاران فدرال و ایالتی باید بگویم که تجربه من نشان می دهد که در این سالها لوایح و طرح هایی تصویب شده که بعضا پیامدهای بسیار بد و منفی داشته اند. مشکل بیشتر به اجرای ضعیف و نظارت ناکافی بر پلتفرم ها باز می گردد. هیچ پلتفرمی در غیاب یک بازدارنده، نمی تواند آدم های بد را از دسترسی و فعالیت در محیط خود دور بدارد. بنابراین نیروهای انتظامی باید بر مجرمانی تمرکز کنند که در این فضاها به دنبال آسیب رساندن به مخاطبانشان هستند که حادترین نمونه آن پورنوگرافی کودکان است. مرور و ارزیابی لوایح و طرح هایی که سیاستگذاران در این زمینه ارائه کرده اند نشان می دهد که هرچند افراد ارائه دهنده آنها حسن نیت داشته و بر این باور بودند که ایده هایشان مفید خواهد بود، اما در عمل تقریبا تمامی آنها مشکلات و آسیب های بیشتری را فراهم آورده اند. پس اگر از نگاه کارشناسی بخواهیم به این سوال جواب دهیم که آیا این قبیل لوایح و طرح ها، به ایمنی و مراقبت از کودکان در فضای آنلاین یاری رسانده اند، پاسخ این است که قطعا نه. دولت، والدِ بسیار فاجعه باری است. ما در گذر دهه ها و دهه ها در آمریکا شاهد بوده ایم که دولت، آخرین جایی است که والدین مایلند مراقبت از کودکانشان را به آن بسپارند. واقعیت این است که خود والدین و مراقبان کودکان، بهترین مرجع برای رفع نگرانی های موجود در این زمینه هستند. باید پدران و مادران درباره ابزارها، امکانات و روش هایی که برای مدیریت استفاده کودکان و نوجوانان از فضای مجازی هست، آگاه شوند؛ اینکه چگونه میزان وقتی را که کودکان می توانند آنلاین باشند، تعیین کنیم و امثال آن.

آندرو زاک: نگرانی های موجود درباره ایمنی کودکان در فضای آنلاین، واقعی و مشروع هستند. مطالعاتی که اخیرا توسط انجمن روانشناسی آمریکا و مراکز دیگر صورت گرفته، توصیه هایی دارد برای والدین درباره تاثیرات و پیامدهای ذهنی و روانی فضای آنلاین بر فرزندانشان. نخستین نکته در این توصیه ها تاکید دارد که استفاده از رسانه های اجتماعی، به خودی خود نه آسیب رسان است و نه مفید. این بررسی ها هم بر جنبه های مثبت و هم جنبه های منفی این رسانه ها، اذعان دارد. همچنین می گوید که همه یافته های پژوهشی شان بطور یکسان بر همه نوجوانان اعمال نمی شود. افراد بشر هرکدامشان موجوداتی منحصر به فرد هستند. خانواده ها هم همه یکسان نیستند. پیاده کردن توصیه ها و ضوابط، برای برخی کودکان شدنی و مفید است و بر برخی دیگر نه. همچنین تاکید دارد که بلوغ، یک فرایند تدریجی و مستمر است. این بسیار مهم است چرا که مثلا کودکان در هفت سالگی، نیازها، علائق و توانمندی های متفاوتی با هفده سالگی خود دارند. همچنین تاکید زیادی بر تداوم پژوهش در این زمینه وجود دارد و اینکه هر کس در این زمینه نقشی بر عهده دارد؛ اعضای خانواده، سیاستگذاران و پلتفرم های مجازی، یعنی فرهنگ مسوولیت پذیری باید تقویت شود. نکته دیگر اینکه هیچ راه حل واحدی برای همه کودکان در همه خانواده ها و در همه کشورها وجود ندارد. ایده ها و توصیه های ساماندهی فضای آنلاین می بایست از زاویه فن آورانه بیطرف و خنثی باشند بویژه در رابطه با گسترش فن آوری های تازه از جمله در زمینه واقعیت افزوده یا مجازی یا هوش مصنوعی زایا. یک دلیل ضرورت این بیطرفی هم این است که توصیه ها و ایده های سامان بخشی، با تحولات فن آوری، بی خاصیت و نامربوط نشوند. اخیرا کاخ سفید یک کارگروه بین سازمانی را راه اندازی کرد که وظیفه اش کمک به امنیت آنلاین کودکان و نوجوانان است که تحت نظارت وزارت بهداشت و خدمات انسانی فعالیت می کند. این کارگروه، آسیب های احتمالی آنلاین برای کودکان و نوجوانان را بررسی کرده و راهکارهایی را برای کاهش ریسک ها توصیه می کند. این کارگروه همچنین ارائه متدها و روش هایی برای چاره کردن آسیب ها، تدوین یک دستور کار پژوهشی و نیز استانداردهای فنی شفافیت پلتفرم ها را بر عهده دارد. قرار است این کارگروه از بهار 2024 کار خود را آغاز کند.

تیلور بارکلی: یک نکته این است که در صنعت پلتفرم های مجازی، امکانات زیادی برای حفاظت از امنیت کودکان و نوجوانان وجود دارد که خانواده ها از آن آگاه نیستند، مثلا یوتیوبِ ویژه کودکان یا صفحه امنیت خانواده گوگل. این صنعت باید کارهای بسیار بیشتری در این زمینه انجام دهد و این کارها باید سالها پیش انجام می شد تا نسبت به این ابزارها آگاهی بخشی کافی صورت گیرد. اینستاگرام، اکس باکس و بسیاری دیگر از پلتفرم ها از چنین ابزارهایی برخوردارند که امکان کنترل والدین را فراهم می سازد.

آندرو زاک: مشکل ابزارهای کنترل والدین این است که تنظیمات آنها پیچیده است و کار با آن برای والدین دشوار است. گاه دیده شده که والدین مجبور شده اند از خود فرزندان برای انجام تنظیمات کمک بگیرند! اگر این تنظیمات ساده تر و فراگیرتر باشد، می تواند برای جلوگیری از آسیب هایی که مثلا از ناحیه تماس کودکان با افراد غریبه یا دریافت نوتیفیکیشن ها یا قرار گرفتن در معرض محتواهای نامناسب حاصل می شود، مورد استفاده قرار گیرد.

جنیفر هادلستون: تا اینجا درباره آسیب های احتمالی فضای آنلاین برای کودکان و نوجوانان صحبت کردیم. اما واقعیت این است که ارتباط آنلاین، فواید بسیاری هم برای نونهالان دارد.

مآورین فلاتلی: علاوه بر جنبه های رسمی آموزشی همچون دوره های دانشگاهی و تخصصی و مهارت آموزی، موارد دیگری هم هست که اینترنت می تواند به سلامت جسمی و روانی کودکان یاری رسانده و نیز در موقعیت های خطر، برایشان نجات بخش باشد. نونهالان در فضای آنلاین می توانند برای نارسایی ها و نگرانی های ذهنی و روانی خود، یافته ها، آگاهی ها و رهنمایی هایی ارزشمندی را بیابند. علاوه بر آن برای مثال اگر کودک در یک خانواده دارای سوء رفتار گرفتار باشد، یا اجازه رفتن به مدرسه را نداشته باشد یا در موقعیت های مشابهی که فراوان هم هستند، گرفتار آیند، اینترنت یک فرشته نجات برای کودکان و نونهالان است و بنابراین توصیه ها و رویکردهای تند و یکطرفه ای که خواهان قطع دسترسی کامل نونهالان به اینترنت می شوند به مثابه یک شمشیر دو لبه عمل خواهند کرد.

آندرو زاک: توصیه ای که برای خانواده ها و سیاستگذاران دارم این است که با چنین مسئله حساس و پیچیده ای، برخوردهای واکنشی، انفعالی و ناگهانی نداشته باشید. همچنین به دنبال محرومیت دسترسی نونهالان یا کنترل مستقیم آنان حتی با استفاده از برخی فن آوری ها نروید. مثلا مواردی را داشته ایم که والدین تلاش کرده اند تا یک کپی فیزیکی از گوشی تلفن همراه دخترشان داشته باشند تا بتوانند هرآنچه را که او در فضای آنلاین انجام می دهد، کنترل کند. این روشها مشکلات وخیم تری را پیش می آورد. به جای آن بیشتر بردباری کنید، بیشتر جستجو کنید و بیشتر با افراد ذیصلاح مشورت کنید تا به راه حل های پایدار و موثر برسید که آسیب را کنترل کنند نه اینکه آن را افزایش دهند.

منبع: کاتو / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11