پوپولیسم و سرنوشت آرژانتین

نویسنده: محمد طبیبیان، استاد سابق دانشگاه صنعتی اصفهان و موسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه

دیپلماسی ایرانی: خـــوشـبختانـــه خـــورجـــین تـــاریـــخ بشـــری پـــر اســـت از تـــجارب آمـــوخـــتنی. بـــرای بهـــره مـــندی از ایـــن هـــمه تـــجارب بـــا ارزش فـــقط مـــختصری کـــنجکاوی، مـــطالـــعه و بـــصیرت لازم اســـت. در ایـــنجا یـــکی از ایـــن تــجارب بــه اخــتصار مــرور مــی شــود. 

روزی روزگــاری کــشوری بــود بــسیار مــتنعم چــنانــکه در رده پــنج کــشور ثــروتــمند جــهان قــرار داشــت. لــکن در طــی چــند دهــه در مــسیر َســموم یــک دولــت پــوپــولیســت بــا چـنان مـشکلاتـی روبـه رو شـد کـه بـه رده کـشوهـای فـقیر پـیوسـت و پـس از ده هـا سـال کـه از کـنار رفـتن آن دولــــت و آن شــــیوه و روش مــــی گــــذرد هــــمچنان آثــــار بــــاقــــیمانــــده از آن دوران کــــماکــــان پــــابــــرجــــا و مـشکل آفـریـن اسـت. آن روزگـاری کـه بـه آن اشـاره شـد اول قـرن بیسـتم و آن کـشور آرژانـتین اسـت. 

آرژانــتین در اوائــل قــرن بیســتم صــادر کــننده عــمده دام و گــوشــت و مــحصولات کــشاورزی بــود و از ایــن محــل درآمــد قــابــل مــلاحــظه ای بــدســت مــی آورد. چــنانــکه درآمــد ســرانــه ایــن کــشور در حــد پــنج کـــشور بـــا بیشـــتریـــن درآمـــد ســـرانـــه جـــهان بـــود. 

طـــبعاً اقـــشاری وجـــود داشـــتند کـــه از بـــقیه ثـــروتـــمندتـــر بــودنــد مــانــند زمــین داران و اقــشاری وجــود داشــتند کــه فــقیرتــر بــودنــد مــانــند کــارگــران و کــشاورزان و طــــبعاً راهــــکارهــــای پــــایــــداری مــــی تــــوانســــت انــــدیــــشیده شــــود کــــه از طــــریــــق آن ثــــروت کــــشور تــــوزیــــع مـناسـبتری داشـته بـاشـد. هـمچنین روشهایـی مـی تـوانسـت انـدیـشیده شـود کـه خـدمـات اجـتماعـی بـه نــــحو بهــــتر و وســــیعتری بــــه اقــــشار کــــم درآمــــد ارائــــه شود. 

در اوائــــل قــــرن بیســــتم در دهــــه 1930 و 1940 حــکومــت ایــن کــشور یــک دمــوکــراســی ظــاهــری و در بــاطــن اقــتدارگــرا بــود شــامــل یــک شــالــوده اولـیگارشـی کـه در رأس آن یـک رئـیس جـمهور قـرار داشـت. و مـانـند کـشورهـای آن زمـان به بحـران داخــــلی و ســــردرگــــمی در روابــــط خــــارجــی دچار بــــود. گــــروه های کــــارگــــری در کــــنترل کــــمونیـسـت ها، و شــــبه نـظامـیان خـودکـامـه تـحت امـر طـبقات حـاکـم بـود. بـورژوازی نـو پـا و بـدون احـساس رسـالـت اجـتماعـی و مــورد خــصومــت شــدیــد کــلیسای کــاتــولــیک و زمــین داران، طــبقات زمــین دار بــدون تــوجــه بــه شــرایــط عـمومـی کـشور و متحـد کـلیسا و بـنابـرایـن زمـینه بحـران داخـلی و کـشمکش هـای گـروهـی خـصوصـاً بـا تحــریــک احــزاب و گــروه های کــمونیســت فــراهــم بــود. 

طــبعاً چــنین زمــینه هــای بحــرانــی منجــر بــه ایــجاد دولـت نـاپـایـدار شـده و نـگرانـی قـوت گـرفـتن کـمونـیسم در مـنطقه تـوجـه امـریـکا را بـه خـود جـلب کـرده و عـدم وجـود حـکومـت قـانـون و دمـوکـراسـی تـمام عـیار و عـدم هـوشـیاری طـبقات مـتوسـط و بـیرون مـانـدن ایــن گــروه ها از مــعادلات ســیاســی پــای دخــالــت بــیگانــه را در امــور بــاز کــرده بــود. در چــنین شــرایــط اجـتماعـی پـر بحـران یـک کـودتـای نـظامـی دولـت مـوجـود را سـرنـگون کـرد. در سـال 1943 دولـت رامـون کــاســتیلو ســرنــگون شــد و حــکومــت نــظامــی بــر ســر کــار آمــد. شــعار مــتعارف تــمام تــمامــیت خــواهــان "اتـحاد مـلی" و "حـفظ شـرف و غـرور مـلی" هـمراه بـا چـاشـنی "رسـیدگـی بـه اقـشار محـروم" و "حـذف دخـــــالـــــت بـــــیگانـــــگان" و محـــــمل حـــــرکـــــت بـــــرای تـــــصاحـــــب قـــــدرت نـــــیز ایـــــجاد شـــــور و غـــــوغـــــا و تحـــــریـــــک احـساسـات عـوام الـناس از طـریـق وعـده و قـول بهـروزی و بهـره مـندی بیشـتر آنـها بـود. 

ابـتدا رهـبران کـودتـا بـا یـکدیـگر بـه جـنگ قـدرت مـشغول شـدنـد تـا بـالاخـره قـدرت کـامـل منسجـم شد. اتـحادیـه هـای کـــارگـــری کـــه تـــوســـط کـــمونیســـت هـــا اداره مـــی شـــد منحـــل و تـــظاهـــرات مـــخالـــف مـــمنوع شـــد. اســـاتـــید دانـشگاه مـورد تـصفیه قـرار گـرفـتند چـنانـکه ۱۰ درصـد از آنـها از کـار اخـراج شـدنـد. کـتاب های درسـی پـــر از مـــدح و ثـــنای کـــشور و نـــظام و ارتـــش شـــد، روزنـــامـــه هـــا ســـرکـــوب شـــدنـــد و روزنـــامـــه نـــگاران و مــدیــران مــسئول مــورد پــیگرد قــرار گــرفــتند و زنــدانــی شــدنــد. آمــوزش هــای کــلیسای کــاتــولــیک در تــمام مـقاطـع اجـباری و تـشکیل احـزاب سـیاسـی مـمنوع اعـلام شد. چـنانـکه در ایـنگونـه حـکومـت هـا افـتد و دانـی. 

سـیاسـت اقـتصادی نـظامـیان، پـیگیری خـودکـفائـی صـنعتی، ایـجاد محـدودیـت در صـادرات و واردات، ارائـه سـوبـسید و کـمک بـه ایـجاد صـنایـع بـرای تـولـید کـالاهـای صـنعتی جـایـگزیـن واردات بـود. خــصوصــاً بــرای پــائــین نگه داشــتن قــیمت مــواد غــذایی مــمنوعــیت هــایی بــر صــادرات مــواد غــذایـی کــه مـــنبع اصـــلی تـــجارت خـــارجـــی کـــشور بـــود وضـــع شـــد. ایـــن نـــیز ســـیاســـت ســـاده ای بـــوده اســـت بـــرای حـکومـت هـائـی کـه بـه ریـشه مـشکلات تـوجـه نـدارنـد. یـعنی راضـی نگه داشـتن فـقرا و مـصرف کـنندگـان بـــه زیـــان و بـــه هـــزیـــنه تـــولـــیدکـــنندگـــان مـــحصولات کـــشاورزی کـــه فـــرصـــت کســـب درآمـــد بیشـــتر از محـــل صــــدور مــــحصولات خــــود را محــــدودتــــر مــــی یــــافــــتند. بــــرای هــــر مــــصرف کــــننده ایــــن مــــطلوب اســــت کــــه حــاصــل دســت رنــج دیــگران را بــه راحــتی دریــافــت و مــصرف کــند. ایــن مــصرف کــننده طــبعاً مــمنون و قـــدردان کـــسانـــی خـــواهـــد بـــود کـــه بـــا هـــزیـــنه دیـــگران بـــه احـــسان و امـــداد دســـت مـــی زنـــند و طـــبعاً نـــیز کـسی عـلاقـه ای بـه شـنیدن صـدای اعـتراض تـولـدکـنندگـان نـدارد و ایـنگونـه اعـتراض نـیز ضـد مـلی و مـــغایـــر روحـــیه اتـــحاد و حـــمایـــت از بـــورژوازی و فـــئودالـــیسم و مـــانـــند آن تـــلقی مـــی شـــود. چـــه کـــسی جـــرأت مـــی کـــند در مـــقابـــل تـــوده هـــائـــی کـــه اشـــتهای آنـــها تحـــریـــک شـــده بـــایســـتد، خـــاصـــه اگـــر قـــدرت نظامیان نیز پشت سرآنها باشد؟ 

خوان پرون که بود؟ پـس از دوران کـشمکش داخـلی نـظامـیان یـک سـرهـنگ کـاریـزمـاتـیک بـه نـام خـوان پـرون کـه در کـودتـا نـــقش داشـــت بـــه تـــدریـــج بـــه مـــقامـــات بـــالاتـــر رســـید و قـــدرت را بـــدســـت گـــرفـــت. پـــرون بـــه حـــسن رفـــتار و بـرخـورد احـترام آمـیز بـا نـیروهـای تـحت امـر خـود شهـرت داشـت. او مـنصفانـه رفـاه و پیشـرفـت آنـها را بـا جـدیـت و صـمیمیت مـورد تـوجـه قـرار مـی داد و بـرای آن بـی وقـفه تـلاش و دلـسوزی صـادقـانـه مـی کـــرد. بـــه هـــمین دلـــیل نـــیز از حـــمایـــت ارتـــش کـــودتـــا و طـــیف وســـیعی از افســـران و درجـــه داران جـــزء بـرخـوردار بـود و ایـن امـر بـه او کـمک کـرد تـا در صـدر قـدرت قـرار گـیرد. پـرون فـرد بـی سـوادی نـبود و از مــقولــه رهــبران جــهان ســومــی از قــماش افــرادی چــون صــدام حــسین و مــانــند آن بــه حــساب نــمی آمــد کــه ریــشه قــدرت آنــها اوبــاش شهــری بــوده و خــود نــیز از زبــده ســرکــردگــان آنــها بــه حــساب مــی آمـــدنـــد. او در ســـال های قـــبل از جـــنگ دوم در ایـــتالـــیا مـــأمـــوریـــت اداری داشـــت و بـــه هـــمین دلـــیل نـــیز عــروج حــکومــت فــاشیســتی مــوســولــینی و غــوغــای عــوام الــناس بــه حــمایــت از او را از نــزدیــک دیــده و پـسندیـده بـود. هـمچنین بـسیار تـحت تـأثـیر بـرنـامـه هـای اصـلاحـات اجـتماعـی مـوسـولـینی و قـول هـای او بـرای بهـبود وضـع تـوده هـا و تـصحیح روابـط درونـی جـامـعه بـه نـفع آنـها قـرار گـرفـته بـود. او از ایـن شـرایـط درسـهایی گـرفـت کـه بـعداً مـورد اسـتفاده قـرار داد. پـرون هـمچنین افسـری بـود اهـل مـطالـعه و فـکر لـکن عـمدتـاً در حـیطه نـظامـی گـری و در بـاب تـاریـخ نـظامـی گـری تـألـیفات داشـت. او بـا ایـن پـیش زمــینه هــنگامــی کــه قــدرت را بــدســت گــرفــت آتــش احــساســات اقــشار محــروم جــامــعه را بــر افــروخــت و هــمچنین بــرنــامــه هــایی مــانــند تــعیین حــداقــل دســتمزد، تــعیین حــداکــثر تــعداد ســاعــات کــار در هــفته بـرای کـارگـران، تـوسـعه امـکانـات آمـوزشـی و خـدمـات اجـتماعـی را مـطرح کـرد. در مـقابـل آن صـنعت گــران بــورژوازی نــوپــا را مــورد حــمایــت قــرار داد و از طــرف دیــگر آنــها را در رویــاروئــی بــا مــشکلات کـارگـری کـه تـحت نـفوذ کـمونیسـت هـا بـود حـمایـت مـی کـرد. شـعار خـلاصـه بـرنـامـه هـای او بـه ایـن نـحو جـمع‌بندی مـی شـد: "دو بـال پـرونـیسم، عـدالـت اجـتماعـی و امـداد اجـتماعـی". بـه ایـن شـعار چـاشـنی اتحاد ملی و مقابله با نفوذ امریکا نیز اضافه می شد. 

خانم اویتا اویــتا (نــام اولــیه اوا) دخــتری بــود از یــک خــانــواده کــارگــری فــقیر کــه دارای پــنج فــرزنــد بــودنــد، او در ســن شــانــزده ســالــگی بــه خــاطــر فــقر خــانــواده و بــه امــید یــافــتن زنــدگــی بهــتر از خــانــه فــرار کــرد و در شهـر بـوئـنس آیـرس بـه حـرفـه "هـنرپـیشگی" کـه حـرفـه چـندان مـحترمـی نـیز تـلقی نـمی شـد مـشغول بـود و از ایـن راه بـه مـحافـل نـظامـیان کـوتـاچـی راه یـافـت و بـا سـرهـنگ خـوان پـرون آشـنا شـد. اویـتا پـس از مــرگ همســر اول پــرون بــا او ازدواج کــرد و نــقش مــسئول عــمده تــبلیغاتــی پــرون را از طــریــق تــحت کـنترل درآوردن تـعدادی روزنـامـه و ایسـتگاه رادیـوئـی بعهـده گـرفـت. بـه زودی بـرای او مـربـی تشـریـفات اجـیر شـد تـا آداب زنـدگـی دربـاری را بـیامـوزد. اویـتا نـیز از طـریـق سـخنرانـی هـای بـی وقـفه بـه زبـان عــوام قــول ها وعــده هــای پــرون را تشــریــح و حــمایــت امــیدواران را جــلب مــی کرد. او بــیش از تــــحصیلات ابــــتدائــــی تــــحصیلات دیــــگری نــــداشــــت لــــکن پــــیوســــته مــــشغول ســــخنرانــــی و تــــهیه مــــطالــــب تـبلیغاتـی بـود چـنانـکه بـه سـلیقه هـمگنان دوران زنـدگـی آغشـته بـا محـرومـیت خـود سـخن مـی گـفت. او مــی گــفت هــمه زنــان بــایــد زنــدگــی بــاشــکوهــی داشــته بــاشــند و از لــباس ها و امــکانــات مــد روز و فــاخــر اسـتفاده کـنند. لـکن چـگونـه و از طـریـق کـدام مـنابـع؟ در ایـن مـورد نـظری نـداشـت. الـبته ایـن خـود یـک درجـه بهـتر از وضـع کـسانـی اسـت کـه سـایـریـن را بـه ضـرورت سـاده زیسـتن تـرغـیب مـی کـنند و بـرای خــود ریــاکــارانــه زنــدگــی بــاشــکوه و پــر هــزیــنه ای فــراهــم مــی کنــند. او هــر چــه بــرای خــود فــراهــم مــی کـرد را لااقـل بـه صـورت شـفاهـی بـرای تـمام زنـان خـواسـتار بـود. او مـی گـفت زنـان بـاید بـاسـواد و تـحصیل کـرده بـاشـند لـکن بـه امـور خـانـه بـپردازنـد و ایـن امـر را مـهمتر از هـر کـاری تـلقی کـنند. مـی خــواســت بــرای دخــتران فــراری خــانــه هــای خــاص ایــجاد شــود یــعنی آنــچه ضــرورت آن را در ســن شـــانـــزده ســـالـــگی و فـــرار از خـــانـــه احـــساس کـــرده بـــود. بـــه ایـــن تـــرتـــیب مـــاه عســـل وعـــده هـــا و قـــول ها و تـــهییج مـــردم و پـــیگیری بـــرنـــامـــه هـــای اجـــتماعـــی کـــه مـــبنای اجـــرائـــی و بـــرنـــامـــه مـــالـــی مـــشخصی نـــیز نداشت آغاز شد. 

ماه عسل دوران مـاه عسـل پـرونـیزم، کـه بـه رهـبری مشـترک خـوان و اویـتا پـرون بـه پـیش رانـده مـی شـد و مـوجـی از امـــید و هـــیجان گســـترده ایـــجاد مـــی کـــرد و حـــکومـــت نـــظامـــیان نـــیز بـــر آن مـــوج ســـوار بـــود را، مـــی تـــوان بـــه دو مـــقطع تـــقسیم کـــرد. مـــقطع اول "خـــوردن گـــذشـــته" و مـــقطع دوم "خـــوردن آیـــنده"، مـــعمولاً حــکومــت هــای اســتبدادی هــر آنــچه از مــنابــع کــشور را کــه فــراچــنگ آرنــد و روی آن دســت انــدازی کــنند صــرف اهــداف خــود مــی کــنند. حــکومــت هــای اســتبدادی پــوپــولیســتی قــسمتی از ایــن مــنابــع را نـیز کـم و بـیش صـرف نـیروهـا و اقـشار اجـتماعـی حـامـی خـود مـی کنند. ایـن کـار را نـیز بـعضاً از طـــریـــق اجـــرای بـــرنـــامـــه هـــای اجـــتماعـــی صـــورت مـــی دهـــند. لـــکن عـــدم وجـــود راه کـــارهـای دمـــوکـــراتـــیک ایـنگونـه بـرنـامـه هـا را بـه صـورت پـوشـشی از تـأمـین مـنافـع گـروه های ذی نـفوذ درآورده و امـکان تـنظیم آن بــر مــبانــی بــا دوام و پــایــدار و نــظم اجــتماعــی عــقلائــی را مــنتفی مــی کــند. بــرنــامــه اجــتماعــی پــرون مــبتنی بــود بــر ارزان نگه داشــتن قــیمت مــحصولات کــشاورزی و مــوادغــذایی، کــاهــش ســاعــات کــار در هـفته، تـعیین حـداقـل دسـتمزد، مـشکل کـردن اخـراج نـیروی کـار، آمـوزش مـجانـی تـا سـطح دانـشگاه و مانند آن.

خوردن ثروت تاریخی چـنانـکه قـبلاً اشـاره شـد، آرژانـتین از ظـرفـیت تـولـید مـحصولات کـشاورزی و دامـی قـابـل مـلاحـظه ای بـــرخـــوردار بـــود. ســـال های اولیه روی کار آمدن نظامیان مـــصادف بـــود با چنگ جهانی در اروپا و افزایش تقاضا بــــرای این گونه مــــحصولات. افزایش تقاضا برای صادرات کشاورزی همراه با اجرای طرح های صنعتی جایگزین واردات و سایر طرح ها ابتدا رونــق چــشمگیری را فــراهــم آورد. لکن کنترل قیمت محصولات کشاورزی برای پابین نگه داشتن قیمت ارزاق و کمک به پایین نگه داشـتن هـزیـنه نـیروی کـار بـه مـنظور کـمک بـه صـنایـع تـحت حـمایـت دولـت بـه تـدریـج سـرمـایـه هـای بخش کشاورزی را مستهلک و امکانات تولید را اندک اندک محدودتر کرد. سیاست پولی انبساطی تورم داخلی را افزابش داد و ثابت نگه داشتن نرخ ارز نیز سبب شد قیمت این گونه صادرات آرژانتین در بازارهای خارجی افزایش یابد. خصوصاً بعد از پایان جنگ دوم جهانی این امر انگیزه اقتصادی کافی ایجاد کرد کـه کشورهای اروپایی بتوانند تولیدات خـود را جـایـگزیـن واردات از آرژانتین کنند و عمده بازارهای سنتی و تثبیت شده آرژانتین برای این محصولات به تدریج از دسـت بـرود و آنچه مرده ریـگ اقـتصادی ایـن کـشور بود به تدریـج مـورد مـصرف قـرار گـیرد. ایـجاد صـنایـع تـحت حـمایـت بـرای جـایـگزیـنی واردات نـیز کـه بـر مـبنای هـدایـت رانـت هـای اقـتصادی و تــقسیم آن بــین ژنــرال ها و صــاحــبان صــنایــع جــدیــد ایــجاد شــده بــود طــبعاً ظــرفــیت تــولــید مــطمئن و مــعنی داری را ایــجاد نــکرد، مــانــند بـسیاری از کــارخــانــه هــائــی کــه در کــشورهــای در حــال تــوســعه بــه هـــمین نـــحو ایجاد شده است. به این ترتیب بخشی از ظرفیت های تولیدی و امکاناتی که از گـذشـته ایـجاد شـده بـود هـزیـنه شـد و بـرخـی از فـرصـت هـای پـر فـایـده مـانـند بـازارهـای جـهانـی تـثبیت شده منتفی شد. به این معنی بخشی از ثروت ملی باقی مانده ازگذشته خورده شد.

غارت آینده ایـنگونـه شـرایـط دیـنامـیک خـاص خـود را دارد. از یـک طـرف تـقاضـا بـرای کسـب امـتیازهـا افـزایـش مـی یـــابـــد. چـــه تـــوســـط کـــسانـــی کـــه یـــک وعـــده تـــغذیـــه ارزان قـــیمت یـــا آمـــوزش مـــجانـــی بـــرای کـــودکـــان خـــود دریـــافـــت مـــی کـــنند و چـــه کـــسانـــی کـــه رانـــت هـــای مـــیلیاردی را بـــه صـــورت وامـــهای ارزان قـــیمت، ارز خـــارجـــی بـــا قـــیمت پـــائـــین، امـــتیازهـــای گـــمرکـــی و مـــجوزهـــای انـــحصاری، کســـب مـــالـــکیت واحـــد هـــای اقـتصادی عـمومـی و زمـینهای مـلی... دریـافـت مـی کنند.

از طـرف دیـگر امکانـات داخـلی بـرای ارائـه ایــن گونــه امــتیازها بــه مــرور فــرســوده تــر و محدودتر می شود و کشمکش بــر ســر رانت ها بــالا می گیرد. در نتیجه استفاده از کمک های خارجی و وام های خارجی وسعت مـــی یـــابـــد و بـــخشی از مــنابــعی کــه بــه عــنوان وام خــارجــی بــه داخــل تــزریــق مــی شــود از در عــقب بــه حــساب صــاحــبان قــدرت در کشورهای پیشرفته منتقل می شود، و بــاز پــرداخــت آن در آینده بر گردن ملت قــرار می گیرد. ایـن فـقط یـکی از طـرق مـختلف مـصرف آیـنده اسـت. ایـجاد نـقدیـنگی بـرای تـأمـین هـزیـنه هـای بـودجـه کــه رونــدی تــصاعــدی مــی یــافــت و فــشارهــای تــورمــی فــزایــنده ایــجاد مــی کــرد، عــدم تــوان حــکومــت در عـملی کـردن وعـده هـا و زائـل شـدن اعـتبار سـیاسـتها و تـوان مـدیـریـت، واگـذاری مـسئولـیت هـا بـه افـراد نــاشــایســته، فــرار ســرمــایــه هــا، عــدم وجــود انــگیزه بــرای ســرمــایــه گــذاری و مــانــند آن روشــهای دیــگری بود که تصمیم های حال، آینده را به مخاطره انداخته و فرصت ها را ضایع می کرد.

پایان کار هــمراه بــا افــزایــش تــورم، کــاهــش ســرمــایــه گــذاری، ضــعف تــوان تــولــیدی لازم بــرای پشــتبانــی بــرنــامــه هـای اجـتماعـی، جـدال درون حـکومـتی بـر سـر تـقسیم رانـت هـا... بحـران هـای اجـتماعـی را دامـن زد.

تظاهرات، ناآرامی ها، کشمکش ها فزونی گرفت. از طرف دیگر سرکوب رسمی، بازداشت و زندانی کردن بـه روال مـتعارف تـبدیـل شـد. هـمچنانکه سرکوب رسمی نـیز پاسخگوی ایـجاد آرامـش نـبود. گاردهای سیاه بـه صحنه آمدند. قتل های سیاسی، تـرور، ارعـاب و مـفقود الاثـر شـدن فـعالان سیاسی متواتر شد. بعد از مدتی کودتاچیان پرون را از صحنه خارج کردند. او به جمهوری دومینیکن و سـپس اسپانیا تبعید شد.

در این زمان برای نشان دادن فساد مسئولین قبلی، کودتاچیان مجموعه جواهرات اویتا پـرون را که مصادره کرده بودند به حراج عمومی گـذاشـتند کـه گـفته شـد از جـواهـرات کـلئوپـاتـرا مـلکه مـصر بـاسـتان بـا ارزشـتر و مـتنوع تـر بـود. لااقـل اویـتا بـه قـول و قـرار خـود در مـورد زنـدگـی بـاشـکوه بـرای زنـان در مـورد خـودش عملکرد بـود.

کشمکش هـای درونـی بـین نـظامـیان یـک بـار دیـگر پـرون را در سـال 1973 بـه صـحنه بـازگـردانـد. او بـه آرژانـتین بازگشت و همسر سوم خـود، ایزابل را بـه عـنوان مـعاون رئیس جمهور انـتخاب کرد. وی پس از مرگ پرون رئیس جمهور شد لکن توسط ارتش در سال 1974 سرنگون شد. این دوران سال های 1943 تا 1974 یعنی سی و دو سال را دربرگرفت و پس از آن نیز ژنرالها حکومت سرکوبگری را در حدود دو دهه تـداوم بـخشیدنـد. آخرین دسـت آویـز ایـنگونـه نـظام های تـوتـالـیتر جـنگ خـارجـی اسـت. از طریق درگیری در مناقشه خارجی قول های قبلی به مردم فراموش می شود، توقعات مردم منتفی می شود. احساسات ملی گرایانه انسجام داخلی فراهم می کند و زمینه برای سرکوب وسیع مخالفان و معترضان فراهم می شود. تلاش ژنرال ها برای تبدیل مسئله فالکلند به یک موضوع هیجان انگیز ملی و حمله به این جزایر که از 1820 در تصرف انگلستان بـود نـیز کمکی در جلب حمایت مردم نکرد. به این نحو که ژنرال ها با اجرای یک برنامه تبلیغاتی وسیع مقدمات حمله نظامی برای آزادسازی جزایر فالکلند را آغاز کردند. مردم این جزایر قبلاً در یک رفراندوم انتخاب کرده بودند که شهروند انگلستان شوند. آخر چه کسی می خواهد شهروند حکومت ژنرال های خونریز و سرکوبگر باشد؟

شکست خفت بار نظامیان از انگلستان در جنگ فـالکلند (1982)، حـکومـت آنـها را در سـراشـیبی سـقوط قـرار داد. بـه ایـن نـحو ایـن دوران حدود نـیم قرن از زندگی یک ملت را در برگرفت. ترازنامه این دوران از یک طرف ایجاد هیجان و مشارکت در تظاهرات و شنیدن سخنرانـی هـای آتـشین تـوسـط مـردم و بهـره مـندی نـاچـیز از اصـلاحـات اجـتماعـی و از طرف دیـگر تـنزل رتـبه کشور بـه یک کـشور جـهان سـومـی فـقیر و بـرخـوردار از نـرخ های تـورم بـالا و بدهی خارجی فراوان و ژنرال ها و اولـیگارشـی ثـروتـمندی بـود، کـه پـس از اعـلام عـفو عـمومـی بـرای جـنایـات خـود، بـتدریـج و بـدون سـر و صـدا در پـناه حـسابـهای بـانـکی خـود در امـریـکا و اروپـا خـزیـدنـد و به تدریج فراموش شدند و کمتر کسی نیز شعارهای مقابله با نفوذ امریکای آنها را بیاد آورد.