آیا هند واقعا چین بعدی است؟

نویسنده ها: پریسا پارسا، پژوهشگر مسائل هند و دانشجوی روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی
و
مبارکه صداقتی پژوهشگر مسائل چین

دیپلماسی ایرانی: در ابتدا بهتر است به این سوال پاسخ دهیم که چرا محصولات اپل در چین تولید می شوند؟ استیو جابز گفته بود که مهندسین کاردان در چین بسیار بیشتر از آمریکا هستند و یافتن نیروی متخصص در چین زمان کمی را طلب می کند. سرعت خطوط تولید در چین بسیار بالاست و این عاملی است که اپل را مجاب می کند تا در چین کالا تولید کند. در حال حاضر شرکت فاکسکان و پگاترون دو کارخانه مهم در چین هستند که محصولات اپل را مونتاژ می کنند.

چرا اپل قصد دارد محصولات خود را از چین به هند منتقل کند؟ 

اپل در سال 2022، «25» درصد از ارزش کل محموله های گوشی های هوشمند هند را به خود اختصاص داده که از 12 درصد در سال 2021 افزایش یافته است. در سال 2020، هند 6.65 میلیارد دلار تشویقی به سازندگان جهانی گوشی های هوشمند در صورتی که تولید خود را به این کشور منتقل کنند، ارائه کرد. اپل تلاش می‌کند تا وابستگی خود را به استراتژی زنجیره تامین با محوریت چین کاهش دهد، پس از ماه‌ها اختلال کووید-19 که به گزارش اولین کاهش درآمدهای فصلی خود در سه سال و نیم اوایل این ماه را منجر شد. اپل در حال ایجاد عملیات های نوپا در هند است. اپل از سال 2016 به توسعه در هند چشم دوخته است. اکنون، با سه تولید کننده قراردادی، دو فروشگاه خرده فروشی و چندین کارخانه تولیدی دیگر، اپل آماده است تا از هزینه های تولید کمتر در هند و افزایش تقاضا حداکثر استفاده را ببرد.

پاندمی کرونا که همراه با ایجاد محدویت هایی در چین بود سبب شد که جوانان چینی دست به اعتراضاتی علیه شی جین پینگ، رهبر این کشور بزنند. این اعتراضات باعث نگرانی شرکت های بین المللی ای شد که در چین تولیدات گسترده دارند. شرکت اپل یکی از شرکت هایی است که در نتیجه سیاست «کووید صفر» و محدودیت های اعمال شده توسط دولت شی، دچار کاهش عرضه محصولات خود شده است.

همچنین قوانین سختگیرانه دولت چین درباره اجرای قانون «حفاظت از اطلاعات شخصی» مانع از جمع آوری داده ها توسط شرکت های تکنولوژی می شود که سبب تجدید نظر شرکت های بین المللی درباره حضور خود در چین خواهد بود. 

از طرف دیگر، جنگ های تجاری آمریکا و چین سبب می شود که فعالان زنجیره تامین اپل، عدم تمرکز و عدم وابستگی تولیدات خود در چین را خواستار باشند. شرکت های تجدید نظر طلب درباره چین البته محدود به اپل نیستند. 

نکته ای که باید در نظر داشت این است که خروج از چین – و یا حداقل کمتر کردن تمرکز بر این کشور – توسط شرکت های آمریکایی چون اپل به این آسانی نیست و دارای خسارت های مالی فراوان برای این شرکت ها خواهد بود. به دلیل وابستگی های تجاری چین و آمریکا در سال های گذشته اجرای این گونه تصمیمات بسیار زمانبر نیز هستند. 

مزایا و معایب ورود اپل به هند

نظرات ضد و نقیضی در مورد هر نکته مثبتی که هند می تواند از افزایش ردپای اپل در این کشور بگیرد وجود دارد. عده ای معتقدند که تاثیر زیادی بر اقتصاد هند نخواهد داشت، و در عوض اپل قادر خواهد بود خود را به عنوان یک رهبر بازار بسیار قوی در کشور تثبیت کند. در واقع آنها هزینه های  هنگفتی را صرف تبلیغات کرده اند و این احتمال وجود دارد که سایر سازندگان تلفن همراه بالقوه را از بین ببرند. همچنین معتقدند در طرح Make in india  فرورفتگی زیادی خواهد داشت. هند تنها در صورتی می توانست سود ببرد که اپل با برخی از شرکت های هندی برای تولید تلفن های همراه خود همکاری می کرد، اما آنها هرگز این کار را انجام نمی دهند و همه چیز را برای خود نگه می دارند. در حالی که عده ای معتقدند با ورود اپل به بازار خرده فروشی هند، سایر شرکت های چند ملیتی نیز ممکن است با سرمایه گذاری همراه شوند. موفقیت خرده فروشی اپل بر سهولت تجارت هند و فضای بزرگی برای رشدی که اقتصاد هند ارائه می کند، تاکید می کند. همچنین باید در نظر داشت که قوانین سختگیرانه در هند به مانند آنچه در چین برای شرکت های آمریکایی وجود دارد، وجود نخواهد داشت.

آیا هند می تواند از چین به عنوان یک رهبر تولیدی پیشی بگیرد؟

هند به یک جایگزین جذاب برای انجام تجارت تبدیل شده است. در واقع این کشور با داشتن جمعیتی که رقیب چین است، سریع ترین اقتصاد در حال رشد جهان را دارد. این خود دلیل بزرگی است که چرا اپل روی این کشور شرط بندی می کند. اما آیا هند واقعا چین بعدی است؟ 

هند تلاش هایی را برای توسعه زیر ساخت های فناوری خود در زمینه های گوناگون انجام داده است. از طرفی چین همچنان رهبر تولید جهان است. هند برای تبدیل شدن به یک رقیب قدرتمند در این زمینه، چالش های متعددی برای غلبه بر آن دارد. برخی از این چالش ها و موانع شامل سرمایه گذاری ناکافی در تحقیق و توسعه، کمبود نیروی کار ماهر، زیرساخت ناکافی، زنجیره تامین و وابستگی به واردات برای مواد خام و تجهیزات است. 

در همین حال، پرابهو رام، گروه هوشمند اصلی صنعت IIG، تحقیقات سایبر مدیا CMR  معتقد است که چرخ ها به آرامی و پیوسته برای برنامه Make in india  می چرخند. از آنجایی که زنجیره های تامین دوباره همسو می شوند، تغییر به سمت هند مستقل از "استراتژی چین + 1" است و بر اساس شایستگی های خود هدایت می شود.

در مورد مانع زیر ساخت باید بیان کرد که در واقع چین زیر ساخت های زیادی را بوجود آورده است. آنها زیرساخت های صادراتی، بنادر و راه آهن ها را برای انجام صادرات ایجاد کردند. هند تازه شروع به ساخت زیرساخت های بیشتری کرده است هرچند هنور قابل قیاس با چین نیست.

مشکل دیگر موانع بوروکراتیک است. فرض کنید می خواهید آیفون را در هند مونتاژ کنید. احتمالا آنها تا حدود هفت درصد از کل تولید اپل را از یک درصد در سال قبل افزایش دادند. در حالی که بیشتر قطعات هنوز باید از چین بیایند. بنابراین هنوز هزینه تدارکات وجود دارد و مدیریت نیروی کار چالش برانگیز تر بوده است.

در نهایت، در مورد فضای سیاسی می توان استدلال کرد که یکی از دلایلی که چرا بسیاری از شرکت ها به دنبال تنوع در خارج از چین هستند، عدم اطمینان در مورد تنش های سیاسی است؛ هند بزرگترین دموکراسی جهان است. هند تلاش می کند تا وضعیت غیر متعهدها را حفظ کند. بنابراین آنچه بسیاری از شرکت ها به آن فکر می کنند این است که خوب من باید به حوزه های دیگر بروم و ریسک کنم. اما نکته کلیدی این است که من باید ریسک خود را متنوع کنم. من نمی توانم صرفا به تولید در چین یا هند وابسته باشم. 

بنابراین هند با سرمایه گذاری ها، سیاست ها و ابتکارات مناسب به طور بالقوه می تواند به یک رقیب قدرتمند در آینده برای چین تبدیل شود. اما در حالی که هند در این زمینه پیشرفت هایی داشته است هنوز راه درازی برای رقابت با بازیگران مطرحی مانند چین دارد.