۸۵ دقیقه سرنوشت ساز پس از ۱۲ سال

نویسنده: سید رحمان موسوی، معاون بین الملل مجمع جهانی شهرهای اسلامی و استاد سابق دانشگاه بهشتی

دیپلماسی ایرانی: رهبران کره جنوبی و ژاپن در اولین نشست دوجانبه خود در 12 سال گذشته، دیدار خود در توکیو را پس از یک دوره طولانی، به فصل بهار توصیف کردند. گرم شدن بالقوه بین دو متحد کلیدی ایالات متحده می تواند سود زیادی برای دولت بایدن و سیاست آسیایی آن به همراه داشته باشد.

 فومیو کیشیدا، رئیس جمهور ژاپن به خبرنگاران گفت: «این هفته، همزمان با شکوفه دادن شکوفه های گیلاس در توکیو، پس از پشت سر گذاشتن یک زمستان طولانی، از رئیس جمهور کره جنوبی برای اولین سفر دوجانبه به ژاپن در حدود 12 سال گذشته استقبال کردیم.»

 دو رهبر توافق کردند که دیدارهای متقابل و گفت‌وگوهای امنیتی را از سر بگیرند و اقداماتی را برای حل و فصل اختلافات تجاری که در سال 2019 شروع شد، انجام دادند. آنها همچنین با عادی‌سازی یک توافق، اشتراک اطلاعاتی که کره جنوبی تهدید کرده بود آن را لغو خواهد کرد، موافقت کردند.

 رهبران ژاپن و کره جنوبی در مواجهه با برخی تهدیدات مشترک، برای رسیدگی و بررسی آنها با یکدیگر ملاقات کردند. آنها همچنین درباره همکاری در مقابله با کره شمالی که به نظر می رسد یک موشک بالستیک قاره پیما را به سمت دریای شرق آزمایش کرد، درست چند ساعت قبل از نشست، گفتگو کردند.

خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی گزارش داد که این دیدار 85 دقیقه به طول انجامید. این اجلاس نشان دهنده قمار یون سوک یول، رئیس جمهور کره جنوبی و کیشیدا، نخست وزیر ژاپن است که می توانند بر دشمنی های تاریخی و سیاست داخلی غلبه کنند که روابط بین دو همسایه - دو کشور از بزرگترین اقتصادهای منطقه و دموکراسی های مستقر - را به پایین ترین سطح خود رسانده است.

اگر اوضاع بر وفق مراد پیش برود، می تواند دستاورد بزرگی برای بایدن باشد؛ واشنگتن مدت‌هاست که به دنبال آن بوده که متحدانش را به کنار گذاشتن اختلافاتشان و ایجاد یک اتحاد سه جانبه برای مقابله با چالش‌های امنیتی در آسیا، به‌ویژه چین و کره شمالی، جلب کند.

 یون در این ماه با ارائه راه حلی برای خصومت طولانی مدت که قدمت آن به بیش از یک قرن پیش می‌رسد، یخ را شکست، زمانی که حدود 780000 کره‌ای در طول اشغال استعماری ژاپن در شبه جزیره کره در سال‌های 1910-1945 به عنوان کارگران اجباری در معادن و کارخانه‌ها زحمت کشیدند. در چندین حکم در سال 2018، دادگاه عالی کره جنوبی به دو شرکت ژاپنی دستور داد تا به کارگران سابق خود غرامت بپردازند، اما این شرکت ها از پرداخت آن خودداری کردند.

 بر اساس پیشنهاد یون، یک بنیاد عمومی که با کمک های داوطلبانه شرکت های کره جنوبی و احتمالاً ژاپنی تامین می شود، به قربانیان و خانواده های آنها غرامت پرداخت می کند. کیشیدا، نخست وزیر ژاپن از این اعلامیه به عنوان نشانه ای از "بازگشت به روابط سالم بین ژاپن و کره جنوبی" استقبال کرد.

 کره جنوبی در مورد این پیشنهاد تردید دارد و برای موفقیت این توافق، دولت باید مردم بدبین کره جنوبی را متقاعد کند. نظرسنجی اخیر گالوپ نشان داد که تقریبا 60 درصد از مردم کره جنوبی با این طرح مخالف هستند. مهمتر از آن، کارگران اجباری سابق نیز مخالف هستند و می گویند که آنها غرامتی را از بنیاد نمی پذیرند.

 جانگ یون می، وکیل مستقر در سئول، می گوید: «طرح دولت یون سوک یول برخلاف حکم دادگاه عالی کره جنوبی است. او خاطرنشان می کند: «طبق قانون مدنی کره جنوبی، برای جبران خسارت شخص ثالث، طلبکار یا همان قربانیان در این مورد - باید توافق کنند.»

 جانگ می افزاید: "من فکر می کنم این طرح نمی تواند در نهایت به بهبود روابط بین کره جنوبی و ژاپن کمک کند و فقط افکار عمومی را در اینجا بدبین تر خواهد کرد."کارشناسان خاطرنشان می کنند که شرکت میتسوبیشی ژاپن از اسیران جنگی آمریکایی که مجبور به کار برای آن شده اند عذرخواهی کرده و به کارگران اجباری چینی غرامت پرداخت کرده است - اما نه کره ای ها."

 بسیاری از مردم کره جنوبی نگران تهدیدات فزاینده کره شمالی و چین هستند و مایلند از اختلافات تاریخی خود با ژاپن کنار بیایند - اما نه به قیمت زیر بار کشیدن بی عدالتی های گذشته. کیم یونگ هوا، از مرکز تاریخی، گفت: «دولت یون سوک یول به قدری نگران دستاورد دیپلماتیک بهبود روابط با ژاپن است که قربانیان را مجبور به انتخاب ناعادلانه می‌کند و به آنها می‌گوید کمک‌های مالی دریافت کنند، نه غرامت».

 دانیل اسنایدر، کارشناس دانشگاه استنفورد در زمینه سیاست خارجی ایالات متحده در قبال آسیا، استدلال می کند: «سفر رئیس جمهور یون به ژاپن به منزله قدردانی از شکست در دستیابی به توافق با توکیو است.»

 اسنایدر می گوید: «موضع سازش ناپذیر ژاپن به این معنی است که امتیازات کره جنوبی اساساً یکجانبه است، و آنها امیدوارند در مقطعی ژاپنی ها به آن بپیوندند و هیچ مدرک محکمی مبنی بر انجام این کار توسط ژاپنی ها وجود ندارد.»

 از زمانی که یون پیشنهاد خود را مطرح کرد، نشانه های دیگری از گرم شدن وجود دارد. در این اجلاس، کیشیدا با استناد به اظهارات رهبران گذشته، پشیمانی خود را از تجاوزات ژاپنی در دوران جنگ جهانی دوم، که شامل بردگی جنسی زنان از کره، چین، فیلیپین و جاهای دیگر می‌شود، به‌عنوان «زنان آسایش» نامید.