نیاز به جنبش «عدم تعهد»

دیپلماسی ایرانی: تاسیس جنبش عدم تعهد در سال 1961 در بلگراد پس از کنفرانس باندونگ یک مورد استثنایی یا گذرا نبود بلکه در اوج جنگ سرد میان اتحاد جماهیر شوروی و اردوگاه کمونیستی از یک طرف و ایالات متحده آمریکا و اردوگاه سرمایه داری از طرف دیگر و در اوج مبارزه علیه استعمار صورت گرفت.

این جنبش موفقیت‌های زیادی بدست آورد و نقشی اساسی در تاکید بر هویت مستقل کشورهای عضو و نقشی مثبت در تصمیم‌گیری این کشورهای آزاد شده از استعمار ایفا کرد.

با این حال، جنبش پس از وفات رهبران بنیانگذار خود (جواهر لعل نهرو، جمال عبدالناصر، یوسیپ بروز تیتو، احمد سوکارنو و قوام نکرومه)، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، سیطره یکجانبه آمریکا بر نظام بین المللی، اختلال در توازن قدرت در سطح جهانی و چند پاره شدن برخی کشورهای تاسیس کننده این جنبش و سرگرم بودن دیگر کشورها به مشکلات سرنوشت ساز و جنگ‌ها و چند دستگی داخلی خود نیرو، تاثیر و نقش خود را از دست داد. 

اکنون در بحبوحه درگیری‌های بین المللی که گستره خطرناکی پیدا کرده و افزایش صف بندی‌های بین المللی در روند این درگیری که شکل جنگ‌های نظامی، اقتصادی، تکنولوژیک و اطلاعاتی به خود می‌گیرد و نیز رفتن جهان به سمت مرحله عدم اطمینان از آینده به همراه تشدید بحران‌های اقتصادی و گسترش بیماری‌های همه‌گیر و نتایج فاجعه‌بار ناشی از تغییرات آب و هوایی جهان عملا به جنبش عدم تعهد و احیای آن نیازمند شده است.

تعدادی از کشورهای عضو این جنبش خطری که بشریت را تهدید می‌کند احساس کرده اند و مواضع روشنی در راستای مخالفت با جنگ، سیطره و تاکید بر حق تعیین سرنوشت و احترام به حاکمیت کشورها و عدم مداخله در امور داخلی اتخاذ کرده‌اند بدون این که از یکی از طرف‌های درگیری  جانبداری کنند. در راس این کشورها امارات متحده عربی قرار دارد و خواستار ضرورت توقف یافتن جنگ اوکراین و دعوت به مذاکره به عنوان تنها راه دستیابی به حل و فصلی مسالمت آمیز است، راه حلی که در نهایت به دور کردن جهان از پیامدهای ناگوار این درگیری منجر خواهد شد.

منبع: الخلیج / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11