کالبدشکافی یک حمله!

دیپلماسی ایرانی: ساعت ۲۳ و ۳۰ دقیقه شامگاه هشتم بهمن‌ برخی منابع محلی در استان اصفهان از شنیده‌شدن صدای انفجار در محدوده خیابان «خانه اصفهان» خبر دادند و محل دقیق وقوع این انفجار را در یکی از مراکز نظامی وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اعلام کردند. با انتشار این خبر در رسانه‌های محلی و بازنشر آن در شبکه‌های اجتماعی، محمدرضا جان‌نثاری، معاون سیاسی امنیتی استانداری اصفهان در گفت‌وگویی با شبکه خبر سیما علت وقوع این انفجار را حمله‌ای به مرکز نظامی وابسته به وزارت دفاع اعلام کرد و افزود: خوشبختانه این حادثه تلفات جانی نداشته است اما خسارات وارده در دست بررسی و علت و عوامل آن در حال شناسایی است.

ساعتی بعد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جزئیات بیشتری از این حادثه به دست داد که در آن علت انفجار، «حمله ناموفق با استفاده از ریزپرنده» به یکی از مجتمع‌های کارگاهی این وزارتخانه اعلام شد که طبق این اطلاعیه با تکیه بر تمهیدات پدافندی، یکی از ریزپرنده‌ها مورد اصابت پدافند هوایی مجتمع و دو فروند دیگر نیز در تله‌های پدافندی گرفتار و منفجر شدند.

وزارت دفاع در بخش دیگری از این اطلاعیه با تاکید بر اینکه این تهاجم ناموفق تلفات جانی نداشته است، درباره میزان آسیب واردشده به این مرکز نظامی، اعلام کرده است: «این حادثه آسیب جزیی به سقف کارگاه وارد کرده که به فضل الهی خللی در تجهیزات و ماموریت‌های مجموعه ایجاد نکرده است. در فضای مجازی هم انتشار کلیپی با عنوان "وضعیت فعلی محل انفجار در اصفهان"، نشان‌دهنده برقراری شرایطی آرام و عادی در محل است؛ در برخی کانال‌‎های خبری نیز تصویری با شرح عکس ماهواره‌ای از محلی که مورد حمله ناموفق پهپادی قرار گرف، منتشر شد که موید واردشدن آسیب جزئی به این مرکز نظامی است.» 

 البته حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران نیز دیروز (یکشنبه) و در جریان نشست مطبوعاتی مشترکش با همتای قطری خود در پاسخ به سؤالی درباره اتفاق شنبه‌شب در یکی از مجتمع‌های وزارت دفاع در اصفهان و مسائل مطرح در ارتباط با آن از جمله تأثیرش بر مذاکرات رفع تحریم‌ها تصریح کرد: «در راستای انجام برخی از اقدامات برای ناامن‌سازی ایران، این اقدام بزدلانه انجام شد. دستگاه‌های امنیتی ما در راستای تأمین امنیت حداکثری کشور تلاش و فعالیت می‌کنند». وی همچنین گفت: «چنین اقداماتی نمی‌تواند در نیت و اراده متخصصان ما برای پیشرفت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشور تأثیری بگذارد».

افزون بر آن یک عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از سفر هیاتی از این کمیسیون به اصفهان در پی انفجار شب گذشته خبر داد. یعقوب رضازاده در گفت‌وگویی، اظهار کرد: «کمیسیون امنیت ملی در جلسه خود دو موضوع  انفجار در یکی از مراکز نظامی وابسته به وزارت دفاع و همچنین حمله به سفارت آذربایجان در تهران را بررسی می کند.» وی افزود: «در این راستا قرار است هیاتی از کمیسیون به اصفهان جهت بازدید از محل انفجار سفر کرده و گزارش خود را به کمیسیون امنیت ملی ارائه کنند.»

در تبیین این حمله ناموفق به تاسیسات نظامی و دفاعی ایران، محمد علی سلیمی بر این باور است که «ابعاد امنیتی آن بیش از ابعاد سیاسی و دیپلماتیک باید مورد ارزیابی قرار گیرد.» برای تشریح بیشتر این موضوع، مفسر حوزه سیاست خارجی به ذکر چند نکته و جزئیات این حمله می پردازد و به دنبال آن یک تحلیل امنیتی را به «شرق» ارائه می کند؛ اینکه در حمله ناموفق اصفهان از ریزپرنده ها به پهپاد استفاده شده است و حادثه هم در شب طول شب صورت گرفته نه روز، دوپارامتری است که هر کدام هدف مشخصی را دنبال می کند. چون به زعم این کارشناس، انفجار و آتش ناشی از حمله در طول شب می تواند تاثیر روانی بیشتری روی افکار عمومی داشته باشد. با این خوانش، تحلیلگر مسائل بین الملل اعتقاد دارد هدف اصلی این حمله، نه ایجاد تخریب و هزینه گسترده به تاسیسات نظامی و دفاعی ایران، بلکه شکل‌گیری یک شوک روانی در افکار عمومی مبنی بر عدم توان پاسخگویی سامانه پدافندی بوده است. به همین دلیل این بازه زمانی برای حمله از سوی طراحان انتخاب شده است. 

اما در فراز مهمتر، سلیمی به اهمیت استفاده از ریز پرنده به جای پهپاد اشاره کرده و در این باره اذعان دارد که تهیه و به کارگیری ریزپرنده ها راحت تر از پهپاد است، لذا شناسایی آن توسط نهادهای امنیتی، نظامی و دفاعی برای مقابله سخت تر خواهد بود. در بُعد دیگر چون کنترل این ریزپرنده ها باید در محدوده های چند کیلومتری انجام شود، از این رو مفسر حوزه سیاست خارجی سناریوی دخالت و یا استفاده سرزمینی کشورهای همسایه در انجام این حمله را مردود می داند.

ولی در عین حال سلیمی تاکید دارد که به همین دلیل (اهمیت استفاده از ریز پرنده به جای پهپاد) باید نسبت به مسئله نفوذ در داخل کشور حساسیت جدی‌تری داشت؛ چون این کارشناس با مانور روی این پرسش کلیدی که چگونه چند ریز پرنده تهیه شده و مواد انفجاری در آن به کار رفته است؟ و مهمتر از همه چگونه تیم تروریستی توانسته آن را در نزدیکی اماکن نظامی و دفاعی مورد استفاده قرار دهد؟، به «شرق» از اهمیت فوق العاده بالای جواب این سوالات می گوید. چرا که به بارو او این پاسخ ها، پارامتری است که به شکل جدی با مقوله امنیت ملی در ارتباط است. از دید این تحلیلگر فرقی نمی کند کدام نهاد امنیتی و نظامی مسئول رسیدگی باشد؛ باید مجموعه نهادها در یک سینرژی روی این اتفاق بررسی دقیق تری انجام دهند که چه فرد، جریان، گروه یا کشور منطقه ای و فرامنطقه ای مسئول این اتفاق بوده است؟ چون با تاکید مجدد سلیمی، هدف اصلی این حمله ناموفق در استان اصفهان صرفاً ایجاد یک شوک روانی در افکار عمومی بوده است که از منظرش مقوله کم هم اهمیتی نیست. اینکه مردم نگران شوند یک ریز پرنده در مرکز ایران بتواند نقاط نظامی و دفاعی کشور را مورد هدف قرار داد باید با حساسیت بالا پیگیری شود و بدون مماشات و در کمترین فرصت ممکن به این نگرانی ها جواب داد.

 یک واکنش 

وزیر مشاور امارات در امور خارجه تنها به فاصله چند ساعت نسبت به حمله ناموفق به یکی از مجتمع‌های کارگاهی وزارت دفاع در استان اصفهان که شب گذشته اتفاق افتاد، واکنش نشان داد و گفت که این اتفاقات به سود منطقه نیست. انور قرقاش، وزیر مشاور دولت امارات در امور خارجه در صفحه توئیتر خود نوشت که تنش‌های خطرناک منطقه که اخیرا شاهد آن در چند نقطه هستیم از جمله انفجاری که در اصفهان اتفاق افتاد به سود منطقه و آینده آن نیست. وی نوشت: «علیرغم اینکه مشکلات منطقه پیچیده است، اما هیچ جایگزینی برای گفت‌وگو و راه حل‌های سیاسی برای دور شدن از تنش ها نیست.» قرقاش تاکید کرد که رسیدن به راه حل‌های سیاسی می تواند تنش های منطقه را کاهش و ثبات و امنیت منطقه را حفظ کند.

پرویز شاکری در تبیین این واکنش توئیتری انور قرقاش به سیاست خارجی امارات متحده عربی در توازن بخشی دیپلماتیک بین تهران و تل آویو اشاره می کند. در تشریح این توازن بخشی، مفسر مسائل خاورمیانه یادآور می‌شود که امارات متحده عربی در کنار بحرین دو کشوری بودند که به صورت رسمی، روابط دیپلماتیک خود را با اسرائیل برقرار کردند و پیمان ابراهیم را امضا نمودند.

اما به باور شاکری، ابوظبی در عین حال تنها کشوری است که پس از حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران در سطح سفیر هم احیا کرد و سفیر خود را به تهران بازگرداند. این دو اقدام اماراتی ها از منظر تحلیاگر حوزه سیاست خارجی به معنای آن است که امارات متحده عربی در یک هوشمندی و انعطاف دیپلماتیک سعی دارد با یک توازن بخشی از برگ های برنده خود ذیل تداوم و تشدید روابط با جمهوری اسلامی ایران و همزمان با آن اسرائیل نهایت استفاده را ببرد.

به همین دلیل انور قرقاش به فاصله چند ساعت از حمله ناموفق به مراکز دفاعی و نظامی ایران در استان اصفهان دست به توئیت می شود و اظهار نگرانی می کند.  این در حالی است که تحلیلگر مسائل حوزه عربی نقبی به واکنش چند روز قبل اماراتی ها پیرامون عملیات استشهادی در سرزمین های اشغالی می زند که توسط ابوظبی محکوم شد. 

در تشریح این دوگانگی در موضع گیری سیاست خارجی امارات، شاکری تاکید دارد که ابوظبی از یک سو با اظهارنگرانی در قبال حمله به تاسیسات دفاعی ایران و در سوی دیگر محکوم کردن عملیات های اشتهادی در صدد است بال های سیاست خارجی را، هم در تهران و هم در تل آویو بگستراند. به خصوص آنکه مفسر تحولات غرب آسیا معتقد است متهم ردیف اول در هر گونه حمله پهپادی، ترور، جاسوسی و خرابکاری هسته‌ای، نظامی و دفاعی در خاک ایران فقط و فقط اسرائیل است. به همین دلیل کارشناس مسائل بین الملل در پایان بخش گفت وگوی خود با «شرق»، اظهار نگرانی توئیتری قرقاش را همان تلاش برای تطهیر و توازن بخشی تعبیر می کند.

نکته پایانی پرویز شاکری از آن جهت اهمیت دارد که علیرغم عدم پذیرش رسمی این حمله در اصفهان توسط مقامات اسرائیلی، اظهارنظر توئیتری محمد مرندی سیبل اتهامات را به تل آویو چرخانده است.  مشاور رسانه های تیم مذاکره کننده هسته ای دولت رئیسی با اشاره به حمله پهپادی ناموفق در اصفهان هشدار داد که این گونه اقدامات بدون پیامد نخواهد بود. محمد مرندی طی پیامی در صفحه توئیتر خود با اشاره به عملیات ناموفق پهپادی شب گذشته در نزدیکی اصفهان نسبت به عواقب چنین اقداماتی هشدار داد و نوشت: «هفته خوبی برای رژیم آپارتاید (صهیونیستی) چه در داخل و چه در خارج نیست. با این حال، حتی اگر نتانیاهو و متحدان تروریستی تحت حمایت غرب او در شمال عراق شکست خورده باشند، عواقبی در انتظارشان خواهد بود. هر دوی آنها باید یاد بگیرند که تنبیه با شکست نیز همراه است.»/شرق