مالیات اقدامی موثر برای جلوگیری از نابرابری شدید، بی‌ثباتی سیاسی و خشونت است

نویسنده ها: جایاتی گوش، استاد اقتصاد در دانشگاه ماساچوست و سید رحمان موسوی عضو ارشد انجمن مطالعات سازمان ملل

دیپلماسی ایرانی: برای کاهش بدترین اثرات تغییرات آب و هوایی و جلوگیری از فروپاشی اجتماعی، ما باید به سمت انرژی های تجدیدپذیر رو آوریم و نابرابری شدید استفاده از منابع را کاهش دهیم. اما انجام این کار مستلزم افزایش گسترده هزینه‌های عمومی است، به همین دلیل است که دولت‌ها باید سیستم‌های مالیاتی قدیمی و قهقرایی خود را اصلاح کنند. 

نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، همیشه مشکلاتی را به همراه داشته است. در سال های اخیر، گردهمایی سالانه ثروتمندان و قدرتمندان به یک تمرین بیهوده فزاینده تبدیل شده است. این همه جت های خصوصی، هتل های مجلل، و لیوان های شامپاین به صدا در می آیند، اگر به چیزی بیش از دست نوشته در مورد وضعیت جهان و وعده های مبهم برای رسیدگی به چالش های متعدد جهانی منجر نمی شوند، چه فایده ای دارند؟ 

پیش از گردهمایی امسال در این ماه، WEF یک بار دیگر دستور کار بلندپروازانه ای را ارائه کرد. با اذعان به اینکه «جهان امروز در نقطه بحرانی قرار دارد» و «تعداد زیاد بحران‌های جاری اقدامات جمعی جسورانه می‌طلبد»، موضوع امسال «همکاری در جهانی تکه‌تکه» است. 

بسیاری از رهبران سیاسی و تجاری که در این گردهمایی ها شرکت می کنند، در واقع در موقعیتی هستند که می توانند گام های مشخصی در جهت همکاری و تغییر بردارند. به همین دلیل است که به همراه 29 عضو دیگر کمیسیون اقتصاد تحول آفرین باشگاه رم، نامه ای سرگشاده را امضا کردیم که در آن از شرکت کنندگان در داووس می خواهیم برای درخواست مالیات بیشتر برای ابرثروتمندان به ما بپیوندند. انگیزه این تقاضا، نیاز فوری به کاهش بدترین اثرات تغییرات آب و هوایی و جلوگیری از بی ثباتی اجتماعی است. 

سال گذشته، کمیسیون اقتصاد تحول آفرین، کتاب زمین برای همه را منتشر کرد که طرحی برای از بین بردن فقر، کاهش نابرابری، توانمندسازی زنان، تغییر سیستم های غذایی، و بازسازی سیستم های انرژی با رو آوردن به انرژی های تجدیدپذیر ارائه می دهد. 

اگر می‌خواهیم به این تحولات اساسی دست یابیم، که همه آنها مستلزم افزایش گسترده هزینه‌های عمومی است، باید مالیات شرکت‌ها و افراد فوق‌ثروتمند را افزایش دهیم. بانک های مرکزی و بانک های توسعه ای می توانند سهم قابل توجهی در این تلاش داشته باشند اما این کافی نیست. 

تضمین حمایت‌های اجتماعی و رفاه برای همه و تضمین سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و هزینه‌های عمومی افزایش‌یافته که از طریق افزایش درآمدهای مالیاتی تامین می‌شود، مورد نیاز است. 

اکثر سیستم های مالیاتی جهان منسوخ و پسرفته هستند و بنابراین نمی توانند درآمدهای لازم را ارائه دهند یا تضمین کنند که ثروتمندان سهم عادلانه خود را پرداخت می کنند. به طور مشابه، قوانین ما از روش‌های بی‌شماری که شرکت‌ها و افراد ثروتمند می‌توانند از مالیات فرار کنند و اینکه چگونه جهانی‌سازی مالی، شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا سود و دارایی‌ها را به حوزه‌های قضایی با مالیات پایین منتقل کنند، تشخیص نمی‌دهند. به جای پرداختن به این خلأهای قانونی، دولت ها به شدت به مالیات های غیرمستقیم مانند مالیات بر ارزش افزوده (VAT) متکی هستند که به طور نامتناسبی بر اقشار فقیر تحمیل می شود. در طول چند دهه گذشته، این نابرابری‌های سیستمی به کاهش گسترده ثروت عمومی و تمرکز عظیم ثروت خصوصی منجر شده است. 

همانطور که آخرین گزارش جهانی نابرابری نشان می دهد، آنها همچنین به افزایش نابرابری کمک کرده اند. خبر خوب این است که هنوز برای تغییر مسیر دیر نیست. 

در نامه خود به شرکت کنندگان در داووس، ما چندین تدابیر را برای رسیدگی به خرابی سیستم های مالیاتی در سراسر جهان و تضمین آینده ای پایدار با مالیات بر ثروت، درآمد، و سود شرکت ها و همچنین انتشار بیش از حد گازهای گلخانه ای و بهره برداری از بیوسفر توسط شرکت ها پیشنهاد می کنیم. 

ثروتمندترین مردم جهان اول: با توسعه و به اشتراک گذاری ثبت دارایی های ملی، دولت ها می توانند به راحتی از افراد بسیار ثروتمند مالیات بگیرند، حتی اگر آنها ثروت خود را در بهشت های مالیاتی پنهان کنند. 

دوم: مالیات بر درآمد، سرمایه سیستم های مالیاتی را مترقی تر می کند. 

سوم: برای تضعیف انگیزه‌ شرکت‌ها برای انتقال سود به کشورهای با مالیات پایین، ما حداقل نرخ مالیات شرکتی 25 درصد (نزدیک به میانگین جهانی) و مالیات واحد بر اساس فروش، اشتغال و دارایی‌های شرکت‌های چندملیتی در هر کشور را پیشنهاد می‌کنیم. 

چهارم: مالیات بر سودهای بادآورده در همه بخش ها، به ویژه سود حاصل از دوره های کمبود و سفته بازی، اثرات توزیعی مثبتی خواهد داشت. 

در نهایت، ما خواستار مالیات بر انتشار کربن لوکس و مصرف بیوسفر و حذف تدریجی همه مشوق های مالیاتی مربوط به سوخت های فسیلی هستیم. 

این پیشنهادهای عقل سلیم جدید نیستند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اکثر مردم از مالیات‌های بالاتر بر ثروتمندان حمایت می‌کنند، و حامیان، شامل برخی از کسانی هستند که مشمول این مالیات می‌شوند. برای مثال، سال گذشته، گروهی متشکل از 100 میلیاردر و میلیونر نامه‌ای را امضا کردند که در آن خواستار «مالیات متوسط بر ثروت» برای ثروتمندترین آمریکایی‌ها شدند و هشدار دادند که نابرابری شدید می‌تواند به بی‌ثباتی سیاسی و خشونت منجر شود. گروه های دیگر نیز تماس های مشابهی برقرار کرده اند. اما ما نمی توانیم بدون اراده سیاسی به تغییرات معنادار دست یابیم. برای این منظور، زمان آن فرا رسیده است که شرکت کنندگان و برگزارکنندگان نشست داووس، این جشنواره گران قیمت سالانه ثروت را با اعمال نفوذ قابل توجه خود برای ایجاد یک سیستم مالیاتی عادلانه توجیه کنند.