پیامدهای اجرای الگوی آبی ترکیه از سوی طالبان برای ایران

معاون پیشین وزارت خارجه با بیان این که آب صرفا به معنی یک مساله اقتصادی نیست، بلکه به ابزار سیاسی،‌ اقتصادی و بین‌المللی تبدیل شده است، گفت: در صورتی که همان مدل الگوی سیاستی در زمینه آب که در ترکیه انجام شد، در افغانستان نیز رخ دهد برای ایران مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت.

ابراهیم رحیم‌پور در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود از سفر سرپرست وزارت آب و انرژی امارت اسلامی افغانستان به ترکیه و رایزنی‌های دو طرف در زمینه مسائل مربوط به آب اظهار داشت: مساله آب در دنیا اهمیت بسیاری دارد، یکی از دلایل آن تغییرات آب و هوایی دنیا است زیرا وضعیت آب شرب به مرور در دنیا وضعیت بدتری پیدا می کند، کشورهایی که دارای این منبع از انرژی  هستند در ارتباط با همسایگان دست بالاتر را دارند. 

وی تصریح کرد: کشوری مثل  عربستان در زمینه استفاده از آب شیرین کن ها سرمایه گذاری بزرگی را انجام داده است، ترکیه هم از روش ها و الگوهای سیاستی متفاوتی در زمینه بهره برداری و استفاده از آب دارد، در افغانستان نیز اشرف غنی در مراسم افتتاح سد کمال خان به وضوح اعلام کرد که به ایران آب می دهیم، نفت می‌گیریم. بنابراین مساله آب در سطح بین‌المللی مورد توجه حکام و سیاستمداران قرار دارد. 

معاون پیشین وزارت امور خارجه همچنین بیان کرد: در مورد ترکیه باید بدانیم که مساله آب در دوره اردوغان اهمیت بیشتری پیدا کرد این احتمال وجود دارد که اسرائیلی ها در این موضوع نقش داشته باشند زیرا آن ها در علم و فن مسائل آبی خیلی ماهر هستند خودشان با توجه به مشکلات آبی که داشتند توانستند با تدابیر و مسائل نظامی از جولان و سایر مناطق به آب دسترسی پیدا کنند. 

رحیم‌پور ادامه داد: استنباط بنده از آن چه در ترکیه می گذرد، این است که اسرائیلی ها در مسائل آبی نقش داشتند در واقع نقش آن ها در دو کشور سوریه و عراق کاربرد داشته که در قالب خدمات به ترکیه است، احتمالا یک بده و بستانی از این مساله بین ترکیه و اسرائیل وجود دارد. 

این دیپلمات پیشین کشورمان یادآور شد: اقدامی که ترک‌ها در بستن سد آتاتورک انجام دادند، موجب شد که میزان آب‌دهی به دجله و فرات کاهش پیدا کند و مصیبت بزرگی را برای کشورهای منطقه ایجاد کرد از این جهت معتقدم دست اسرائیلی‌ها در این ماجرا وجود دارد . 

وی در ادامه اظهار داشت: همان طور که چه قبل از انقلاب اسلامی و چه پس از آن، نفت به عنوان یک ابزار و اهرم بزرگی در دنیا بود، اکنون به دلیل تحریم ها این ابزار از دست ما خارج شده و آب صرفا به معنی یک مساله اقتصادی نیست، بلکه به ابزار سیاسی،‌ اقتصادی و بین المللی تبدیل شده است.

رحیم پور افزود: افغانستان به عنوان کشور همسایه ما دارای منابع آبی است و در سال 1352 نیز قراردادی میان هویدا و شفیق نخست وزیر وقت افغانستان به امضا رسید که حق‌آبه ایران هم مشخص شد تا آب مورد نیاز زابل و سیستان و بلوچستان تامین شود. اما طی سال های اخیر مساله حق‌آبه مورد بحث و جدل قرار دارد و علیرغم رفت و آمدهای زیادی که با مسئولان افغانستان انجام شده اما همچنان موضوع حق‌آبه به قوت خود باقی است حتی در دوره اشرف غنی به صراحت اعلام کرد که آب می دهیم، نفت می‌گیریم.

معاون سابق آسیا و اقیانوسیه  وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد:‌ بعید به نظر می رسد در نگاه و رویکرد نسبت به مساله آب تغییری در دوره فعلی حکمرانان افغانستان ایجاد شده باشد تیمی که درباره آب در افغانستان کار می کردند احتمالا اکنون هم نظرات مشورتی به طالبان دهند البته آن کارشناسان ذهنیت مثبتی نسبت به ایران ندارند. 

وی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران و مسئولان باید به شدت در این موضوع مراقب باشند و از اهرم متقابل خودشان استفاده کنند،‌ در صورتی که همان مدل انجام شده در ترکیه، در افغانستان نیز رخ دهد برای ایران مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت. ضمن این که متاسفانه برخی از مشکلات داخلی خودمان در موضوع آب را نباید تقصیر افغان ها بیاندازیم ، هنوز به طور کامل از آب شیرین ها نتوانستیم استفاده کنیم. 

این دیپلمات پیشین کشورمان همچنین گفت:در زمینه دیپلماسی آب باید وزارت امور خارجه فعال شود و در محافل بین‌المللی هم باید فعال شویم. طبق قوانین موجود در دنیا ممکن است در جاهایی قوانین کامل نباشد اما باید از اهرم هایی استفاده کنیم که حق خود را بگیریم با سلام و صلوات چیزی دست ما را نمی گیرد،‌ مشکلات ما با طالبان کمتر نمی شود شاید بیشتر هم شود.