نگرانی‌ها از بمب کثیف در جنگ اوکراین

دیپلماسی ایرانی: روسیه به تازگی مدعی شده است که اوکراین در نظر دارد به زودی از نوعی بمب حاوی مواد منفجره و رادیواکتیو موسوم به «بمب کثیف» در حملات خود استفاده کند.

وزیر دفاع روسیه بدون ارائه مدارک و مستنداتی مشخص این موضوع را مطرح کرده است؛ ادعایی که علاوه بر اوکراین، متحدان غربی کی‌یف از جمله فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا نیز آن را رد کرده‌‌اند.

سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه پیش‌تر در گفت وگو با بن والاس، همتای بریتانیایی خود گفته بود که «نگران تحریکات احتمالی کی‌یف با استفاده از یک بمب کثیف» است.

این نگرانی که رسانه‌های روسی از آن به عنوان ترفندی برای متهم کردن مسکو به استفاده از تسلیحات کشتار جمعی و راه افتادن کارزاری جهانی علیه روسیه یاد کرده‌اند، همچنین از سوی آقای شویگو با وزرای دفاع فرانسه، ترکیه نیز در میان گذاشته شده بود.

این در حالی است که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین ضمن رد و بی اساس خواندن این ادعا انگشت اتهام را به سوی مسکو نشانه رفته و از محتمل بودن استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای در اروپا خبر داده است.

بمب کثیف چگونه عمل می‌کند؟

به گزارش یورونیوز، بمب کثیف ترکیبی از مواد منفجره مانند دینامیت با پودر یا گلوله‌های رادیواکتیو است. هنگامی که دینامیت یا سایر مواد انفجاری تعبیه شده در داخل بمب منفجر می شوند، مواد رادیواکتیو مانند اورانیوم در هوا و مناطق اطراف محل اصابت بمب پراکنده می‌شوند.

مواد رادیواکتیو به کار گرفته شده در ساخت بمب کثیف نیاز نیست آنطور که در بمب‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد پالایش و غنی‌سازی شده باشد. لذا در ساخت این بمب می‌توان از مواد رادیواکتیو بیمارستان‌ها، نیروگاه‌های هسته ای یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی استفاده کرد. این موضوع سبب می شود که بمب‌های کثیف بسیار ارزان تر و سریعتر از سلاح های هسته‌ای ساخته شوند و مورد استفاده قرار گیرند.

بمب اتمی، مانند نمونه‌هایی که روی هیروشیما و ناکازاکی پرتاب شدند، حاصل شکافت اتم‌ها و آزاد شدن عظیم انرژی است که ضمن انفجاری مهیب، ابر قارچی اتمی تولید می‌کند. بمب کثیف اما کاملاً متفاوت عمل می کند و نمی تواند یک انفجار اتمی ایجاد کند. یک بمب کثیف در عوض از دینامیت یا مواد منفجره دیگر برای پراکنده کردن گرد و غبار رادیواکتیو، دود یا مواد دیگر استفاده می کند تا باعث آلودگی محیط با موارد رادیواکتیو شود.

مهم‌ترین خطر یک بمب کثیف از انفجار آن ناشی می‌شود که می‌تواند باعث صدمات و جراحات جدی و خسارت مادی فراوان شود. مواد رادیواکتیو مورد استفاده در یک بمب کثیف احتمالاً تشعشع کافی برای ابتلا به بیماری‌های جدی به صورت فوری ایجاد نمی کنند، مگر برای افرادی که بسیار نزدیک به محل انفجار هستند. با این حال، گرد و غبار رادیواکتیو و دود ناشی از پراکنده شدن این مواد که تا مسافت دورتر پخش می شود، در صورت استنشاق می تواند برای سلامتی خطرناک باشد. از آنجا که مردم نمی توانند تشعشعات را با حس بویایی و چشایی تشخیص دهند به محض قرار گرفتن در معرض حملات با بمب کثیف باید تحت اقدامات مراقبتی لازم و فوری قرار گیرند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده در گزارشی به مجموعه‌ای از اقدامات در صورت قرار گرفتن در معرض حمله با بمب کثیف اشاره کرده است. این اقدامات شامل مراحلی بسیار ساده است که پزشکان و متخصصان پرتو برای کاستن از آسیب‌های احتمالی به افراد در صورت مواجه با اینگونه حملات توصیه کرده‌اند. بنا به این توصیه‌ها از افراد درخواست شده است در صورتی که بیرون از محیط بسته و یا نزدیک محل انفجار قرار دارند بینی و دهان خود را با یک پارچه بپوشانند تا خطر تنفس در گرد و غبار رادیواکتیو یا دود کاهش یابد. از افراد همچنین خواسته شده به اشیایی که در اثر انفجار پرتاب می شوند دست نزنند زیرا ممکن است آلوده به موارد رادیو اکتیو باشند. افراد باید هر چه سریع‌تر خود را به مکان‌های سربسته‌ای که دیوارها و پنجره‌های آن آسیب ندیده باشد برسانند و برای محافظت از تشعشعات وارد آن بشوند. پس از ورود به ساختمان و محیط مناسب سربسته نیز باید لباس‌های بیرونی را فورا درآورد و در یک کیسه پلاستیکی قرار داد؛ پارچه‌ای که با آن دهان و بینی پوشانده شده بود نیز به محض ورود به محیط سربسته باید باز و در کیف یا کیسه‌ای قرار داده شود. گرفتن دوش و شستن بدن با آب و صابون دیگر توصیه‌ای است که می‌تواند به شستن گرد و غبار باقی مانده از انفجار کمک کند.