چین به تاسی از روسیه به تایوان حمله می کند؟

نویسنده: طاهره حسن پور، کارشناس ارشد مسایل بین المللی

دیپلماسی ایرانی: جهان نا آرام و اغتشاش یافته و نه ثابت بلکه متغیر، جنگ ها، پیروزی ها، سلاح های استراتژیک و اتمی،گروهک های تروریستی، اسرائیل و فلسطین، جنگ در افغانستان، نابودی نظم حاکم موجود لیبرال، ایجاد قطب بندی های اقتصادی چند جانبه، ظهور اقتصادی چین در آسیای جنوب شرقی، ورود روسیه به عرصه رقابت های استراتژیک و ظهور قدرت نظامی این کشور، انحلال شکل سیطره تک قطبی فرهنگی – سیاسی ایالات متحده، نابودی و زوال قدرت حاکمیت یک قرنی ایالات متحده، جنگ قدرت و دست یافتن به قدرت حداکثری و نفوذ در جهان همه و همه در گرو یافتن منافع بیشتر یا سهم بیشتری از امکانات جامعه جهانی در جهان آنارشی است. 

بازی قدرت در رابطه قدرت های بین المللی از تاریخی دیرینه برخوردار است. نگاه واقع گرایی تهاجمی به محیط نظام بین الملل همواره از ریشه این مکتب بر می خیزد که جهان آنارشیسم همیشه مکانی برای برخورد قدرت ها برای به دست آوردن برترین قدرت در نظام بین الملل بوده است. منافع ملی، در این بازی نقش اول را دارد. کشورها بر اساس منافع ملی خود سیاست خارجی متناسب را بر می گزینند، در این محیط آرناشیک رابطه دوستی و دشمنی و دیپلماتیک سیاسی و اقتصادی کشورها بر اساس منافع اولیه آنها شکل می گیرد.

جمهوری خلق چین را می توان از جمله کشورهایی نام برد که به طور رسمی از سال 2008 به عنوان برترین اقتصاد جهان ظهور کرده این کشور با ایجاد بلوک اقتصادی به عنوان چالشی بزرگ برای ایالات متحده آمریکا تبدیل شده است. به نقل از جان مرشایمر، بنیان گذار مکتب رئالیسم تهاجمی، ظهور چین یک رویداد قریب الوقوعی است که ایالات متحده همواره باید آن را به تاخیر اندازد. در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما سطح رقابت دو کشور جمهوری خلق چین و ایالات متحده آمریکا به شکل محسوسی افزایش پیدا کرد. با نگاهی کلی می توان دریافت که عامل های مختلف تاثیرگذار زیادی در روابط بین چین و ایالات متحده آمریکا وجود دارد. از زمان تشکیل جمهوری خلق چین در سال 1949 که با پیروزی انقلابیون کمونیستی در مقابل ناسیونالیست ها که از حمایت ایالات متحده برای تشکیل جمهوری تایوان برخوردار بوده اند، گونه ای از تنش ها و اختلافات را می توان در رابطه دو کشور مشاهده کرد. ایالات متحده آمریکا، چین کمونیستی را متحد شوروی در جنگ سرد میان دو بلوک غرب و شرق به رهبری آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی می دانست و خواستار تشکیل جمهوری تایوان بود. 

پشتیبانی ایالات متحده از تایوان را می توان به عنوان متغییر تاثیرگذاری که ایالات متحده می توانست از طریق این متغییر بر چین تاثیر بگذارد شناخت. اما با شکست سیاسی ایالات متحده آمریکا در قبال کمونیست ها و تشکیل جمهوری خلق چین، عمده اهدافی که ایالات متحده برای جلوگیری از متحد شدن چین با شوروی کمونیست در برابر ایالات متحده داشت می توان به مهار و منزوی کردن و تحریم و محاصره اقتصادی این کشور و جلوگیری از شناسایی جمهوری خلق چین توسط دولت های دیگر برای مدت های طولانی را اشاره کرد. 

در این میان تایوان نقش بازیگر مهمی در ائتلاف موازنه ضد چین بازی کرده است که مسلما چین را خشمگین می کند و به رقابت امنیتی بین پکن و واشنگتن دامن خواهد زد. 

از منظر مرشایمر سیاست بین الملل یک تجارت ناخوشایند و خطرناک است و هیچ حسن نیتی نمی تواند رقابت امنیتی شدیدی را که با ظهور یک هژمون در اوراسیا شکل می گیرد، بهبود ببخشد. به باور وی این نمایش قدرت را می توان تراژدی سیاست قدرت های بزرگ نامید.

سوال ایجاد شده در این مطلب این گونه خطاب می شود که آیا چین به تاسی از روسیه قصد حمله نظامی به تایوان را دارد؟

بحران اوکراین، گمانه زنی ها را به سوی چین برده است. به نظر می رسد جمهوری خلق چین از بحران اوکراین می تواند به استفاده از روش های نظامی و مدیریت و کنترل یک حمله نظامی را بهره بگیرد. چین و روسیه دو کشوری هستند در نظام بین الملل که هر کدام از وجود قوانین و حاکمیت به رسم ایالات متحده ناراضی است. هر کدام از کشورهای یاد شده درصدد تغییر وضعیت موجود بین المللی است. چین و روسیه دخالت کشورهای قدرتمند در مسائل داخلی  کشور ها را بر نمی تابند و به وضوح می توان واکنش چین به حمله نظامی روسیه به اوکراین را دید که معتقد است امنیت ملی هر کشوری خط قرمز محسوب می شود و با هیچ چیزی امکان معاوضه نیست. 

در گفت و گو های جدیدی که بین دو کشور مطرح شده، از تعهد آمریکا برای حمایت نظامی تایوان موجی از واکنش های چین را برانگیخته است. 

رویای بازگشت یا الحاق تایوان به سرزمین اصلی چین از اهمیت خارق العاده ای برای سیاستمداران چینی برخوردار است که در این باب به لفاظی های جو بایدن به حمایت از تایوان واکنش و انتقاد تندی را وارد کرده اند که ایالات متحده با آتش بازی می کند. وزارت امور خارجه چین اعلام کرده این کشور برای حفظ امنیت ملی خود هیچ از کاری دریغ نمی کند. 

در این بین با توجه به شرایط و گذر زمان می توان به این نکته اشاره کرد که پیروزی روسیه در جبهه جنگ چراغ سبزی برای قوت بیشتر چین برای الحاق تایوان به شمار می آید.