نقش دیپلماسی اسلامی در تحقق تمدن نوین اسلامی

سخنرانان شرکت کننده در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» خواستار اجماع جامعه اسلامی برای حضوری فعال‌تر در عرصه بین‌الملل شدند و این امر را منوط به بازگشت به اصل مبانی و مفاهیم اسلامی در برادری و گفت‌وگوی سازنده و همزیستی مسالمت‌آمیز دانستند.

به گزارش ایسنا، داود عامری، دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی در مراسم افتتاحیه این کنفرانس  با اشاره به اهداف برگزاری گفت: مجمع جهانی صلح اسلامی و دبیرخانه کنفرانس قریب پنج سال است که فعال شده و تاکنون موفق شده تا چندین نشست مقدماتی و ۲ کنفرانس بین‌المللی را با اهداف مشخص برگزار کند.
وی افزود: دومین کنفرانس اکنون با دریافت ۱۰۷ مقاله علمی و سخنرانی ۴۰ نفر از متفکرین ایران و جهان در چهار پنل یا نشست‌های تخصصی برگزار می‌شود که امید است این اندیشه‌پردازی‌ها بتواند به فضای هنجارسازی و قوانین بین المللی وارد شود.
عامری  تأکید کرد: این فضای پر از آنارشی در جهان کنونی نیازمند روحی تازه است که این الهام‌بخشی می‌تواند از تعالیم ادیان الهی و دین مبین اسلام به ویژه سیره مبارک پیامبر اعظم (ص) باشد و شرایطی را برای زندگی سعادت انسان‌ها فراهم کند و امیدها را به آینده زنده نگهدارد.

همچنین آیت‌الله محسن اراکی، عضو مجلس خبرگان رهبری در این کنفرانس اظهار داشت: این دیپلماسی تمدن‌ساز رسول اکرم (ص) است که جوامع بشری را در این سیر و راستا قرار می‌دهد و باعث می‌شود که زنجیرهای اسارت انسان که همان قید و بند شهوانی، استبدادهای داخلی و خارجی و اسارت شیطان است از هم گسسته و باعث ایجاد کمال و جهش در انسان به سوی حق تعالی شود.
وی افزود: در دیپلماسی تمدن‌ساز، علاوه بر تسهیل زمینه‌های ارتباطی در جوامع، می‌بایست به توسعه روابط اقتصادی جوامع اسلامی در عرصه‌های گوناگون، تولید و تبادلات اقتصادی نیز توجه شود.
آیت‌الله اراکی تصریح کرد: یکی دیگر از رسالت‌های بزرگ اسلام، روان ساختن نیروها به سمت ریشه‌کن کردن ظلم و ستم در جهان و دفاع از مظلومین، محرومین و مقابله با طاغوت‌ ها است که می‌تواند از مهم‌ترین کاربردهای این دیپلماسی در همکاری‌های بین جوامع اسلامی قرار گیرد.

لاله افتخاری؛ نماینده سابق مجلس شورای اسلامی نیز در این کنفرانس  با تأکید بر اینکه دیپلماسی تابع شرایط متفاوت سیاست و موقعیت دولت‌هاست که با تغییر دولت‌ها تفاوت می‌کند، افزود: دیپلماسی اسلامی مبتنی بر وحی و فطرت است، فرازمانی و فرامکانی است. اما درباره اهداف دیپلماسی پیامبر اعظم (ص) می‌توان گفت که بیشتر ایشان در دعوت و توسعه رسالت اسلامی خودشان بودند و دیپلماسی ایشان مبتنی بر ۲ محور عدالت و وحدت بود.
افتخاری بیان داشت: پیامبر اسلام (ص) برای پیاده کردن دیپلماسی از روش‌های مختلف مانند اعزام سفیر به کشورهای مختلف، ارسال نامه به رهبران جهان و کشورهای دور و نزدیک و همچنین پذیرش گروه‌ها و قبایل و نمایندگان کشور استفاده کردند. هنر پیامبر (ص) این بود که از همه این ظرفیت‌ها استفاده بردند.
وی درباره ثمرات دیپلماسی اسلام پیامبر (ص) گفت: این نوع دیپلماسی، ایجاد یک امنیت برای مسلمانان و پیشرفت اهداف مقدس دین اسلام را فراهم کرد. همچنین زمینه‌ساز گسترش و توسعه اسلام به کشورهای مختلف جهان و بنیان‌گذار تمدن اسلامی در مدینه النبی شد  .

سامی خضراء، پژوهشگر عرصه بین‌الملل از کشور لبنان نیز با اشاره به اینکه اسلام دارای نظام متکاملی است که زیربنای روابط میان مردم را تنظیم کرده است، خاطرنشان کرد: در سیره پیامبر اکرم (ص) آمده است که آن حضرت با اعزام نمایندگان خود به سران کشورها و یا روسای قبائل و مردم پیام‌هایی را برای آنان ارسال کردند و از آنان خواسته تا به دین اسلام مشرف شوند.
وی با بیان اینکه اسلام در بسیاری از احکام شرعی خود عزت مسلمانان را مد نظر گرفته داده است، گفت: محافظت از عزت مسلمان و برتری آن را باید آشکارا اعلام کنیم. فقهای ما باب خاصی را در تعامل با غیر مسلمانان چه به عنوان وظیفه استحبابی و یا وجوبی بیان کرده‌اند که همه این احکام تدوین شده و موجود است. 
براساس این گزارش محمدرضا دهشیری، کارشناس روابط بین‌الملل با اشاره به روش‌های تحقق تمدن نوین اسلامی بیان داشت: با توجه به اینکه تمدن نوین اسلامی بر پایه‌هایی از قبیل خردباوری، خودباوری، فرهنگ‌گرایی، معنویت‌مداری و اخلاق‌گرایی استوار است، نقش دیپلماسی اسلامی در تحقق این تمدن بر چند محور استوار است.
وی گفت: «دیپلماسی عزتمندی» با تاکید بر هویت ایجابی در جهان اسلام می‌تواند منجر به تصویرسازی ایجابی برای نشان دادن پرستیژ جهان اسلام شود. البته این امر نیازمند آن است که هم رویکرد هدایت‌طلبانه ما در مقابله با نظام سلطه تبیین شود و هم در جهاد تبیین به روایت‌سازی مناسب اهتمام شود.

ظفر بنگاش، اسلام‌شناس در تورینتو کانادا در این. کنفرانس با بیان اینکه پیامبر (ص) نه تنها پیام الهی را ابلاغ کرد، بلکه توانست پیروان زیادی را برای تأسیس دولت اسلامی جلب کند، ابراز داشت: عهدنامه مدینه،‌ معاهده با قبایل ساکن غرب مدینه، پیمان حدیبیه و نامه‌هایی که او برای پادشاهان و حاکمان فرستاد و آن‌ها را به اسلام دعوت کرد، تصویر ترکیبی از رویکرد پیامبر (ص) برای ایجاد روابط با جوامع مختلف، بر اساس قدرت نرم و دیپلماسی ارائه می‌دهد.
وی گفت: در زمان حکومت اسلامی در مدینه از هیچ زورو اجباری برای تحمیل قوانین بر غیر مسلمانان استفاده نشد. پذیرش داوطلبانه عهدنامه از سوی مسلمانان و غیرمسلمان به صورت یکسان، نشان‌دهنده مهارت‌های عالی دیپلماتیک پیامبر (ص) بود.

حسین دیرانی، نویسنده و پژوهشگر سیدنی استرالیا موضوع سخنانش را دیپلماسی فرهنگی در گام دوم انقلاب قرار داد و تصریح کرد: گام دوم انقلاب، آغاز طرح راهبردی مرحله و دوران دوم انقلاب و یا سرآغاز دومین مرحله چهل ساله دوم انقلاب است که تاکنون توانسته با قدرت، اعتماد به نفس، سربلندی و سرشار از امید به پیروزی‌های همه جانبه در صحنه‌های اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی نائل آید و زیرساخت‌های بنادین و عمرانی را پی‌ریزی کند.
وی گام دوم انقلاب را بیانگر مضامین جدید قانون اساسی است با مفاهیم الهی، ایمانی، انقلابی، اعتقادی  برشمرد و گفت: بیانیه گام دوم نوعی وصیتنامه به تمامی آزادگان، انقلابیون و شرافتمردان جهان است که در صورت پایبندی و اجرای دقیق آن زمینه را برای پیروزی، سربلندی، عزت، استقلال و پیشرفت برای همه ملت‌ها و دولت‌ها به ارمغان خواهد آورد.

حجت الاسلام امین شهیدی دبیر کل امت واحده در پاکستان در کنفرانس بین المللی دیپلماسی و فدرت نرم درسیره پیامبر اعظم بر تمدن نوین اسلامی به عنوان الگوی جهانی که ریشه در قرآن و رسالت پیامبر اعظم دارد تاکید کرد .
 وی گفت : آخرین پیامبر ، حضرن محمد (ص)  الگویی کامل جهان بشری است بنابراین باید جهانی بسازیم که الگویش نبی مکرم اسلام باشد .وقتی تمدن نوین اسلامی را به عنوان یک هدف در نظر بگیریم در نهضت های آزادی خواهان و نهضت اسلامی باید فضایی به وجود آید که در آن فضا انسانها با استفاده از استعداد های نهفته در درون جامعه انسانی هم از لحاظ مادی و معنوی جامعه را تشکیل بدهند که این جامعه الگو ، ایده‌آل برای همه جوامع باشد . 

کیهان برزگر استاد دانشگاه در کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با اشاره به تحولات اخیر اوکراین بیان داشت: جهان غرب شامل آمریکا و کشورهای بزرگ اروپایی دچار یک افول در عرصه دیپلماسی هستند و این بدترین وضعیتی است که در حال حاضر در بعد از جنگ جهانی دوم با آن مواجه هستند.وی با اشاره به جو رسانه‌ای و تلاش‌های هدایت‌شده برای اینکه غرب را مأمن و عامل اتحاد دنیا معرفی کند، افزود:‌ این موضوع نشان می‌دهد که با یک چالش هویتی در درون غرب روبرو هستیم. بدیهی است که در آینده‌ای نزدیک چالش هویتی در درون غرب خواهیم بود. در چنین شرایطی دیپلماسی اسلامی بهترین جایگزین سیاسی برای آن باشد. 
برزگر اظهار داشت: فناوری‌های جدید و توسعه آن در منطقه شرق دنیا می‌تواند به یک چالش جدی برای غرب خودش را نشان دهد به گونه‌ای که در معادلات جهانی تأثیرات جدی بگذارد.

کنفرانس بین‌المللی «دیپلماسی اسلامی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم (ص)» با حضور نخبگان و پژوهشگران بیش از ۴۸ کشور جهان به صورت وبینار  در تهران برگزار شد.