بهره برداری سیاسی – دیپلماتیک طالبان از خطر داعش در افغانستان

نویسنده: ابوالفضل پازوکی، پژوهشگر و فارغ التحصیل رشته روابط بین الملل دانشگاه بین الملل قبرس

دیپلماسی ایرانی: پس از تصرف کابل توسط گروه طالبان و دوباره قبضه کردن قدرت توسط این گروه، مشکلات امنیتی و سیاسی در این کشور بحران زده حادتر و پیچیده تر شده است. شاید رهبران طالبان تا همین چند وقت پیش فکر نمی کردند که به این آسانی به راس هرم قدرت در افغانستان برگردند؛ اما همکاری مستقیم و غیر مستقیم ایالات متحده این آرزوی غیرممکن را برای این گروه ممکن کرد. 

طالبان که در بدو ورود به کابل همه چیز را تمام شده می دانستند، با گذشت زمان و شکل گیری مخالفت ها و مقاومت ها در سراسر افغانستان، به طور اخص مقاومت پنجشیر به رهبری آمر احمد مسعود، فرزند شاه مسعود فقید، با واقعیات و چالش های نوین حکومت در افغانستان مواجه شدند. این مقاومت ها نسبت به حکومت طالبان که در نتیجه بدعهدی این گروه در تشکیل حکومتی فراگیر و همه شمول شدت یافته، سد و مانعی در به رسمیت شناخته شدن حکومت جدید افغانستان توسط کشورهای خارجی است.

گویا این چالش، رهبران طالبان را وادار کرده تا با دست آویز قرار دادن خطر بروز جنگ داخلی و گسترش فضای آشوب به محیط خارجی، کشورهای همسایه از جمله ایران را به شناسایی سیاسی – دیپلماتیک حکومت نوپای خود وادار کنند. در این راستا، طالبان در برجسته کردن خطر گروه داعش خراسان، شاخه گروه داعش در افغانستان که در سال ۲۰۱۵ اعلام موجودیت کرد، در این کشور سعی دارد. 

از زمان به روی کار آمدن طالبان، گروه داعش خراسان حملات خود علیه اهداف غیرنظامی را شدت داده؛ حمله به فرودگاه کابل که همراه با کشته شدن سربازان امریکایی نیز بود و یا حمله به مسجد شیعیان در همین چند روز گذشته موید این قضیه است. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان، افزایش حملات داعش خراسان را تلاش این گروه برای ناامن سازی افغانستان دانست که باید هر چه سریع تر با آن برخورد کرد.

هرچند طالبان گروه داعش خراسان را به رسمیت نمی شناسد و آن را گروه ظاله و منحرف قلمداد می کند اما اشتراکات و اهدافی بعضا یکسان با این گروه تروریستی دارد. به بیان دیگر اشتراکات این دو بیش از افتراقاتشان است و همین گواه بر نوعی اتحاد نانوشته بین این دو گروه تندرو است. فقط کافی است به اهدافی که داعش در این مدت اخیر به آنها حمله کرده است را مشاهده کنیم؛ ۱. شیعیان 2.اقوام غیر پشتون ۳. نیروهای خارجی. ایضا، بیشترین قربانیان حملات طالبان در این دو دهه از این سه گروه بوده اند. این حقایق می تواند دال بر شباهت اهداف این دو گروه باشد که در پی ایجاد خلافت اسلامی هستند.

بنابراین، کشورهای مهم و همسایگان افغانستان به طور ویژه جمهوری اسلامی ایران نباید فریب این تاکتیک طالبان را برای هر چه زودتر به رسمیت شناخته شدن بخورند. با توجه به جو بین المللی و خودداری کشورهای بزرگی همچون روسیه و یا اتحادیه اروپا در به رسمیت شناختن حکومت جدید، می توان از این گروه امتیازات گسترده سیاسی، اقتصادی و امنیتی گرفت. در غیر این صورت و با برهم خوردن توازن بین المللی به نفع طالبان سرسختی این گروه در دادن امتیاز خصوصا به جمهوری اسلامی ایران بیشتر خواهد شد.