مردی که امریکایی‌ها بازیگری کلیدی می‌دانند

نویسنده: اسکوبار پیپ

دیپلماسی ایرانی: تفسیر نتیجه انتخابات پارلمانی عراق در روز یکشنبه گذشته به عنوان تحولی ژئوپلیتیکی، وسوسه انگیز است. بگذارید از میزان مشارکت شروع کنیم. از مجموع ۲۲ میلیون رأی دهنده واجد شرایط که می توانند ۳۲۹ نماینده پارلمان را از میان ۳۲۲۲ نامزد و ۱۶۷ حزب انتخاب کنند، تنها ۴۱ درصد به پای صندوق ها رفتند .

 سپس نوبت به میزان تکثر در صفحه شطرنج سیاسی عراق می رسد. نتایج اولیه نشان می دهد که از ۳۲۹ کرسی، صدری ها ۷۳ کرسی، یک ائتلاف سنی ۴۳ کرسی، یک ائتلاف شیعه به رهبری نوری مالکی ۴۱ کرسی و فراکسیون کردها به رهبری مسعود بارزانی ۳۲ کرسی به دست آورده اند .

 در ساختار انتخاباتی کنونی، به غیر از ائتلاف های شیعی، اهل سنت دارای دو بلوک اصلی هستند. کردها نیز از دو حزب اصلی حاکم  بر کردستان خودمختار برخوردارند: گروه بارزانی  که روابط  مبهمی با ترکیه دارند و خاندان طالبانی که چندان شفاف تر از بارزانی ها نیستند .

پس از تأیید نتایج انتخابات و گذشته از احتمال درگیری ها، روند مذاکرات بسیار طولانی وجود دارد. برهم صالح، رئیس جمهوری عراق ۱۵ روز فرصت دارد تا رئیس پارلمان بعدی را انتخاب کند و پارلمان نیز یک ماه برای انتخاب رئیس جمهوری فرصت دارد، ولی این روند می تواند ماه ها طول بکشد.

این پرسش در بغداد مطرح است که گرچه بر اساس بیشتر پیش بینی ها، هواداران مقتدا صدر در نهایت بیشترین تعداد کرسی ها را به دست می آورند، ولی آیا می توانند برای معرفی نخست وزیر نیز به اجماع برسند؟ آنها شاید به احتمال قوی ترجیح دهند در پس زمینه باقی بمانند، زیرا چند سال آینده برای عراق – در جبهه امنیتی و مبارزه با تروریسم، در جبهه وحشتناک اقتصادی در جبهه فساد و مدیریت نابسامان – بسیار چالش برانگیز خواهد بود.

مساله خروج سربازان آمریکایی نیز چالش جدی محسوب می شود. یک منبع اطلاعاتی غربی معتقد است نیروهای مختلف شیعه این توانایی را دارند که تمام دارایی های آمریکا در عراق را از جمله در منطقه سبز، ظرف  شش روز تسخیر کنند.

مقتدا صدر شخصیت بسیار پیچیده ای دارد. او در اصل یک ملی گرای عراقی و با هر گونه دخالت خارجی، به ویژه حضور مداوم نیروهای آمریکایی در هر شکلی مخالف است.

ایلیا مگنیر در مورد  اهمیت فتوای تازه آیت الله العظمی سیستانی درباره انتخابات پژوهش مطلوبی انجام داده است. در این فتوا از رای دهندگان خواسته شده است به دنبال نامزد صادق قادر به ایجاد تغییر واقعی و حذف نامزدهای قدیمی و فاسد باشند. آیت الله سیستانی معتقد است راه اصلاح وجود دارد و باید از امید مردم برای حذف افراد ناکارآمد از عرصه حکومت عراق استفاده کرد. در نتیجه، شمار زیادی از محرومان عراق تصمیم گرفتند مقتدا صدر را به عنوان نامزد صادق معرفی کنند.

صدر  در اوایل سال ۲۰۰۴ به عنوان اولین رهبر مذهبی و سیاسی شیعه در مقابله با اشغالگری امریکا، به آنها امر کرد از عراق خارج شوند. سازمان سیا برای سر او جایزه تعیین کرد، ولی آیت الله سیستانی و ده ها میلیون پیروانش از صدر حمایت کردند.

صدر پس از آن، مدت زیادی را به تحصیل در قم گذراند، ولی همواره بسیار محبوب باقی ماند. او همیشه مخالف حضور نیروهای اشغالگر آمریکایی، ولی مایل به همکاری با واشنگتن برای تسریع خروج آنها است. در حال حاضر، مقتدی صدر در واشنگتن به عنوان یک بازیگر کلیدی و حتی مذاکره کننده شناخته می شود.

از نظر ژئوپلیتیکی، آینده عراق در غرب آسیا از این پس با مساله اوراسیا پیوندی ناگسستنی دارد. جای تعجب نیست که ایران و روسیه از نخستین بازیگرانی بودند که رسماً به بغداد برای برگزاری انتخابات آرام تبریک گفتند.

مقتدی و هوادارانش به خوبی می دانند که محور مقاومت – ایران، عراق، سوریه، حزب الله – لحظه به لحظه در حال تقویت شدن و این موضوع به طور مستقیم به مشارکت ایران، روسیه و چین در تقویت ادغام اوراسیا مرتبط است، ولی نخست باید نخست وزیر و پارلمان صادق  برقرار شود.

منبع: آسیا تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11