ولایت خراسان از کجا آمد و چه می خواهد؟

نویسندگان: امیرا جدون، اندرو ماینز

دیپلماسی ایرانی: "امارت اسلامی ولایت خراسان" که با حروف اختصاری ISIS-K- ISKP- ISK شناخته می شود، از اعضای رسمی جنبش امارت اسلامی افغانستان است که از سوی رهبری اصلی امارت اسلامی در عراق و سوریه سازماندهی شده است. این گروه رسما در ژانویه سال 2015 بنیانگذاری شد و در مدتی کوتاه توانست در مناطق روستایی شمال و شرق افغانستان چندین ناحیه را تحت کنترل خود درآورد و مبارزه ای مرگبار را در افغانستان و پاکستان به راه انداخت.

در سه سال نخست شکل گیری خود، این گروه در شهرهای بزرگ پاکستان و افغانستان حملاتی را علیه گروه های اقلیت به راه انداخت. در سال 2018 امارت اسلامی ولایت خراسان به یکی از مرگبارترین چهار سازمان تروریستی جهان تبدیل شد. اما در اواخر سال 2019 و 2020 در پی تحمل شکست هایی از نیروهای تحت رهبری آمریکا در افغانستان، هزار و چهارصد نفر از جنگجویان و اعضای خانواده آنها را به نیروهای دولتی افغانستان تسلیم کردند و برخی اعلام کردند که این گروه رسما شکست خورده است. این گروه توسط اعضای پیشین طالبان پاکستان، طالبان افغانستان و جنبش اسلامی ازبکستان تاسیس شده است اما با گذشت زمان از دیگر گروه های تروریستی نیز کسانی به این گروه ملحق شده اند. این گروه ابتدا موقعیت خود را با تصرف مناطقی در ایالت ننگرها که پایگاه القاعده در تورابورا بود، مستحکم کرد. این گروه از مواضع خود در مجاورت مرز پاکستان برای تامین تدارکات و جذب نیرو استفاده کرد و توانست با گروه های دیگر برای اجرای عملیات تروریستی ائتلاف کند. این گروه توانسته از گروه دولت اسلامی داعش که سازمان مادر محسوب می شود، بیش از یکصد میلیون دلار کمک مالی دریافت کند. 

 راهبرد کلی این گروه، ایجاد جای پای لازم برای داعش جهت ایجاد خلافت در آسیای مرکزی و جنوب آسیاست. همچنین یکی از اهداف اصلی این گروه تثبیت جایگاه خود به عنوان عمده ترین سازمان جهادی در منطقه است.

عمده ترین اهداف تروریستی این گروه را جامعه هزاره های افغان، سیک ها، روزنامه نگاران، امدادگران و کارکنان امنیتی و زیرساخت های دولتی تشکیل می دهند.

گروه امارت اسلامی ولایت خراسان، طالبان افغانستان را رقیب راهبردی خود می داند و آنها را ملی گرایان کثیف توصیف می کند چون طالبان صرفا به فکر ایجاد حکومت در درون مرزهای افغانستان است. این گروه ضمن حمله به مواضع طالبان افغانستان، تلاش می کند تا اعضای این گروه را به خدمت بگیرند. این گروه در زمینه تحقق اهداف خود به موفقیت هایی دست یافته اما طالبان افغانستان با حمله به مواضع و نیروهای گروه امارت اسلامی ولایت خراسان توانسته است از قدرت گرفتن این گروه پیشگیری کند.

حملات هوایی آمریکا به مواضع این گروه باعث شده است تا امارت اسلامی ولایت خراسان به تهدیدی جدی در افغانستان و پاکستان تبدیل نشود. این گروه تلاش می کند تا اهداف آمریکا را در گوشه و کنار جهان مورد حمله قرار دهد اما در مجموع  نمی توان آن را تهدید جدی علیه غرب به شمار آورد.

البته هنوز زود است تا درباره تاثیر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان بر این گروه اظهار نظر کرد اما حملات انتحاری در فرودگاه کابل نشان داد که تهدید این گروه همچنان به قوت خود باقی است. این گروه به حملات خود برای ایجاد آشوب و مختل کردن برنامه خروج نیروهای امریکا از افغانستان ادامه خواهد داد تا نشان دهد که طالبان قادر نیست صلح و امنیت را در افغانستان برقرار کند.

اگر این گروه بتواند منطقه ای در افغانستان را تحت کنترل خود درآورد، در آن صورت می تواند در داخل افغانستان و در سطح منطقه ای و بین المللی به تهدیدی امنیتی تبدیل شود.

منبع: آسیا تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11