بگومگوی ظریف و بلینکن

نویسنده: پرستو بهرامی راد، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: اواخر این هفته دور ششم مذاکرات وین آغاز می‌شود. البته این دور از مذاکرات با دردسر‌های جدیدی برای ایران شروع خواهد شد. برخی طرف‌های مذاکره کننده احتمال دادند که در این دور از مذاکرات توافقاتی شکل خواهد گرفت. با این حال شرایط این روز‌ها برای تیم مذاکره کننده ایرانی پیچیده‌تر از قبل شده است.

دور ششم مذاکرات برجام در وین همزمان با جلسات شورای حکام آژانس برگزار می‌شود. پرونده هسته‌ای ایران نیز در دستور کار جلسه این هفته شورای حکام و در دستور کار این ماه شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس اتمی در بیانیه‌ای خطاب به شورای حکام گفته که ایران همچنان به سئوالات آژانس درباره منشا ذرات اورانیوم کشف شده در این کشور و نامشخص بودن مکان مقادیری از اورانیوم طبیعی پاسخ نمی‌دهد و همچنین از این وضعیت ابراز نگرانی عمیق کرده است.

در واقع شروع نشست حکام برای ایران با کابوسی شروع شده است. با این حال هم خبرگزاری رویتزر و هم میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین اعلام کردند که قرار نیست در پایان اجلاس حکام، قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شود. ردپای سخنان گروسی و عدم صادر شدن قطعنامه علیه ایران را باید در مذاکرات دور ششم دنبال کرد و بررسی کرد که این سلسله اتفاقات به کجا قرار است برسد.

کل کل ظریف و بلینکن

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا سخنان جدیدی در خصوص مذاکرات بیان کرده است که شاید نگاه خوشبینانه ۴+۱ به مذاکرات وین را زیر سوال برده باشد. البته این نوع بیانات را نوعی تاکتیک مذاکره برای فشار به طرف مقابله می‌توان در نظر گرفت. بلینکن گفته توافق اتمی برجام نقطه گریز هسته‌ای یا زمان لازم برای ساخت احتمالی سلاح اتمی را به بیشتر از یک سال رسانده بود، اما ایران در ماه‌های اخیر با استفاده از سانتریفیوژ‌های پیشرفته و غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۲۰ و ۶۰ درصد، این زمان را کاهش داده است. البته این سخنان وزیر امور خارجه آمریکا می‌تواند شرایط مذاکرات وین را سرعت نیز ببخشد. در واقع به نظر می‌رسد آمریکا نگران مسئله هسته‌ای ایران است و سعی دارد با فشار مضاعف زودتر مذاکرات وین را وارد مرحله جدید بکند.

بلینکن نیز برای بار دوم اشاره کرده است که هنوز مشخص نیست ایران تصمیم لازم را برای اجرای اقداماتی که باید بکار ببند، گرفته باشد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز به اظهارات او واکنش نشان داده و در توئیتر خود نوشته است: «هنوز مشخص نیست آیا رئیس‌جمهور آمریکا و بلینکن آماده‌اند سیاست فشار حداکثری ترامپ و پمپئو را کنار بگذارند و استفاده از تروریسم اقتصادی به عنوان اهرم فشار برای چانه‌زنی را متوقف کنند یا خیر.»

در واقع هر دو طرف سعی دارند از فشار حداکثری روی میز مذاکره استفاده کنند تا بتوانند امتیازات بیشتری دریافت کنند.

فشار حداکثری بر ایران

سخنان گروسی و بلینکن در یک راستا باید دنبال شود؛ زیرا به خوبی رد فشار حداکثری بر تیم مذاکره کننده ایرانی نمایان شده است. مذاکره کنندگان ایرانی و اتحادیه اروپا هفته پیش پس از پایان دور پنجم که مذاکرات احیای برجام که طی آن آمریکا و ایران به طور غیرمستقیم با هم تماس دارند، ابراز امیدواری کرده بودند که دور ششم گفت وگو‌ها به توافق نهایی منجر شود. در واقع در بسیاری از اختلافات دو طرف به اشتراکاتی رسیده اند. با این حال در سیستم مذاکره دو طرف مسیری را باید طی کنند تا بیشترین امتیاز را از طرف مقابل دریافت کنند و سخنان این روز‌ها نیز برای فشار به طرفین مذاکره کننده برای رسیدن به امتیازات بیشتر است.
در هر حال به نظر می‌رسد مذاکرات وین به پیشنویس توافقی نزدیک شده است. با این حال هنوز اختلافات جدی وجود دارد که باید دید تیم‌های مذاکره کننده آیا توانسته اند به حل مشکلات به روش سیاسی در پایتخت‌های خود بپردازند یا خیر؟