زور آزمایی آمریکا و روسیه در آسیای میانه

نویسنده: یوهی ایشیکاوا 

دیپلماسی ایرانی: زورآزمایی آمریکا و روسیه در آسیای میانه شدت گرفت. آمریکا که خروج ارتش از افغانستان را آغاز کرده است، ایجاد پایگاه های نظامی در کشورهای آسیای میانه را به عنوان اقدامی برای مبارزه با تروریسم در دست بررسی دارد. چین و روسیه که می خواهند نفوذ خود در آسیای میانه را حفظ کنند، به شدت مخالف استقرار ارتش آمریکا در آسیای میانه هستند و در این میان روسیه با افزایش نیرو در آسیای میانه در حال تحکیم مشارکت خود در امنیت منطقه و مهار نفوذ آمریکاست.

سدیر جباروف، رئیس جمهوری قرقیزستان، روز سی ام ماه مه در مصاحبه با تلویزیون دولتی با اشاره به اینکه: «ما برای همیشه متحدیم» رویکردی مبنی بر روابط تنگاتنگ میان قرقیزستان و روسیه را نشان داد. رئیس جمهوری قرقیزستان همچنین روز بیست و چهارم ماه مه در ملاقات با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفت، قرقیزستان نیروهای آمریکایی را بدون رضایت روسیه نخواهد پذیرفت. روزنامه وال استریت ژورنال طی گزارشی اعلام کرد، آمریکا در نظر دارد برخی از نیروهای خود که از افغانستان خارج شدند در آسیای میانه مستقر کند. همچنین معاون وزیر دفاع آمریکا روز دوازدهم ماه مه در همین زمینه گفت: «ممکن است آمریکا با استقرا نیرو در پایگاه های مناطق اطراف افغانستان توانایی خود در مبارزه با تروریسم را حفظ کند.» ژنرال کنت مکنزی، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا با اشاره به اینکه: «هیچ توافقی با کشورهای آسیای میانه نشده است»، تصریح کرد، برای شناسایی و حمله به تروریست ها از آسمان افغانستان استقرار هواپیماهای بدون سرنشین و هواپیماهای بزرگ نظامی ضروری است. 

ارتش آمریکا انتظار دارد با استقرار نیروهای آمریکایی و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در کشورهای آسیای میانه، بتواند بازدارندگی در برابر سازمان های تروریستی را حفظ کند. چنانچه ارتش آمریکا در آسیای میانه مستقر شود، مهار ایران، چین و روسیه هم ممکن خواهد شد. اما با این حال موانع زیادی برای استقرار ارتش آمریکا در آسیای میانه وجود دارد و در این میان روسیه که آسیای میانه را حیاط خلوت خود می داند، به شدت با استقرار نیروهای آمریکایی در این منطقه مخالف است. سرگئی ناریشکین، مدیر سرویس اطلاعات خارجی روسیه، روز نوزدهم ماه مه با اشاره به اینکه: «آمریکا نمی خواهد کنترل منطقه را از دست بدهد» از استقرار آمریکا در آسیای میانه ابراز نگرانی کرد. پوتین اوایل ماه مه با اعلام افزایش نیروهای روسی مستقر تاجیکستان و حمایت از ارتش این کشور در جلوگیری از نفوذ آمریکا در منطقه پیشگام شده است.

به نظر می رسد روسیه که با سه کشور تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان پیمان نظامی دارد این کشورها را برای نپذیرفتن ارتش آمریکا تحت فشار قرار داده است. کارشناس دیپلماتیک آسیای میانه در مصاحبه با روزنامه نیهون کیزای شیمبون گفت: «بیشترین احتمال استقرار ارتش آمریکا در ازبکستان است. اما با این حال بر اساس قانون اساسی ازبکستان ایجاد پایگاه نظامی خارجی در این کشور ممنوع است.» قرار است نشست سران آمریکا و روسیه روز شانزدهم ماه ژوئن برگزار شود. رییس جمهوری روسیه تمایل دارد در این نشست در زمینه منافع متقابل مانند خلع سلاح اتمی، تغییرات آب هوایی و توافق هسته ای ایران با آمریکا همکاری کند. اما با این حال روسیه مصمم است که درباره کشورهای سوریه، بلاروس و آسیای میانه امتیازی به آمریکا ندهد. رئیس جمهوری روسیه روز چهارم ماه ژوئن در همین زمینه گفت: «ما پیشرفت چشمگیری در روابط میان دو کشور را انتظار نداریم.»

منبع: نیکی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11