بلاتکلیفی بایدن در خاورمیانه

نویسنده: پرستو بهرامی راد

دیپلماسی ایرانی: جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا ۲۰ ژانویه یک جامعه دو قطبی و پر از خشم را تحویل گرفته است. همچنین دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده، آمریکایی منزوی در سطح جهان برای او به ارث گذاشته است. حل و فصل این دو موضوع باعث شده است که حتی بایدن تماس با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل را فعلاً از اولویت خود نداند. البته شکی نیست که جو بایدن راه ترامپ را در مورد اسرائیل در پیش نخواهد گرفت.

به گزارش ایسنا به نقل از روزنامه القدس العربی، گلعاد آردان، سفیر اسرائیل در واشنگتن گفته است: «بنیامین نتانیاهو درباره موعد تماس جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا ناراحت و نگران نیست. بایدن مسائل مهم‌تری مثل کرونا و پیامد‌های اقتصادی آن دارد که باید به آنها بپردازد.» بایدن با رهبران کشور‌های مختلفی تماس گرفته، اما با نتانیاهو تماس نگرفته است.

عدم تماس جو بایدن را می‌توان از چند جنبه مورد بررسی قرار داد. در هر صورت تماس نگرفتن رئیس جمهوری آمریکا در یک ماهه ورود خود به کاخ سفید با نخست وزیر اسرائیل توجه بسیاری را جلب کرده است.

اختلافات داخلی و کرونا

۶ ژانویه به خوبی آمریکایی که ترامپ به بایدن تحویل داده است را به نمایش گذاشت. حمله طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره و تصاویری که از این یورش به جهان مخابره شد، شرایط سیاسی آمریکا را کاملاً تغییر داد. با اینکه استیضاح ترامپ با شکست روبه رو شد، اما در اصل این موضوع که ترامپ جامعه آمریکا را دو قطبی و اختلافات سیاسی و حزبی را بزرگ کرده است، شکی نیست.

بایدن از مراسم تحلیف تا به امروز بار‌ها از اتحاد و همبستگی در آمریکا سخن گفته و قطعاً یکی از بزرگترین پروژه‌های این روز‌های اتاق بیضی شکل برگرداندن شرایط جامعه آمریکا به قبل از ریاست جمهوری ترامپ است.

از طرف دیگر جو بایدن با پاندمی کرونا روبه رو است که تا امروز جان بسیاری را گرفته و اقتصاد ایالات متحده آمریکا را با شرایط بدی روبه رو کرده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد جو بایدن وقت زیادی برای حل مسائل سیاست خارجی خود در حال حاضر ندارد و عدم تماس با نتانیاهو همانطور که سفیر اسرائیل در واشنگتن اعلام کرده است به این موضوعات برمی گردد.

چین صدر جدول نگرانی‌های بایدن

چین نقشی پر رنگ در سخنرانی‌های اخیر جو بایدن در خصوص سیاست خارجی بازی می‌کند. یکی از نگرانی‌های بزرگ این روز‌های آمریکا، حکومت چین و افزایش توان نظامی و اقتصادی این کشور است. در یک سالی که کرونا جهان را محاصره کرده، چین رشد اقتصادی داشته و در بعد اقتصادی پیروز میدان بوده است. از سوی دیگر با رشد پول دیجیتالی که چین به راه انداخته هر روز شرایط برای دلار آمریکا خطرناک‌تر می‌کند.

بایدن به دنبالی حل بحرانی است که ترامپ با چین رقم زده است، زیرا امروز دو کشور در سطح بالای تنش با هم قرار دارند. برهمین اساس به نظر نمی‌رسد خاورمیانه و اسرائیل این روز‌ها جزء اولویت‌های صدر جدول دولت بایدن باشد. در واقع چین و مشکلات پیش روی آمریکا در خصوص این کشور نقش اول را در نگرانی بایدن در خصوص سیاست خارجی کاخ سفید بازی می‌کند و حل کردن مشکلات آمریکا با خاورمیانه و حتی زنگ به هم پیمان اصلی آن در خاورمیانه در صدر جدول قرار ندارد.

تغییر رویه در ارتباط با اسرائیل

ترامپ شرایط را برای جولان دادن اسرائیل در خاورمیانه را برای نتانیاهو به شدت باز گذاشت و حامی بزرگی برای اسرائیل بود. او در چهار سال دوران ریاست جمهوری خود با تغییر مکان سفارت آمریکا و میانجی گری برای شروع روابط میان اسرائیل و کشور‌های عربی، حمایت خود را تمام قد به اسرائیل نشان داد.

اما به نظر نمی‌رسد جو بایدن بخواهد این روند را ادامه دهد و به این صورت در منطقه تندروی کند. بر همین اساس به دنبال رویکرد جدید و ملایم‌تر است، البته شکی نیست که بایدن سیاست‌های کلان آمریکا در مقابل اسرائیل را دنبال خواهد کرد، اما روند وی با زمان ترامپ تفاوت‌های اساسی خواهد داشت. بر همین اساس تماس نگرفتن بایدن با نتانیاهو می‌تواند از این نقطه سرچشمه داشته باشد.