ناامیدی ایران از امتناع دولت بایدن از لغو تحریم ها

نویسنده: پاتریک وینتور

دیپلماسی ایرانی: وزیر خارجه جدید ایالات متحده گفت تا زمانی که تهران به «مطابقت کامل» با تعهدات خود در توافق هسته ای 2015 برنگردد، تحریم های واشنگتن لغو نخواهد شد و این مساله خشم و نومیدی ایران را برانگیخت. آنتونی بلینکن گفت که بازگشت ایران مدتی طول خواهد کشید که یعنی تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن بعید است که هیچ اتفاق قابل توجهی در مذاکرات رخ دهد. این مساله سبب شد برخی از ایرانی ها به این باور برسند که دولت جو بایدن از همان روش های چانه زنی شکست خورده دولت دونالد ترامپ استفاده می کند.

حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهوری حسن روحانی، در توئیتی خطاب به بلینکن درباره تاثیرگذاری این رویکرد نوشت: «(اگر این رویکرد تاثیرگذار بود)، دونالد ترامپ در انتظار یک تماس تلفنی از سوی ایران کاخ سفید را ترک نمی کرد.»

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در دو هفته گذشته در یک سری مصاحبه ها و مقالات طرحی را ارائه داده است که به موجب آن، ایران به محض لغو تحریم های گسترده از سوی ایالات متحده به تعهدات خود در توافق باز می گردد. او همچنین تاکید کرده که ایران هیچ تمایلی به مذاکره مجدد درباره توافق موجود یا بحث درباره برنامه موشکی را ندارد.

رئیس جمهوری روحانی هم بارها بر دردی که ادامه دادن رژیم تحریمی ایالات متحده بر کشورش تحمیل کرده، تاکید کرده است. او گفت: «خدا گواه است که در این سه سال، شبی نبوده که بتوانم با خیال آسوده به خواب بروم. در طول این سه سال، من احساس می کردم که در جنگ تحمیلی هستیم و خود را در قبال آن مسئول می دانستم. مردم استقامت کردند، تحمل کردند و رنج های زیادی کشیدند.»

ایران پس از یک سال تحمل کارزار تحریمی ترامپ، با اقداماتی همچون فراتر رفتن از حدود غنی سازی اورانیوم از تعهدات خود در توافق هسته ای عقب نشینی و تهدید کرده از ماه فوریه دسترسی بازرسان سازمان ملل به سایت های هسته ای خود را به حداقل می رساند.

محمدباقر قالیباف، رئیس پارلمان ایران، پنجشنبه گذشته به سایت هسته ای فردو در نزدیکی قم رفت تا درباره ذخایر غنی سازی اورانیوم و مقدمات تغییر در رژیم بازرسی هسته ای اطلاعاتی کسب کند. در حاشیه این دیدار، مقامات ایرانی گفتند که قصد دارند در سه ماه آینده سانتریفیوژهای «آی.آر.2.ام» بیشتری نصب کنند. به گفته این مقامات، ایران 17 کیلوگرم ذخایر اورانیوم غنی شده 20درصدی دارد که بسیار بالاتر از حد تعیین شده در برجام است.

بلینکن یک گروه باتجربه در رابطه با مذاکره با ایران گردهم آورده که ممکن است پیش از شروع هرگونه گفت و گویی به دنبال دستیابی به موقعیت چانه زنی حداکثری باشد. او همچنین باید از همراهی یک کنگره شکاک با خود، اطمینان حاصل کند. او گفت: «رئیس جمهوری بایدن بسیار واضح گفت که اگر ایران به تعهدات خود تحت برجام عمل کند، ایالات متحده همان کار را انجام می دهد و سپس ما از توافق استفاده خواهیم کرد تا بستری برای ایجاد آنچه توافقی طولانی تر و محکم تر می نامیم، و برای رسیدگی به برخی دیگر از مسائل که در رابطه با آنها متحدان و شرکای ما به شدت در روابط با ایران مشکل دارند، ایجاد کنیم. اما ما تا آن نقطه فاصله داریم. ایران در شماری از زمینه ها از انطباق با توافق دور شده است. و اگر تصمیم به بازگشت به تعهداتش بگیرد، مدتی طول می کشد تا به موقعیت مدنظر ما برسد و سپس ما ارزیابی کنیم که آیا به تعهدات خود عمل می کند یا خیر. بنابراین، ما آنجا نیستیم- دست کم هنوز نیستیم.»

بلینکن این اظهارات را در همان روزی بیان کرد که با همتایان خود در آلمان، فرانسه و بریتانیا گفت و گو کرده و نظر آنها را پرسیده بود. این در حالی بود که دیپلمات های اتحادیه اروپا خود به تازگی از سفر به کشورهای حوزه خلیج فارس برگشته و درباره چگونگی رسیدگی به مساله ایران صحبت کرده بودند.

بلینکن همچنین گفت که ایالات متحده معاملات فروش اسلحه به عربستان سعودی و امارات متحده عربی را به حالت تعلیق در می آورد.

مقامات فرانسوی هم در روزهای گذشته موضع ایالات متحده را تکرار کرده اند که سبب شد ظریف روز سه شنبه در توییتی بنویسد: «به چه دلیلی ایران، کشوری که پابرجا مانده و 4 سال تروریسم اقتصادی وحشیانه آمریکا را که در مغایرت با برجام و قطعنامه سازمان ملل متحد به آن تحمیل شده، شکست داده، باید اولین قدم را برای نشان دادن حسن نیت خود بردارد؟ این ایالات متحده بود که بی هیچ دلیلی توافق را زیر پا گذاشت. باید خودش اشتباهاتش را جبران کند؛ آنگاه است که ایران پاسخ خواهد داد.»

مجید تخت روانچی، سفیر ایران در سازمان ملل، در نیویورک تایمز نوشت: «ایران به نوبه خود در موارد مختلف اعلام کرده است که در صورت لغو کلیه تحریم هایی که دولت ترامپ پس از خروج غیرقانونی از توافق اعمال کرده، آماده بازگشت به تعهداتی در توافق هسته ای است.»

مقامات نظامی اسرائیل پیش از انتخابات جدید سراسری در اسرائیل پروتکل را زیر پا گذاشته و درباره بازگشت آمریکا به توافق هسته ای هشدار داده اند.

یک مساله اساسی در هرگونه مذاکره تحریم های هدف دار آمریکاست که ایران می خواهد لغو شوند و این در حالی است که برخی از این تحریم ها به پیش از امضای توافق هسته ای در سال 2015 بر می گردند.

منبع: گاردین / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34