کنوانسیون سازمان ملل علیه شکنجه و پروتکل اختیاری آن: یک تفسیر

نویسنده: امیر بی پروا، فعال حقوق بشر وپژوهشگر حقوق بین الملل بشر

دیپلماسی ایرانی: ممنوعیت شکنجه و حق بر تمامیت جسمی و روحی از جمله حقوق بشر مطلقی است که در قوانین بین المللی و حتی در مواقع جنگ یا موارد اضطراری عمومی استثنایی بر آن وارد نشده و به عنوان بخشی از حقوق بین الملل عرفی و قواعد بنیادین، مورد پذیرش قرار گرفته است.

محوریت کتاب "کنوانسیون سازمان ملل علیه شکنجه و پروتکل اختیاری آن: یک تفسیر" بر ابزار اصلی مبارزه با شکنجه که همان چارچوب تعیین شده سازمان ملل متحد در قالب کنوانسیون مقابله با شکنجه و سایر رفتارها یا مجازات های بیرحمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز است، قرار دارد.

این کتاب که از ۱۲۷۱ صفحه تشکیل شده است، شامل ۷ بخش اصلی به شرح: ۱- اصول کلی، ۲- کمیته فرعی پیشگیرانه، ۳- ماموریت کمیته فرعی پیشگیرانه، ۴- مکانیزم‌های ملی پیشگیرانه، ۵- اعلامیه  ۶ - مقررات مالی و ۷- مقررات نهایی می‌باشد.

این کتاب به تعریف دارای ابهام شکنجه در کنوانسیون، تعهدات اساسی کشورهای عضو، اصل عدم اخراج، مقررات نظارت بین‌المللی، مفهوم بازدیدهای پیشگیرانه از تمام مکان‌های بازداشت به شرح آنچه در پروتکل اختیاری آمده است، تمایز بین شکنجه با رفتار بیرحمانه یا تحقیرآمیز و بیان اصل غیر قابل قبول بودن مدارکی که تحت شکنجه بدست آمده‌اند، می پردازد.

تفسیر ماده به ماده مقررات کنوانسیون، بیان زمینه تاریخی و تجزیه و تحلیل کامل فرایندهای دادرسی، رویه دادگاه‌ها، نهادهای نظارتی بین‌المللی و منطقه‌ای و نیز پرداختن به دادرسی های مربوط به دادگاه‌های داخلی از جمله موارد دیگری است که در کتاب مورد بحث قرار گرفته است.

کتاب بیان می کند که با وجود تصویب گسترده و به رسمیت شناختن جهانی ممنوعیت شکنجه و سایر اشکال بدرفتاری، کماکان شاهد یک بحران جهانی هستیم که در سال‌های اخیر اکثریت کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داده و به یک بحران جدی برای حمایت از حقوق بشر تبدیل شده است.

این بحران که بر پدیده شکنجه تأثیر مستقیم دارد، همان روایت‌های رسمی و اعتقادات عمومی است که ماهیت دردناک شکنجه را به نام امنیت و مبارزه با تروریسم بی‌اهمیت جلوه می‌دهد. با این حال، تجربیات مثبت در برخی از کشورها نشان می‌دهد که در صورت جدی گرفتن مفاد کنوانسیون مقابله با شکنجه و پروتکل آن، می توان به ریشه کن کردن شکنجه امیدوار بود.

عنوان کتاب: کنوانسیون سازمان ملل علیه شکنجه و پروتکل اختیاری آن: یک تفسیر

نویسندگان: مانفرد نواک، موریتس بیرک، جولیانا مونینا  (Manfred Nowak, Moritz Birk, Giuliana Monina)

انتشارات: آکسفورد، ویرایش دوم، دسامبر ۲۰۱۹