ایران در برابر مثلث ناامنی

دیپلماسی ایرانی: ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰، درست ۵ سال بعد از «روز قبولی توافق» برجام است. براساس قطعنامه ۲۲۳۱ چنانچه ایران به تعهدات خود پایبند بماند، در این تاریخ محدودیت‌های تسلیحاتی ایران برچیده می‌شود. این محدودیت‌ها شامل صدور هرگونه تسلیحات از ایران و نیز ممنوعیت فروش سلاح‌های سنگین شامل تانک، بالگرد، ناو و هواپیما‌های جنگی و سامانه‌های توپخانه‌ای و موشکی به ایران است. ایران از ابتدا اعمال این محدودیت‌ها را ناموجه قلمداد کرده بود، اما شورای امنیت کشور‌های دیگر را از فروش این اقلام به ایران بدون کسب مجوز خاص منع کرد. اکنون مطابق زمانبندی مصوب، این ممنوعیت روز ۱۸ اکتبر خود به خود پایان می‌پذیرد. انجام تعهدات و پایبندی ایران را آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار‌ها و بار‌ها رسما اعلام کرده و اکنون زمان لغو این محدودیت‌ها فرا رسیده است.

عهدشکنی امریکا:  امریکا در سال ۲۰۱۸ یک‌جانبه از برجام خارج شد و تحریم‌های فرامرزی گسترده‌ای بر ضد ایران وضع کرد. امریکا قطعنامه اجماعی ۲۲۳۱ را که خود از بانیان اصلی آن بود زیر پا گذاشت و از آن فاجعه‌بار‌تر اعلام کرد هر کشور و شرکت و نهادی را که از مفاد این قطعنامه (که برای همه کشور‌ها لازم‌الاجراست) تبعیت کند مورد تحریم قرار خواهد داد. با وجود این عهدشکنی و بی‌قانونی امریکا، ایران و بقیه اعضای برجام -علی‌رغم نارضایتی‌های ایران از عدم مقابله با یکجانبه‌گرایی امریکا و جبران خسارت‌ها- در برجام ماندند تا تاریخ ۱۸ اکتبر فرا رسد. امریکا دو اقدام در شورای امنیت برای ممانعت از رفع این محدودیت‌ها انجام داد که هر دو با شکست قاطع روبه‌رو شد. نخست خواستار تحریم تسلیحاتی ایران شد که تنها یک رای موافق آورد و امریکا به عنوان یک عضو دایم شورا با چنین بی‌آبرویی بین‌المللی روبه‌رو شد. سپس اعلام کرد که همه قطعنامه‌های تحریمی گذشته شورا را دوباره باز می‌گرداند که این کنش ناموجه امریکا با ایستادگی تمامی اعضای شورا روبه‌رو شد.

شورای امنیت: ۱۳ عضو دیگر شورا در نامه‌های انفرادی یا مشترک رسما اعلام کردند که امریکا دیگر مشارکتی در برجام نداشته و خود از برجام خارج شده و بنابراین نمی‌تواند هم برجام و هم قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کند و هم مدعی برگرداندن تحریم‌های پیشین باشد. 

بدین ترتیب یک عضو دایم شورا در برابر اعضای دیگر به انزوا کشیده شد و اعضای شورا به ‌رغم همه تهدید‌ها و فشار‌های پیدا و پنهان به زورگویی امریکا تن نداد.

اعضای شورای امنیت به‌خصوص متحدین اروپایی در شورا استدلال کردند که امریکا دیگر عضوی از برجام نیست و نمی‌تواند ساز وکار‌های توافق شده  در قطعنامه را به کار گیرد. آنها کنش امریکا را مخالف متن قطعنامه شورا قلمداد کردند. در این میان چین به عنوان یکی از اعضای دایم شورا گفت یکجانبه‌گرایی امریکا فاقد مشروعیت است و نمی‌تواند مبنای کنش شورای امنیت قرار گیرد. روسیه هم رسما اعلام کرد امریکا با خروج خود از برجام و نقض مکرر قطعنامه ۲۲۳۱ در جایگاهی نیست که بتواند نظرات خود را بر شورا تحمیل کند. امریکا می‌خواهد با این کنش غیرقانونی جهان را وادار کند تا با عینک کژتاب امریکایی به ایران بنگرد حال آنکه جهان واقعی با دنیای مجازی امریکا یکسان نیست. اندونزی هم به عنوان ریاست دوره‌ای شورا آشکارا گفت که یک عضو شورا موضع ویژه‌ای دارد در حالی که بقیه با دیدگاه‌های او مخالفند؛ بنابراین شورا در جایگاهی نیست که بتواند اقدامی انجام دهد. دبیر کل سازمان ملل نیز انجام هر کنشی را وابسته به تصمیم شورا دانست و عملا از رویکرد امریکا فاصله گرفت.

ایستادگی در برابر مثلث  ناامنی

امریکا با ادعای اینکه ایران منطقه را ناامن می‌کند با همدستی اسراییل و عربستان به دنبال تحریم بین‌المللی تسلیحاتی ایران بود. ادعایی پوچ که هیچ کشوری آن را باور نکرد. نگاهی به تولید و فروش سلاح توسط امریکا در همین دوران ۵ ساله (۲۰20-۲۰15) نشان می‌دهد که ادعای امریکا چه اندازه فریبکارانه است. ایالات‌متحده بزرگ‌ترین صادرکننده سلاح در همین 5 سال بوده است. به گزارش موسسه سیپری در سوید در ۵ سال گذشته ۵۰ درصد تسلیحات ساخت امریکا به خاورمیانه ارسال شده و شگفت آنکه نیمی از این سلاح‌های کشنده به عربستان‌سعودی فروخته شده است. براساس همین گزارش ۷۳ درصد سلاح‌های عربستان از امریکا خریداری می‌شود. در اصل همین سلاح‌های به تعبیر ترامپ زیبا بوده که کشور یمن را در آتش فرو برده و به قحطی و گرسنگی کشانده است. کودکان فقیر‌ترین کشور جهان در آتش پیشرفته‌ترین سلاح‌ها و عقب‌مانده‌ترین سیاست‌ها جان باخته‌اند.

ضلع دیگر این مثلث، اسرائیل است که خود براساس اشغال بنا شده و با تجاوز و جنگ و توسعه‌طلبی و آدمکشی به حیاتش ادامه می‌دهد. اسراییل اکنون به مخرب‌ترین سلاح‌های امریکایی مجهز بوده و خود به یکی از صادرکنندگان اسلحه تبدیل شده است.

این طنز تلخ تاریخ است مثلثی که منطقه را به آتش کشیده در سازمان ملل دوره افتاده و به بهانه ناامنی در منطقه به دنبال تحریم تسلیحاتی ایران است. حال آنکه ایران نه تنها به کشوری تجاوز نکرده بلکه به پشتیبانی عربستان و کمک امریکا توسط صدام مورد تجاوز قرار گرفت که درنتیجه صدها هزار کشته و زخمی و اسیر و آواره بر جای گذاشت ولی با ایستادگی در برابر تجاوز نگذاشت تمامیت ارضی کشور خدشه‌دار شود. پس هدف واقعی تحریم‌ها و فشارها شکستن نیروی ایستادگی مردم و سست و فرسوده کردن توان دفاعی کشور است. تحریم‌های امریکا در این شرایط سخت کرونایی که سلامت و بهداشت مردم ایران در خطر جدی است نوعی جنایت علیه بشریت است. ایران به تعهدات خود پایبند مانده است ولی جامعه جهانی نباید به متخلف و قانون‌شکن پاداش دهد. واکنش جامعه جهانی به یکجانبه‌گرایی و آتش‌افروزی امریکا باید یکپارچه و مستحکم‌تر باشد./اعتماد